Wikipedia

Oddziaływanie pestycydów na pszczoły

Oddziaływanie pestycydów na pszczoły różni się w zależności od substancji. Niektóre rodzaje pestycydów rozpylane są bezpośrednio na rośliny i mogą prowadzić do śmierci pszczół i innych owadów, które siadają na odsłoniętych partiach roślin. Pestycydy systemiczne, działające na poszczególne układy roślin, są bardziej trwałe i mogą utrzymywać się w liściach, nektarze, pyłku, owocach i innych częściach roślin, powodując śmierć owadów mających z nimi kontakt, w tym pszczół[1][2][3].

Pestycydy w postaci stałej (sproszkowanej lub zwilżonego proszku) są bardziej niebezpieczne dla pszczół niż te stosowane w formie rozpuszczonej w roztworach lub emulsji. Faktyczna szkodliwość pestycydu dla populacji pszczół jest zależne od toksyczności substancji, czasu przez jaki organizm owada był wystawiony na jej działanie, a także formy w jakiej jest ona stosowana.

Klasyfikacja

edytuj

Toksyczność substancji dla owadów jest mierzona jest najczęściej przy użyciu wartości Dawki śmiertelnej LD50 – dawki przy której następuje śmierć 50% badanej populacji. Wyróżnia się następujące progi toksyczności substancji[4][5]:

  • bardzo toksyczna (dawka śmiertelna < 2 μg/pszczołę)
  • średnio toksyczna(dawka śmiertelna 2 - 10.99 μg/pszczołę)
  • nieznacznie toksyczna (dawka śmiertelna 11 - 100μg /pszczołę)
  • nietoksyczna (dawka śmiertelna > 100μg/pszczołę) dla dorosłych osobników.

Masowe ginięcie pszczoły miodnej a pestycydy

edytuj

Zespół masowego ginięcia pszczoły miodnej to zjawisko charakteryzujące się gwałtownym wymarciem populacji dorosłych osobników w roju. Istnieje wiele teorii próbujących wyjaśnić owo zjawisko, żadna nie została jednak uznana za decydująca względem innych. Uważa się najczęściej, że jest ono wywołane kilkoma czynnikami: zatruciem pestycydami, infekcją wirusową lub działaniem pasożytów. Badania nad koloniami pszczół wskazują, że w koloniach dotkniętych masowym ginięciem pszczół wykrywano wysokie poziomy każdego z wymienionych czynników[6].

W marcu 2012 roku przeprowadzono badania[7] z użyciem miniaturowych urządzeń lokalizujących, zamocowanych na ciałach owadów. Wykazały one, że nawet bardzo małym stężeniom pestycydów w pokarmie pszczół, towarzyszą zaburzenia orientacji, uniemożliwiające owadom powrót do ula. Stężenie pestycydu w ciałach owadów było o rząd wielkości mniejsze niż jego dawka śmiertelna. Użyta w tym badaniu substancja, insektycyd tiametoxam, choć dopuszczony do użytku we Francji, może zostać zakazany na terenie Unii Europejskiej.

Śmiertelność w skali ula

edytuj

Śmiertelności pszczół w skali jednego ula może być określona jako:[8]

< 100 pszczół dziennie – normalna śmiertelność
200-400 pszczół dziennie – niska śmiertelność
500-900 pszczół dziennie – średnia śmiertelność
> 1000 pszczół dziennie – wysoka śmiertelność

Wpływ pestycydów na dzikie pszczoły

edytuj

Pestycydy mają szkodliwy wpływ nie tylko na pszczołę miodną, ale również dzikie gatunki pszczół. Pełnią one ważną rolę w zapylaniu roślin uprawnych[9][10]. Wpływ pestycydów może się manifestować w różny sposób, nie tylko poprzez bezpośrednią śmiertelność[11], ale również oddziaływanie nieletalne, na przykład upośledzenie rozróżniania zapachów[12], zaburzenia orientacji w czasie powrotu do gniazda[12] czy osłabienie odporności na infekcje[13]. Za szczególnie szkodliwe uważa się pestycydy neonikotynoidowe, m.in. ze względu na ich powolny czas rozkładu i długie utrzymywanie się w środowisku, a także przedostawanie się do wszystkich części rośliny, włącznie z pyłkiem i nektarem[14].

Pestycydy

edytuj
Nazwa Przykłady preparatów, zawierających substancję Grupa pestycydów Okres karencji Uwagi Toksyczność dla pszczół
Aldikarb Temik Karbaminian 4 tygodnie praktycznie nietoksyczny
Karbaryl[15][potrzebny przypis] Sevin karbaminian Pszczoły zatrute karbarylem umierają po 2-3 dniach, co pozwala im na zebranie skażonego pyłku i nektaru do ula. Niektóre uprawy traktowane karbarylem doprowadziły do masowego ginięcia owadów. Preparaty zawierające karbaryl nie powinny być używane w okresie kwitnienia i aktywności pszczół. wysoce toksyczny
Karbofuran[16] Furadan karbaminian 7 – 14 dni Amerykańska Agencja Ochrony środowiska zakazała stosowania w uprawach przeznaczonych do konsumpcji przez człowieka. wysoce toksyczny
Metomyl[17] Metomyl, Muchobitt[18] karbaminian powyżej 2 godzin Nie powinien być używany w okresie kwitnienia i aktywności pszczół. wysoce toksyczny
Metiokarb Karbaminian wysoce toksyczny
Mexakarbat[19] Zectran karbaminian wysoce toksyczny
Pirimikarb Pirimor, Aphox karbaminian praktycznie nietoksyczny
Propoksur[20] Propoksur, Baygon karbaminian wysoce toksyczny
Acefat Chevron, Orthene Fosforoorganiczny 3 dni Obecnie wycofany umiarkowanie toksyczny
Chlorpyrifos[21] Brodan, Detmol UA, Dowco 179, Dursban, Empire, Eradex, Lorsban, Paqeant, Piridane, Scout, Stipend and Tricel. Fosforoorganiczny Nie powinien być używany w okresie kwitnienia i aktywności pszczół. wysoce toksyczny
Kumafos[22] Perizin[23] Fosforoorganiczny Stosowany do zwalczania warrozy. Przedawkowanie może spowodować zatrucie pszczół. praktycznie nietoksyczny
Demeton[24] Isosystox Fosforoorganiczny <2 godzin wysoce toksyczny
Demeton-S-metyl Meta-systox Fosforoorganiczny umiarkowanie toksyczny
Diazinon[25] Fosforoorganiczny Nie powinien być używany w okresie kwitnienia i aktywności pszczół. wysoce toksyczny
Dicrotophos[26] Bidrin, Carbicron, Diapadrin, Dicron and Ektafos Fosforoorganiczny wysoce toksyczny
Dichlorvos[27] DDVP, Vapona Fosforoorganiczny wysoce toksyczny
Dimetoat[28] Cygon, De-Fend Fosforoorganiczny 3 dni Nie powinien być używany w okresie kwitnienia i aktywności pszczół. wysoce toksyczny
Fention[29] Entex, Baytex, Baycid, Dalf, DMPT, Mercaptophos, Prentox, Fenthion 4E, Queletox,Lebaycid Fosforoorganiczny Nie powinien być używany w okresie kwitnienia i aktywności pszczół. wysoce toksyczny
Fenitrotion[30] Sumithion Fosforoorganiczny wysoce toksyczny
Fensulfotion Dasanit Fosforoorganiczny wysoce toksyczny
Fonofos[31] Dyfonate EC Fosforoorganiczny 3 godzinyhours na liście Konwencji o zakazie broni chemicznej wysoce toksyczny
Malation Malathion USB, ~ EC, Cythion, maldison, mercaptothion Fosforoorganiczny 6 dni wysoce toksyczny
Methamidofos[32] Monitor, Tameron Fosforoorganiczny Nie powinien być używany w okresie kwitnienia i aktywności pszczół. wysoce toksyczny
Methidathion[33] Supracide Fosforoorganiczny Zakazany na terenie Unii Europejskiej. Nie powinien być używany w okresie kwitnienia i aktywności pszczół. wysoce toksyczny
Paration metylowy Paration[34], Fosforoorganiczny 5–8 dni Szczególnie niebezpieczną odmianą tego pestycydu jest paration metylowy w formie mikrokapsułek, wielkością odpowiadających ziarnom pyłku. Kapsułki te, podobnie do pyłku, przylegają do ciał pszczół siłą oddziaływania elektrostatycznego. Zmagazynowane w ulu mogą uwalniać substancję przez wiele miesięcy. Sklasyfikowany jako substancja z grupy trwałych zanieczyszczeń organicznych[35]. wysoce toksyczny
Mevinfos[36] Phosdrin Fosforoorganiczny wysoce toksyczny
Monokrotofos[37][38] Fosforoorganiczny Nie powinien być używany w okresie kwitnienia i aktywności pszczół. wysoce toksyczny
Naled[39] Dibrom Fosforoorganiczny 16 godzin wysoce toksyczny
Ometoat Fosforoorganiczny Nie powinien być używany w okresie kwitnienia i aktywności pszczół. wysoce toksyczny
Oksydemeton metylowy[40] Metasystox-R Fosforoorganiczny <2 godzin wysoce toksyczny
Phorate[41] Thimet EC Fosforoorganiczny 5 godzin wysoce toksyczny
Fosmet[42] Imidan Fosforoorganiczny wysoce toksyczny
Fosfamidon Dimecron Fosforoorganiczny wysoce toksyczny
Pirazofos Afugan Fosforoorganiczny grzybobójczy wysoce toksyczny
Tetrachlorwinfos Rabon, Stirofos, Gardona, Gardcide Fosforoorganiczny wysoce toksyczny
Trichlorfon, Metrifonate Dylox, Dipterex Fosforoorganiczny 3 – 6 godzin praktycznie nietoksyczny
Permetryna[43] Ambush, Pounce Syntetyczny pyretroid 1 – 2 dni Bezpieczniejszy, gdy stosowany w suchych warunkach. wysoce toksyczny
Cypermetryna[44] Ammo, Raid Syntetyczny pyretroid < 2 godzin Stosowana w domach do zwalczania mrówek i karaluchów. wysoce toksyczny
Fenwalerat[45] Asana, Pydrin Syntetyczny pyretroid 1 dzień Bezpieczniejszy, gdy stosowany w suchych warunkach. wysoce toksyczny
Rozmetryna[46][47][48][49][50] Chrysron, Crossfire, Pynosect, Raid Flying Insect Killer, Scourge, Sun-Bugger #4, SPB-1382, Synthrin, Syntox, Vectrin, Whitmire PT-110 Syntetyczny pyretroid wysoce toksyczny
Methoksychlor[51] DMDT, Marlate chloroorganiczny 2 godziny zakazany w Unii Europejskiej wysoce toksyczny
Endosulfan[52] Thiodan Chlorinated cyclodiene 8 godzin zakazany w Unii Europejskiej umiarkowanie toksyczny
Klotianidin Poncho neonikotynoid Zakazany w Niemczech

W czerwcu 2008 niemieckie Ministerstwo Żywności, Rolnictwa i Ochrony Konsumentów wstrzymało rejestracje preparatw zawierających neonikotynoidy po tym, jak pszczelarze z południa kraju doniesli o masowym wymieraniu pszczół związanym ze stosowanie jednego z pestycydów, klotianidyny[53].

wysoce toksyczny[54]
Tiamethoksam Actara neonikotynoid Badania opublikowane w 2012 wskazują na obecność tiametoksamu w martwych pszczołach, znajdowanych wokół pól uprawnych. Pszczoły pozostałe w ulach wykazywały brak koordynacji ruchowej, wskazujący na zatrucie pestycydami[55]. wysoce toksyczny
Imidakloprid Confidor, Gaucho, Kohinor, Admire, Advantage, Merit, Confidor, Hachikusan, Amigo, SeedPlus (Chemtura Corp.), Monceren GT, Premise, Prothor, and Winner neonikotynoid Zakazany we Francji od 1999, powoduje potencjalnie duże szkody w populacjach pszczół[56] wysoce toksyczny
Dikfol Akarycyd praktycznie nietoksyczny
Ropopochodne praktycznie nietoksyczne
2,4-D[57] Składnik ponad 1,500 produktów Herbicyd praktycznie nietoksyczny

[58]

Proces przeciwko EPA w Stanach Zjednoczonych

edytuj

W sierpniu 2008, amerykańska organizacja Rada ds. Ochrony Zasobów Naturalnych (Natural Resources Defense Council), pozwała do sądu rządową Agencję Ochrony Środowiska oskarżając ją o zatajanie informacji na temat potencjalnego ryzyka, jakie stwarzają pestycydy dla pszczół[59].

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Ministry of Agriculture
  2. ↑ Ecological Risk Assessment
  3. ↑ University of Georgia Cooperative Extension. [dostęp 2013-03-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-03-08)].
  4. ↑ Pollinator protection requirements for Section 18 Emergency Exemptions and Section 24(c) special local need registration in Washington State; Registration Services Program Pesticide Management Division Washington State Dept of Agriculture, Dec 2006
  5. ↑ Hunt, G.J.; Using honey bees in pollination Purdue University, May 2000
  6. ↑ USDA CCD Report
  7. ↑ Mickaël Henry i inni, A Common Pesticide Decreases Foraging Success and Survival in Honey Bees, „Science”, 336 (6079), 2012, s. 348–350, DOI: 10.1126/science.1215039, ISSN 0036-8075, PMID: 22461498 (ang.).
  8. ↑ Radunz, L. and Smith, E. S. C. Pesticides Hazard to Honey Bees Entomology, Darwin, Australia
  9. ↑ Lucas A. Garibaldi i inni, Wild Pollinators Enhance Fruit Set of Crops Regardless of Honey Bee Abundance, „Science”, 2013, DOI: 10.1126/science.1230200 [dostęp 2022-03-07] (ang.).
  10. ↑ Sarah S. Greenleaf, Claire Kremen, Wild bees enhance honey bees’ pollination of hybrid sunflower, „Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America”, 103 (37), 2006, s. 13890–13895, DOI: 10.1073/pnas.0600929103, ISSN 0027-8424, PMID: 16940358, PMCID: PMC1564230 [dostęp 2022-03-07].
  11. ↑ Maria Arena, Fabio Sgolastra, A meta-analysis comparing the sensitivity of bees to pesticides, „Ecotoxicology”, 23 (3), 2014, s. 324–334, DOI: 10.1007/s10646-014-1190-1, ISSN 1573-3017 [dostęp 2022-03-07] (ang.).
  12. ↑ a b Helen M. Thompson, Behavioural Effects of Pesticides in Bees–Their Potential for Use in Risk Assessment, „Ecotoxicology”, 12 (1), 2003, s. 317–330, DOI: 10.1023/A:1022575315413, ISSN 1573-3017 [dostęp 2022-03-07] (ang.).
  13. ↑ Annely Brandt i inni, Immunosuppression response to the neonicotinoid insecticide thiacloprid in females and males of the red mason bee Osmia bicornis L., „Scientific Reports”, 10 (1), 2020, s. 4670, DOI: 10.1038/s41598-020-61445-w, ISSN 2045-2322 [dostęp 2022-03-07] (ang.).
  14. ↑ Pszczoły i neonikotynoidy: kolacja z arszenikiem czy wiele hałasu o nic? [online], Nauka dla Przyrody, 8 sierpnia 2018 [dostęp 2022-03-07] (pol.).
  15. ↑ carbaryl
  16. ↑ carbofuran
  17. ↑ methomyl
  18. ↑ www.festires.com
  19. ↑ Mexacarbate [online], www.scorecard.org [dostęp 2017-11-19] [zarchiwizowane z adresu 2009-01-31].
  20. ↑ propoxur
  21. ↑ chlorpyrifos
  22. ↑ coumaphos [online] [dostęp 2013-03-06] [zarchiwizowane z adresu 2005-02-05].
  23. ↑ Heads of Medicines Agencies: About HMA [online], www.hma.eu [dostęp 2017-11-19] [zarchiwizowane z adresu 2011-07-04] (ang.).
  24. ↑ demeton
  25. ↑ diazinon
  26. ↑ dicrotophos
  27. ↑ dichlorvos
  28. ↑ dimethoate
  29. ↑ fenthion
  30. ↑ fenitrothion
  31. ↑ fonofos
  32. ↑ methamidophos
  33. ↑ methidathion
  34. ↑ parathion
  35. ↑ Instytut Ochrony &#346rodowiska [online], ks.ios.edu.pl [dostęp 2017-11-19].
  36. ↑ mevinphos
  37. ↑ monocrotophos
  38. ↑ http://www.pan-germany.org/download/ahb_polish.pdf
  39. ↑ naled
  40. ↑ oxydemeton-methyl
  41. ↑ phorate
  42. ↑ phosmet
  43. ↑ permethrin
  44. ↑ cypermethrin
  45. ↑ esfenvalerate
  46. ↑ resmethrin
  47. ↑ Resmethrin Technical Fact Sheet - National Pesticide Information Center
  48. ↑ Pyrethrins and Pyrethroids Fact Sheet - National Pesticide Information Center
  49. ↑ Resmethrin Pesticide Information Profile - Extension Toxicology Network
  50. ↑ MSDS for Scourge Formula II
  51. ↑ methoxychlor
  52. ↑ endosulfan
  53. ↑ "Emergency Pesticide Ban for Saving the Honeybee"
  54. ↑ EPA Clothianidin Reviews
  55. ↑ Researchers: Honeybee deaths linked to seed insecticide exposure [online], www.purdue.edu [dostęp 2017-11-19] (ang.).
  56. ↑ European Food Safety Authority (16 January 2013) "Conclusion on the peer review of the pesticide risk assessment for bees for the active substance clothianidin" EFSA Journal 11(1):3066.
  57. ↑ EXTOXNET PIP - 2,4-D [online], extoxnet.orst.edu [dostęp 2017-11-19].
  58. ↑ Protecting Bees When Using Insecticides. ianrpubs.unl.edu. [zarchiwizowane z tego adresu (2005-02-08)]. University of Nebraska Lincoln, Extension, May 1998
  59. ↑ EPA sued after allegations Bayer pesticide killing honeybees. [dostęp 2013-03-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-03-09)].

Linki zewnętrzne

edytuj
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Oddziaływanie_pestycydów_na_pszczoły&oldid=72937898”