Order Sokoła Islandzkiego

Order Sokoła Islandzkiego (isl: Hin Íslenska Fálkaorða) – najwyższe odznaczenie Islandii, ustanowione 3 lipca 1921 przez Chrystiana X, króla Danii i Islandii. Order nadawany jest zarówno Islandczykom, jak i cudzoziemcom, zasłużonym dla Islandii lub na polu międzynarodowym.

Order Sokoła Islandzkiego
Hin Islenska Fálkaorδa

Awers orderu z czasów unii z Danią (po lewej), Republiki (po prawej)
Awers Krzyża Wielkiego
Gwiazda Krzyża Wielkiego
Baretka I i II klasy
Baretka III klasy
Baretka IV klasy
Baretka V klasy
Ustanowiono	3 lipca 1921
Święto	1 stycznia i 17 czerwca
Dewiza	EIGI VÍKJA (nie ustępuj)
Powiązane	islandzkie odznaczenia

Organizacja

Order podzielony jest na pięć klas:

• I klasa: Łańcuch z Gwiazdą Krzyża Wielkiego (keðja ásamt stórkrossstjörnu)
• II klasa: Krzyż Wielki (stórkross)
• III klasa: Krzyż Komandorski z Gwiazdą (stórriddarakross)
• IV klasa: Krzyż Komandorski (stórriddarakross)
• V klasa: Krzyż Kawalerski (riddarakross)

Prezydent Islandii jest z mocy urzędu Wielkim Mistrzem orderu. Nominacje do odznaczenia zgłasza pięcioosobowa kapituła orderu, aczkolwiek Wielki Mistrz może nadać order bez jej rekomendacji.

I klasa spośród Islandczyków przysługuje tylko prezydentowi państwa z urzędu (II klasę otrzymuje małżonek lub małżonka prezydenta). I klasa może być także nadawana cudzoziemskim głowom państw lub szefom rządów.

Oznaka orderu pozostaje własnością odznaczonego dożywotnio, po śmierci zwracana jest rządowi islandzkiemu. W razie nadania wyższego rangą Orderu Sokoła osobie uprzednio odznaczonej, niższe odznaczenie także zostaje zwrócone.

Mottem orderu początkowo były słowa „ALDREI AÐ VÍKJA” (nigdy się nie poddawaj), a w 1944 zmieniono je na „EIGI VÍKJA” (nie ustępuj).

Insygnia

Insygnia orderu to emaliowany na biało krzyż łaciński z rozszerzonymi zakończeniami ramion i ściętymi narożnikami. W awersie jest medalion z białym sokołem w błękitnym polu, w rewersie z datą proklamowania republiki "SEYTIANDI JUNI 1944" (17 czerwca 1944) na medalionie i stylizowaną lilią jako zawieszką.

Za czasów monarchii do 1944 zawieszką była korona królewska, a medalion rewersu nosił datę 3 lipca 1921.

Gwiazda orderowa I, II i III klasy jest srebrna, ośmiopromienna, z oznaką orderu na gwieździe I i II klasy i z medalionem orderu na gwieździe III klasy.

Pierwszą klasą jest łańcuch orderowy o 50 członach, 25 medalach z białym sokołem w niebieskim polu i 25 z herbem państwowym Islandii.

Wstęga orderowa jest niebieska z biało-czerwonymi bordiurami; przy II klasie wielka wstęga noszona jest z lewego ramienia na prawy bok, w przypadku obu komandorii wiesza się wstęgę na szyi, a krzyż kawalerski przypinany jest na wstążce do lewej piersi.

Odznaczeni

Odznaczeni Łańcuchem z Gwiazdą Krzyża Wielkiego (lista pełna)

• 1921 – Christian X Glücksburg, król Danii i Islandii (ex officio)
• 1952 – Ásgeir Ásgeirsson, prezydent Islandii (ex officio)
• 1954 – Juho Paasikivi, prezydent Finlandii
• 1955 – Haakon VII Glücksburg, król Norwegii
• 1955 – Theodor Heuss, prezydent RFN
• 1957 – Urho Kekkonen, prezydent Finlandii
• 1961 – Olaf V Glücksburg, król Norwegii
• 1963 – Elżbieta II Windsor, królowa Wlk. Brytanii
• 1968 – Kristján Eldjárn, prezydent Islandii (ex officio)
• 1973 – Małgorzata II Glücksburg, królowa Danii
• 1975 – Karol XVI Gustaw Bernadotte, król Szwecji
• 1979 – Baldwin I Koburg, król Belgii
• 1980 – Vigdís Finnbogadóttir, prezydent Islandii (ex officio)
• 1982 – Mauno Koivisto, prezydent Finlandii
• 1983 – António Ramalho Eanes, prezydent Portugalii
• 1983 – François Mitterrand, prezydent Francji
• 1985 – Jan Karol I Burbon, król Hiszpanii
• 1986 – Jan Burbon-Nassau, wlk. książę Luksemburga
• 1987 – Francesco Cossiga, prezydent Włoch
• 1988 – Richard von Weizsäcker, prezydent RFN
• 1993 – Mario Soares, prezydent Portugalii
• 1996 – Ólafur Ragnar Grímsson, prezydent Islandii (ex officio)
• 2000 – Tarja Halonen, prezydent Finlandii
• 2003 – Johannes Rau, prezydent RFN
• 2013 – Joachim Gauck, prezydent RFN
• 2013 – Sauli Niinistö, prezydent Finlandii
• 2016 – Guðni Th. Jóhannesson, prezydent Islandii (ex officio)
• 2019 – Frank-Walter Steinmeier, prezydent RFN

Bibliografia

• Paul Hieronymussen, Orders, Medals and Decorations of Britain and Europe in Colour, London 1978
• History of the Order. forseti.is. [dostęp 2020-07-06]. (ang.).
• Order Sokoła. forseti.is. [dostęp 2020-07-06]. (pol.).
• Hin íslenska fálkaorða. forseti.is. [dostęp 2015-03-30]. (isl.).
• Nr. 144/2005 31. desember: Forsetabréf um starfsháttu orðunefndar. 6.1.2006. [dostęp 2020-07-06]. (isl.).
• Nr. 145/2005 31. desember: Forsetabréf um starfsháttu orðunefndar. 6.1.2006. [dostęp 2020-07-06]. (isl.).