Powiat bielski (województwo podlaskie)
Powiat bielski – powiat w Polsce (województwo podlaskie), utworzony w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Bielsk Podlaski.
| powiat | |||||||
| |||||||
| |||||||
| Państwo | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||
| TERC |
2003 | ||||||
| Siedziba | |||||||
| Starosta | |||||||
| Powierzchnia |
1385,2 km² | ||||||
| Populacja (31.12.2019) • liczba ludności |
| ||||||
| • gęstość |
39,2 os./km² | ||||||
| Urbanizacja |
52,25% | ||||||
| Tablice rejestracyjne |
BBI | ||||||
Adres urzędu: ul. Mickiewicza 4617-100 Bielsk Podlaski | |||||||
| Szczegółowy podział administracyjny | |||||||
| |||||||
Położenie na mapie województwa
| |||||||
| Strona internetowa | |||||||
W skład powiatu wchodzą:
- gminy miejskie: Bielsk Podlaski, Brańsk
- gminy wiejskie: Bielsk Podlaski, Boćki, Brańsk, Orla, Rudka, Wyszki
- miasta: Bielsk Podlaski, Brańsk
Według danych z 31 grudnia 2019 roku[2] powiat zamieszkiwały 54 353 osoby. Natomiast według danych z 30 czerwca 2020 roku powiat zamieszkiwało 54 058 osób[3].
Demografia
edytujW II RP
edytujW II RP powiat bielski funkcjonował początkowo na mocy postanowień Dziennika Praw Królestwa Polskiego z 1919. Według tezy Alfonsa Krysińskiego i Wiktora Ormickiego, terytorium powiatu wchodziło w skład tzw. zwartego obszaru polsko-białoruskiego, to znaczy prawosławna ludność białoruska zamieszkiwała jedynie tereny wiejskie, zaś w większych miejscowościach dominowali Polacy[4].
Według spisu powszechnego z 1921 roku, powiat w ówczesnych granicach zamieszkiwało 129 216 osób, w tym 79 154 (61,3%) Polaków, 35 964 (27,8%) Białorusinów, 13 715 (10,6%) Żydów, 283 (0,2%) Rosjan, 45 Niemców, 30 Rusinów, 14 Litwinów, 2 Finów, 1 Francuz, 1 Czech, 1 Gruzin, 1 Łotysz, 1 Szwajcar i 4 osoby o nie ustalonej narodowości[5].
W PRL
edytujPo wojnie z powiatu bielskiego do ZSRR odeszło 83.000 ha (61.400 z gminy Białowieża i 22.300 z gminy Narewka, de facto Masiewo), a przybyło 21.841 ha (do gminy Narewka – 6.000 ha, do gminy Kleszczele – 4.711 ha oraz nowa gmina Klukowicze – 11.130 ha)[6]. Na podstawie decyzji PKWN z 22 sierpnia 1944 r. przywrócono dawny, przedwojenny podział administracyjny, jednak powiat bielski został powiększony o część dawnego powiatu brzeskiego. Według danych urzędowych w styczniu 1945 r. teren powiatu bielskiego zamieszkiwało ponad 191 tys. osób, w tym ok. 55 proc. Polaków, ok. 45 proc. Białorusinów, a 0,1 proc. stanowili inni (Ukraińcy, Rosjanie i Żydzi)[7]. W dniu 22 marca 1952 r. wydzielono z powiatu nowy powiat siemiatycki, a 22 sierpnia 1953 r. powiat hajnowski[7]. Ustawą z 28 maja 1975 r. (z wejściem w życie od 1 czerwca) dokonano reformy administracyjnej kraju, w związku z którą zlikwidowano powiaty.
W III RP
edytujNa mocy ustawy z 1998 roku na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przywrócono powiaty. Liczba ludności (dane z 30 czerwca 2012):
| Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| osób | % | osób | % | osób | % | |
| Ogółem | 58 225 | 100 | 29 450 | 50,58 | 28 775 | 49,42 |
| Miasto | 30 423 | 52,25 | 15 718 | 27,00 | 14 705 | 25,26 |
| Wieś | 27 802 | 47,75 | 13 732 | 23,58 | 14 070 | 24,16 |
- Piramida wieku mieszkańców powiatu bielskiego w 2014 roku[8].
Stopa bezrobocia
edytujWe wrześniu 2019 liczba zarejestrowanych bezrobotnych wynosiła 1 100 osób, a stopa bezrobocia 4,5%[9].
Religia
edytujWedług spisu powszechnego z 1921 roku, 64 311 (49,8%) mieszkańców powiatu w ówczesnych granicach wyznawało rzymski katolicyzm, 48 672 (37,7%) prawosławie, 15 977 (12,4%) judaizm, 56 osób było mariawitami, 27 greko-katolikami, 18 adwentystami, 1 baptystą i 1 muzułmaninem. 4 osoby zostały określone w spisie jako sektanci, a 9 osób zadeklarowało brak wyznania[5].
Obecnie większość mieszkańców to katolicy (ok. 60% - 35 tys.) i prawosławni (ok. 40% - 23 tys.). Na terenie powiatu mieszkają też nieliczni protestanci, muzułmanie, żydzi i unici[potrzebny przypis].
Starostowie
edytuj- Józef Sienkowski (1919-1921)
- Marian Baehr (1921-1922)
- A. Czajkowski (1925)
- Włodzimierz Baranowski (1925-1928)
- Józef Drożański (1928-1932)
- Zelisław Januszkiewicz (1933-1939)[10]
Przypisy
edytuj- ↑ Wyniki badań bieżących - Baza Demografia - Główny Urząd Statystyczny [online], demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-05-20].
- ↑ l, Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym (stan w dniu 31.12.2019), 31 grudnia 2019.
- ↑ GUS, TABL. II. LUDNOŚĆ, RUCH NATURALNY ORAZ MIGRACJE LUDNOŚCI WEDŁUG POWIATÓW W PIERWSZYM PÓŁROCZU 2020 R., 30 czerwca 2020.
- ↑ Marek Wierzbicki: Stosunki polsko-białoruskie przed wrześniem 1939. W: Marek Wierzbicki: Polacy i Białorusini w zaborze sowieckim. Stosunki polsko-białoruskie na ziemiach północno-wschodnich II RP pod okupacją sowiecką 1939–1941. Wyd. 2. Warszawa: Stowarzyszenie Kulturalne Fronda, 2007, s. 25–43, seria: Biblioteka historyczna Frondy. ISBN 978-83-88747-76-2.
- ↑ a b Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych.. T. 5: Województwo białostockie. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1924. [dostęp 2011-02-26].
- ↑ Starostwo Powiatowe Bielsk Podlaski, Podział adm. powiatu 1945, sygn.100/str_v020. [dostęp 2012-07-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-01-02)].
- ↑ a b Zarys historii powiatu bielskiego - Powiat bielski [online], www.powiatbielski.pl [dostęp 2019-07-15].
- ↑ Powiat bielski w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-21], liczba ludności na podstawie danych GUS.
- ↑ GUS, Bezrobotni zarejestrowani i stopa bezrobocia. Stan w końcu września 2019 r. [online], stat.gov.pl [dostęp 2019-11-27] (pol.).
- ↑ Historia obszaru gminy Brańsk