Springfield Sonnet
Springfield Sonnet – utwór instrumentalny na orkiestrę symfoniczną, skomponowany przez Wojciecha Kilara w 1965[1].
| Kompozytor | |||
|---|---|---|---|
| Forma muzyczna |
instrumentalny utwór orkiestrowy | ||
| Czas powstania |
1965 | ||
| Data premiery |
6 września 1965 | ||
| Miejsce premiery | |||
| Wykonawcy premiery |
Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Narodowej, dyr. Witold Rowicki | ||
| Czas trwania |
ok. 9 min 40 sek. | ||
| Dedykacja |
pamięci Abrahama Lincolna | ||
| |||
Jest to ostatni utwór z serii czterech kompozycji sonorystycznych Kilara, powstałych w pierwszej połowie lat 60; pozostałe utwory z tej serii to Riff 62 (1962), Générique (1963) i Diphthongos (1963)[1][2].
Premiera
edytujŚwiatowe prawykonanie utworu odbyło się 6 września 1965 w Sztokholmie, w wykonaniu Orkiestry Symfoniczna Filharmonii Narodowej w Warszawie, pod dyrekcją Witolda Rowickiego[2][3].
Polskie prawykonanie miało miejsce 21 września 1965, podczas Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Współczesnej „Warszawska Jesień”, w tym samym wykonaniu co światowa prapremiera[1].
Dedykacja
edytujKilar zadedykował to dzieło prezydentowi Stanów Zjednoczonych Abrahamowi Lincolnowi, w 100. rocznicę jego tragicznej śmierci[1][2][4]. Tytuł utworu nawiązuje do faktu, że Lincoln spędził 17 lat swego życia w Springfield, w stanie Illinois[1][2][5].
Jako motto, kompozytor zamieścił w partyturze ostatnią strofę wiersza Walta Whitmana Hush'd Be the Camps To-Day, napisanego krótko po zamachu na Lincolna i jemu dedykowanego[2][4]. Motto to nasuwało także skojarzenie z innym zamachem – na prezydenta Johna Kennedy’ego, dwa lata wcześniej[1][4].
Charakterystyka utworu
edytujSpringfield Sonnet zbudowany jest z sześciu odcinków: Introduzione, Soggetto, Variante I, Variante II, Variante III i Punto[1][6]. Całość różni się istotnie od poprzednich utworów z tej serii. Środki sonorystyczne zostały tu częściowo złagodzone na rzecz zwiększonej roli instrumentów melodycznych. Mimo że kompozytor nadal posługuje się sprawdzoną wcześniej specjalną artykulacją (tremolando, glissando, arpeggio, tryl, frullato itd.), agresywne brzmienia zastąpiły dźwięki bardziej przyjazne dla ucha[1][6]. Równocześnie Kilar łączy tu sonotyzm z elementami techniki dodekafonicznej, tworząc jak w Riffie 62 serię identyczną pod względem rozmiaru interwałów pomiędzy kolejnymi dźwiękami[1][5].
Instrumentarium
edytujPierwszoplanową rolę pełnią instrumenty dęte drewniane (flet piccolo, rożek angielski, mały klarnet i saksofon altowy) i blaszane (waltornia, 2 trąbki i 2 puzony). W grupie instrumentów perkusyjnych są metalofony (wibrafon, dzwony, dzwonki, 4 talerze, 2 gongi) i membranofony (kotły, bongosy, tom-tomy) oraz – jako uzupełnienie perkusji – fortepian, czelesta i harfa. Całość dopełnia sekcja instrumentów smyczkowych.
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h i Utwory Wojciecha Kilara, [w:] Iwona Lindstedt, Sonorystyka w twórczości kompozytorów polskich XX wieku, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2010, s. 338–353, ISBN 978-83-235-1002-4.
- ↑ a b c d e Springfield Sonnet na orkiestrę (dyr. Witold Rowicki), Ninateka [dostęp 2020-04-25] [zarchiwizowane 2016-04-22].
- ↑ Antonina Machowska, Kilar Wojciech, [w:] Elżbieta Dziębowska (red.), Encyklopedia muzyczna PWM, wyd. I, t. 5 KLŁ część biograficzna, Kraków: PWM, 1997, s. 80, 82, ISBN 83-224-3303-4.
- ↑ a b c Maria Wilczek-Krupa, Kilar. Geniusz o dwóch twarzach, Znak, 2015, ISBN 978-83-240-4044-5, Google Books [dostęp 2020-04-25].
- ↑ a b Springfield Sonnet na orkiestrę / dyr. Stanislav Macura, Archiwum NInA [dostęp 2020-04-25] [zarchiwizowane 2020-10-31].
- ↑ a b Iwona Lindstedt, Kolekcja Wojciech Kilar, Ninateka [dostęp 0202-04-25] [zarchiwizowane 2016-09-22].
Linki zewnętrzne
edytuj- Kilar na płytach. Tygodnik Powszechny. [dostęp 2020-04-21].