Odprysk
Odprysk, technika odpryskowa, technika cukrowa – technika graficzna druku wklęsłego[1].
Na wypolerowaną i odtłuszczoną płytę metalową nanosi się rysunek atramentem odpryskowym (będącym mieszaniną wody, gumy arabskiej, cukru i barwnika) za pomocą pędzla, pióra lub patyka; aby atrament lepiej „trzymał się” płyty można przyprószyć ją uprzednio talkiem. Po wyschnięciu rysunku płaszczyznę płyty pokrywa się werniksem akwafortowym. Następnie wkłada się płytę do wody, wówczas zawarty w atramencie cukier rozpuszcza się, powodując odpryskiwanie werniksu w miejscu rysunku (stąd nazwa techniki) i odsłonięcie metalu. Potem pokrywa się matrycę kalafonią i trawi się ją w kwasie, a po wytrawieniu metalu uzupełnia się akwatintą dno szerokich kresek[1][2][3].
Wynalezienie tej techniki przypisuje się Holendrowi Herculesowi Seghersowi w połowie XVII w.[3] lub Francuzowi Felixowi Bracquemondowi w II poł. XIX w.[1][2], choć podobno wcześniej stosował ją Paul Sandby (1731–1809)[a][4].
Uwagi
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ a b c Stefan Kozakiewicz (red.), Słownik terminologiczny sztuk pięknych, wyd. IV, Warszawa: PWN, 1996, s. 283, ISBN 83-01-12365-6 (pol.).
- ↑ a b Kama Wróbel, Techniki druku wklęsłego [online], Rynek i Sztuka, 10 października 2012 [dostęp 2021-06-28] (pol.).
- ↑ a b An Van Camp, Hercules Segers and his ‘printed paintings’ [online], British Museum, 2012 [dostęp 2021-06-28] (ang.).
- ↑ a b sugar aquatint, [w:] Michael Clarke, Concise Oxford Dictionary of Art Terms, Oxford University Press, 2010, DOI: 10.1093/acref/9780199569922.001.0001, ISBN 978-0-19-172714-6 [dostęp 2021-06-26] (ang.).