Nikołaj Denkow Denkow, bułg. Николай Денков Денков (ur. 3 września 1962 w Starej Zagorze[1]) – bułgarski chemik i nauczyciel akademicki, profesor Uniwersytetu Sofijskiego, w latach 2014–2016 wiceminister, w 2017 i w latach 2021–2022 minister edukacji i nauki, w latach 2023–2024 premier Bułgarii.

Nikołaj Denkow
Николай Денков
Ilustracja
Pełne imię i nazwisko

Nikołaj Denkow Denkow

Data i miejsce urodzenia

3 września 1962
Stara Zagora

Premier Bułgarii
Okres

od 6 czerwca 2023
do 9 kwietnia 2024

Przynależność polityczna

Kontynuujemy Zmianę

Poprzednik

Gyłyb Donew

Następca

Dimityr Gławczew

Życiorys

edytuj

W 1980 ukończył gimnazjum matematyczno-przyrodnicze w Sofii, a w 1987 studia chemiczne na Uniwersytecie Sofijskim im. św. Klemensa z Ochrydy. Związał się zawodowo z macierzystą uczelnią, uzyskiwał na niej kolejne stopnie doktorskie (1993, 2007). Od 1997 pracował jako docent, a w 2008 objął stanowisko profesora w zakresie chemii fizycznej. W latach 2008–2015 kierował katedrą inżynierii chemicznej. Pracował także naukowo na uczelniach zagranicznych m.in. w Japonii i Szwecji. Autor i współautor ponad 130 prac naukowych, publikowanych m.in. w „Nature”, a także współautor około 10 patentów[1][2]. Członek korespondent Bułgarskiej Akademii Nauk oraz członek Academia Europaea[3].

W latach 2014–2016 był wiceministrem edukacji i nauki odpowiedzialnym za szkolnictwo wyższe i fundusze europejskie[2]. W styczniu 2017 stanął na czele tego resortu w przejściowym gabinecie Ognjana Gerdżikowa[4]. Zakończył pełnienie tej funkcji wraz z całym rządem w maju 2017. Po raz drugi objął kierownictwo tego ministerstwa w maju 2021, wchodząc w skład technicznego rządu Stefana Janewa[5]. Pozostał na stanowisku ministra edukacji i nauki również w utworzonym we wrześniu 2021 drugim tymczasowym rządzie tego samego premiera[6] oraz w powołanym w grudniu 2021 gabinecie Kiriła Petkowa (z rekomendacji ugrupowania Kontynuujemy Zmianę)[7]. Urząd ten sprawował do sierpnia 2022.

W październiku tego samego roku z listy PP uzyskał mandat posła do Zgromadzenia Narodowego 48. kadencji[8]. Na początku stycznia 2023 desygnowany przez prezydenta Rumena Radewa z rekomendacji swojej partii do stworzenia nowego rządu. 9 stycznia parlament odrzucił jego dokument programowy[9], na skutek czego zrezygnował z powierzonej mu misji. W kwietniu 2023 z powodzeniem ubiegał się o poselską reelekcję[10].

Pod koniec maja 2023 ponownie powierzono mu misję utworzenia gabinetu[11]. Ostatecznie negocjacje nad powołaniem rządu toczyły się między koalicjami skupionymi wokół PP oraz partii GERB. 2 czerwca przedstawiono końcowe ustalenia i zaproponowany skład rządu (w znacznej mierze obejmującego osoby bezpartyjne). Porozumienie zawarto na okres półtora roku; kandydatem na premiera na pierwsze 9 miesięcy został przedstawiciel Nikołaja Denkowa; ustalono nadto, że po tym okresie zastąpi go przedstawicielka GERB Marija Gabriel[12]. 6 czerwca 2023 Zgromadzenie Narodowe udzieliło wotum zaufania rządowi (większością 132 głosów „za”), który rozpoczął urzędowanie tego samego dnia po zaprzysiężeniu[13].

Zgodnie z koalicyjnymi ustaleniami 5 marca 2024 ogłosił dymisję rządu[14], która następnego dnia została zatwierdzona przez parlament[15]. Koalicjanci nie doszli jednak do porozumienia odnośnie do powołania nowego gabinetu[16]. 9 kwietnia 2024 prezydent powołał gabinet przejściowy, na czele którego stanął Dimityr Gławczew[17].

W wyborach z czerwca 2024 i października 2024 ponownie uzyskiwał mandat deputowanego[18][19].

Przypisy

edytuj
  1. a b Prof. Nikolai D. Denkov, Ph.D., D.Sc.. uni-sofia.bg. [dostęp 2017-02-06]. (ang.).
  2. a b Николай Денков – служебен министър на образованието и науката. president.bg, 25 stycznia 2016. [dostęp 2017-02-06]. (bułg.).
  3. Николай Денков Денков – служебен министър на образованието и науката. president.bg, 11 maja 2021. [dostęp 2021-05-12]. (bułg.).
  4. Държавният глава назначава служебно правителство от 27 януари т.г.. president.bg, 25 stycznia 2017. [dostęp 2017-02-06]. (bułg.).
  5. Държавният глава назначава служебно правителство от 12 май т.г.. president.bg, 11 maja 2021. [dostęp 2021-05-12]. (bułg.).
  6. Държавният глава назначава служебно правителство от 16 септември т.г.. president.bg, 16 września 2021. [dostęp 2021-09-25]. (bułg.).
  7. Служебното правителство предаде властта на министрите от кабинета „Петков”. dariknews.bg, 13 grudnia 2021. [dostęp 2021-12-13]. (bułg.).
  8. Ralica Ficzewa: От новобранци до опитни парламентаристи: кои са новите депутати в 48-ия парламент. dnevnik.bg, 5 października 2022. [dostęp 2022-10-05]. (bułg.).
  9. Bulgaria closer to early election as coalition talks fail. apnews.com, 9 stycznia 2023. [dostęp 2023-01-10]. (ang.).
  10. Ralica Ficzewa, Złatina Zechirowa: Нещо ново, нещо старо: кои са новите депутати в 49-ия парламент. dnevnik.bg, 4 kwietnia 2023. [dostęp 2023-04-04]. (bułg.).
  11. Bulgaria’s President handed over the Second Mandate to WCC-DB and Demonstrated his Displeasure. novinite.com, 29 maja 2023. [dostęp 2023-05-29]. (ang.).
  12. Bulgaria: Denkov and Mariya Gabriel presented the Project for a Regular Government. novinite.com, 2 czerwca 2023. [dostęp 2023-06-06]. (ang.).
  13. Bulgaria Finally has a Regular Government (Chronology of Events). novinite.com, 6 czerwca 2023. [dostęp 2023-06-06]. (ang.).
  14. Премиерът Николай Денков подаде оставка. btvnovinite.bg, 5 marca 2024. [dostęp 2024-03-24]. (bułg.).
  15. Парламентът прие оставката на Николай Денков и правителството с 216 гласа. 24chasa.bg, 6 marca 2024. [dostęp 2024-03-24]. (bułg.).
  16. Snap Elections On The Horizon: How Did We Get Here?. novinite.com, 26 marca 2024. [dostęp 2024-04-05]. (ang.).
  17. Президентът издаде укази за назначаване на служебно правителство и насрочване на избори за Народно събрание и Европейски парламент на 9 юни. president.bg, 9 kwietnia 2024. [dostęp 2024-04-09]. (bułg.).
  18. Ralica Ficzewa, Jordanka Weselinowa: Старите нови, новите стари: кои депутати влизат в 50-тото Народно събрание. dnevnik.bg, 12 czerwca 2024. [dostęp 2024-06-12]. (bułg.).
  19. Вижте новите 240 депутати (Графика). 24chasa.bg, 29 października 2024. [dostęp 2024-10-29]. (bułg.).