Małgorzata Braunek

polska aktorka

Małgorzata Krystyna[1] Braunek (ur. 30 stycznia 1947 w Szamotułach, zm. 23 czerwca 2014 w Warszawie) – polska aktorka filmowa i teatralna, w latach 1971–1974 aktorka Teatru Narodowego w Warszawie, laureatka Polskiej Nagrody Filmowej (Orła) za najlepszą drugoplanową rolę kobiecą w filmie Tulipany (2004); nauczycielka zen.

Małgorzata Braunek
Ilustracja
Małgorzata Braunek (2012)
Data i miejsce urodzenia

30 stycznia 1947
Szamotuły

Data i miejsce śmierci

23 czerwca 2014
Warszawa

Zawód

aktorka

Współmałżonek

Andrzej Krajewski

Lata aktywności

1967–2014

Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”
Strona internetowa

Życiorys

edytuj

Urodziła się w Szamotułach, jako córka oficera kawalerii i rotmistrza Wojska Polskiego II RP Władysława Alojzego Braunka (1902[2]−1963) i jego żony Anny Ruty z domu Beni (1911−2000)[3]. Została wychowana w tradycji luterańskiej, z którą związana była jej matka, podczas gdy ojciec był katolikiem. Od dziewiątego do piętnastego roku życia trenowała pływanie[4].

W 1966 ukończyła naukę w XVIII Liceum Ogólnokształcącym im. Jana Zamoyskiego w Warszawie, po czym do 1969 studiowała na Wydziale Aktorskim Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Warszawie, której jednak nie ukończyła z powodu rozpoczęcia kariery filmowej[5].

W 1970 została wyróżniona jako Gwiazda Sezonu Filmowego. Zagrała w przeszło 20 filmach. Pierwszą ważną rolę zagrała w Polowaniu na muchy Andrzeja Wajdy. Największą popularność przyniosły jej główne role Oleńki Billewiczówny w Potopie Jerzego Hoffmana[6] oraz Izabeli Łęckiej serialu telewizyjnym Lalka Ryszarda Bera. Pod koniec lat 70. przerwała karierę, by zająć się życiem rodzinnym i podróżami. W trakcie podróży po Azji zafascynowała się filozofią zen i buddyzmem.

Do aktorstwa wróciła w połowie lat 90., grając w trzech spektaklach Teatru Telewizji i w filmie Łukasza Wylężałka Darmozjad polski. Następnie zagrała, napisaną specjalnie dla niej przez Jacka Borcucha, rolę w filmie Tulipany (2004), za którą otrzymała Orła za najlepszą drugoplanową rolę kobiecą oraz główną nagrodę za rolę drugoplanową na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni. Pod koniec życia występowała w serialu Dom nad rozlewiskiem i jego kilku kontynuacjach[7].

Poza filmem grała na scenie Teatru Narodowego w Warszawie w latach 1971–1974. W 2010 zagrała Elżbietę Vogler w spektaklu Krystiana Lupy pt. Persona. Ciało Simone w Teatrze Dramatycznym w Warszawie[7].

25 marca 2014 została odznaczona złotym medalem Zasłużony Kulturze Gloria Artis[8]. Postanowieniem prezydenta Polski Bronisława Komorowskiego z 22 kwietnia 2014 została odznaczona Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski za wybitne osiągnięcia w pracy artystycznej i społecznej oraz za zasługi na rzecz przemian demokratycznych w Polsce[9].

Życie prywatne

edytuj
 
Grób Braunek na cmentarzu ewangelicko-augsburskim w Warszawie (2017)

Była trzykrotnie zamężna: z aktorem Januszem Guttnerem, z reżyserem Andrzejem Żuławskim (rozwód w 1976), a do śmierci z pisarzem i buddystą Andrzejem Krajewskim. Była matką reżysera Xawerego Żuławskiego oraz aktorki Oriny Krajewskiej (ur. 1987)[10].

Była buddystką, zwierzchnikiem Związku Buddyjskiego Kanzeon, 25 stycznia 2011 otrzymała tytuł rōshiego[11] od rōshiego Dennisa Genpo Merzela. Wspierała ruch na rzecz praw człowieka w Chińskiej Republice Ludowej. Była także wegetarianką, wspierała akcje na rzecz praw zwierząt[12]. Razem z Mają Ostaszewską i Ksawerym Jasieńskim w 2007 nagrała adaptację audio buddyjskich bajek zebranych przez Rafe Martina w zbiorze Głodna tygrysica (wyd. Wydawnictwo Elay, 2006)[13].

Zmarła w Warszawie 23 czerwca 2014[14][15][16]. Przyczyną śmierci był rak jajnika[17]. W dniach 23−30 czerwca odbywały się buddyjskie uroczystości pogrzebowe[18]. Została pochowana 5 lipca 2014 w grobie swojej matki na cmentarzu ewangelicko-augsburskim w Warszawie (aleja 44a, grób 56)[19]. Pogrzeb miał charakter świecki, lecz 6 lipca 2014 zostało odprawione nabożeństwo żałobne w luterańskim kościele Świętej Trójcy.

Filmografia

edytuj

Dubbing

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Internetowy System Aktów Prawnych [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2022-01-29].
  2. Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932, s. 166.
  3. Janusz R. Kowalczyk, Małgorzata Braunek [online], culture.pl, 10 czerwca 2014 [dostęp 2014-07-06].
  4. Raczek 2003 ↓, s. 34.
  5. Raczek 2003 ↓, s. 36.
  6. Raczek 2003 ↓, s. 38.
  7. a b Paweł Piotrowicz: Najpiękniejszy polski uśmiech. Mija sześć lat od śmierci Małgorzaty Braunek. Onet.pl. [dostęp 2020-08-31]. (pol.).
  8. Lista laureatów Medalu Zasłużony Kulturze Gloria Artis [online] [dostęp 2022-11-25] [zarchiwizowane z adresu 2024-06-30] (pol.).
  9. Order Odrodzenia Polski dla Małgorzaty Braunek. prezydent.pl, 2014-04-22. [dostęp 2014-04-22]. (pol.).
  10. Tygodnik Życie na Gorąco nr 28, 10 lipca 2014, s. 35.
  11. Małgorzata Jiho Braunek Roshi. kanzeon.hekko24.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-01-04)]. www.kanzeon.pl [odczyt 3.01.2018].
  12. Małgorzata Braunek: trzeba poświęcić trochę czasu, by poznać dobrze samego siebie. twojewiadomosci.com.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-09-14)]..
  13. Pomarańczowa Księgarnia. pomaranczowa108.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-05-11)]..
  14. Nie żyje Małgorzata Braunek. 2014-06-23. [dostęp 2014-06-24].
  15. Małgorzata Braunek w bazie filmpolski.pl
  16. Jacek Szczerba: Małgorzata Braunek – wielka aktorka bez maski. „Śmierć jest końcem, ale też początkiem”. wyborcza.pl, 2014-06-23. [dostęp 2014-06-24]. (pol.).
  17. Eksperci: rak jajnika wciąż tematem tabu nawet wśród kobiet [online], rynekzdrowia.pl, 27 września 2016 [dostęp 2019-01-29].
  18. W niedzielę pożegnanie Małgorzaty Braunek [online], tvn24.pl, 1 lipca 2014 [dostęp 2014-07-06].
  19. śp. MAŁGORZATA KRYSTYNA BRAUNEK

Bibliografia

edytuj

Linki zewnętrzne

edytuj