Rubinkowo
Rubinkowo – część urzędowa Torunia[2]. Nazwa osiedla pochodzi od Jakuba Kazimierza Rubinkowskiego, właściciela majątku Rubinkowo, na których znajduje się obecne osiedle[3].
| Część urzędowa Torunia | |
 Widok na zabudowę ul. Dziewulskiego w centrum Rubinkowa | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miasto | |
| W granicach Torunia |
od lat 50. XX wieku |
| Populacja (2016) • liczba ludności |
|
| Strefa numeracyjna |
(+48) 56 |
| Kod pocztowy |
87-100 |
| Tablice rejestracyjne |
CT |
Położenie na mapie Torunia
| |
| 53°01′38,73″N 18°39′42,56″E/53,027425 18,661822 | |
| Strona internetowa | |
Historia
edytujDawniej na terenie osiedla mieścił się majątek Jakuba Kazimierza Rubinkowskiego[4]. Miejscowość znalazła się w granicach Torunia w 1951 roku[5]. Pomysł na wybudowanie osiedla pojawił się na początku lat 60. XX wieku. W połowie lat 60. opracowano pierwszy projekt osiedla[6]. W 1968 roku Towarzystwo Urbanistów Polskich zorganizowano konkurs zamknięty na projekt nowego osiedla w Toruniu. W konkursie wzięło udział 16 zespołów. Nie przyznano pierwszej nagrody, drugą otrzymały zespoły Wiesława Andersa oraz Jadwigi Guzickiej. Zespół Guzickiej zaproponował osiedle dla 60-70 tys. mieszkańców. Osiedle miało dzielić się na jednostki zamieszkałe przez ok. 7 tys. mieszkańców. Projekt Guzickiej posłużył do sporządzenia szczegółowego planu osiedla[7]. W 1974 roku przy ul. Rydygiera oddano do użytku pierwsze bloki[8].
Na przełomie lat 70. i 80. obok Rubinkowa stanęło osiedle Na Skarpie[8][9]. Na Skarpie (liczące ok. 30 tys. mieszkańców w 2017 roku) błędnie jest nazywana Rubinkowem III, chociaż pierwotnie miało przyjąć taką nazwę[8][4]. W 1980 roku zakończono budowę Rubinkowa[8].
W 1983 roku wzniesiono pawilon Jowisz[4]. Na Rubinkowie mieścił się również pierwszy w Toruniu supermarket, noszący nazwę Merkury. Na przestrzeni lat sklep kilkakrotnie zmieniał szyld (był tu m.in. Leader Price i Tesco)[10].
Symbolem Rubinkowa stało się drzewo rosnące przy Szosie Lubickiej, będące przez lata główny punkt orientacyjny i miejsce spotkań dla nowych mieszkańców osiedla. Około 2019 roku zostało ścięte. Innym punktem orientacyjnym był komin zakładów Elana bądź sam zakład, będący miejscem pracy dla większości mieszkańców osiedla[11].
Religia
edytujPrzez lata obszar Rubinkowa należała do trzech parafii rzymskokatolickich: Chrystusa Króla, św. Jakuba Apostoła i Podwyższenia Krzyża Świętego w Kaszczorku. We wrześniu 1980 rozpoczęto budowę kościoła na terenie Rubinkowa II-III. 24 listopada 1980 roku erygowano parafię św. Maksymiliana Kolbego. Kościół poświęcono 12 października 1989 roku[5]. W źródłach można również przeczytać, że kościół ten mieści się na terenie osiedla Na Skarpie[4].
Szybki wzrost liczby mieszkańców Rubinkowa wymusił powołanie kolejnej parafii na obszarze osiedla. 7 grudnia 1981 roku ustanowiono parafię Matki Bożej Królowej Polski[5]. Do nowej parafii przynależy kościół wybudowany 4 października 1993 roku, a poświęcony 28 maja 1995 roku[12]. 16 listopada 1987 roku erygowano parafię pw. Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa. Kościół parafialny mieści się przy ul. Niesiołowskiego, został on poświęcony 13 listopada 1988 roku[13].
Na terenie parafii Matki Bożej Królowej Polski znajdują się cmentarz. Jest on nieczynny od lat 60. XX wieku, wyjątek uczyniono w 1985 roku, gdy zgodnie z wolą zmarłego pochowano ks. Bronisława Parzycha, pierwszego proboszcza parafii Matki Bożej Królowej Polski[14].
Rubinkowo w kulturze
edytuj- W 2005 roku Aleksandra Sojak-Borodo stworzyła seria pocztówek Pozdrowienia z Torunia, gdzie uwieczniła supermarkety, wypożyczalnie kaset wideo, stacje benzynowe i globalne sieci restauracyjne powstałe w przeciągu ostatnich lat na Rubinkowie[15]. Kolejny cykl pocztówek powstał w 2013 roku. Powstały dwie serie widokówek. Pierwsza ukazuje wizje osiedli Rubinkowo i Na Skarpie w przyszłości oczami uczniów Szkoły Podstawowej nr 28, druga skupia się na budowie mostu gen. Elżbiety Zawackiej[16].
- W 2007 roku w Biurze Wystaw Artystycznych w Krośnie odsłonięto cykl obrazów Katarzyny Skrobały Rubinkowo[15].
- W 2012 roku odbyły się warsztaty rzeźbiarskie Rubinek, zrealizowane przez Katarzynę Skrobałę, Piotra Florianowicza i grupę jajego. Wydarzenie wchodziło w cykl warsztatów rzeźbiarskich dla dzieci Rubinek, Wrzosiak i Mokroduszek. Celem warsztatów miało być przybliżenie historii Rubinkowa dzieciom poprzez stworzenie z gliny postaci Rubinka[17].
- W 2013 roku zrealizowano projekt Pośród ogrodu…, dokumentujący życie działkowców z Rodzinnych Ogrodów Działkowych Elana na Rubinkowie[16].
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Liczba osób zameldowanych na pobyt stały i czasowy w poszczególnych jednostkach urbanistycznych z podziałem na płeć. Urząd Miasta Torunia, 2016-12-31. [dostęp 2024-02-04].
- ↑ Dzielnice i osiedla. torun.pl. [dostęp 2024-09-10].
- ↑ Dembińska 1976 ↓, s. 6–7.
- ↑ a b c d Kmieć 2019 ↓, s. 157.
- ↑ a b c Rozynkowski 2017 ↓, s. 26.
- ↑ Kluczwajd 2022 ↓, s. 106.
- ↑ Kluczwajd 2022 ↓, s. 107.
- ↑ a b c d Marcin Lewicki: „Na Skarpie” to nie Rubinkowo – kilka słów o problemach z nazewnictwem. chilltorun.pl, 2017-04-07. [dostęp 2024-02-04].
- ↑ Kluczwajd 2022 ↓, s. 108.
- ↑ Kmieć 2019 ↓, s. 158.
- ↑ Kmieć 2019 ↓, s. 161.
- ↑ Rozynkowski 2017 ↓, s. 27.
- ↑ Rozynkowski 2017 ↓, s. 28.
- ↑ Kmieć 2019 ↓, s. 156.
- ↑ a b Sojak-Borodo, Skrobała, grupa jajego 2019 ↓, s. 170.
- ↑ a b Sojak-Borodo, Skrobała, grupa jajego 2019 ↓, s. 172.
- ↑ Sojak-Borodo, Skrobała, grupa jajego 2019 ↓, s. 171.
Bibliografia
edytuj- Barbara Dembińska, Dzielnica mieszkaniowa „Rubinkowo" w planowaniu przestrzennym miasta, „Rocznik Toruński”, 11, 1976.
- Katarzyna Kluczwajd, Toruń tylko zaplanowany, Łódź: Księży Młyn Dom Wydawniczy, 2022, ISBN 978-83-7729-703-2.
- Anna N. Kmieć, Rubinkowo: doświadczanie a zapamiętywanie, [w:] Katarzyna Kluczwajd, Michał Pszczółkowski (red.), Zabytki toruńskie młodszego pokolenia. Toruńskie miejsca do mieszkania i (za)pamiętania: domy, pomniki, cmentarze, Toruń: Stowarzyszenie Historyków Sztuki, 2019, ISBN 978-83-953155-4-1.
- Waldemar Rozynkowski, Rozwój sieci parafialnej w Toruniu od średniowiecza do czasów współczesnych, [w:] Jarosław Kłaczkow, Piotr Oliński, Waldemar Rozynkowski (red.), Toruń. Miasto wielu wyznań, Toruń: Towarzystwo Miłośników Torunia, 2017, ISBN 978-83-927097-9-4.
- A. Sojak-Borodo, K. Skrobała, grupa jajego, Rubinkowo: doświadczanie a zapamiętywanie, [w:] Katarzyna Kluczwajd, Michał Pszczółkowski (red.), Zabytki toruńskie młodszego pokolenia. Toruńskie miejsca do mieszkania i (za)pamiętania: domy, pomniki, cmentarze, Toruń: Stowarzyszenie Historyków Sztuki, 2019, ISBN 978-83-953155-4-1.
Linki zewnętrzne
edytuj- Rubinkowo, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IX: Pożajście – Ruksze, Warszawa 1888, s. 879.