Stanisław Czycz

Stanisław Czycz
Data i miejsce urodzenia	6 kwietnia 1929 ; Gwoździec
Data i miejsce śmierci	29 czerwca 1996 ; Kraków
Narodowość	polska
Język	polski
	Teksty w Wikiźródłach
	Cytaty w Wikicytatach

Stanisław Czycz (ur. 6 kwietnia 1929 w Gwoźdźcu, zm. 29 czerwca 1996 w Krakowie) – polski poeta i prozaik.

Życiorys

Rodzinny dom Stanisława Czycza w Nawojowej Górze – Gwoźdźcu, na granicy z Krzeszowicami (ulica jego imienia już w Krzeszowicach)

Tablica na grobie rodzinnym Stanisława Czycza, na cmentarzu w Krzeszowicach

Wszedł do literatury skandalem: chcąc zapisać się do ZLP przyniósł wiersze zakazanego wówczas w Polsce Miłosza i przedstawił je jako swoje. Po raz pierwszy jego wiersze opublikował Andrzej Bursa w "Od A do Z" – dodatku do "Dziennika Polskiego". Debiutował w 1955 w "Prapremierze pięciu poetów" na łamach krakowskiego "Życia Literackiego" (wraz z Mironem Białoszewskim, Zbigniewem Herbertem, Bohdanem Drozdowskim, Jerzym Harasymowiczem). Wiersze Czycza rekomendował Ludwik Flaszen.

Twórczość poetycka Czycza utrzymana jest w tonie katastroficzno-wizyjnym. Bohaterowie jego prozy to często jednostki zbuntowane przeciw konwenansom i ustalonym obyczajom. Największy rozgłos przyniosło mu poświęcone Bursie opowiadanie And ze zbioru Ajol (1967), pierwotnie opublikowane w kwietniowym numerze Twórczości z roku 1961.

Był zawsze poza wszelkimi układami środowiskowymi, a ciężka choroba (łuszczyca), na którą przez wiele lat cierpiał, przyczyniła się do jego izolacji od świata.

Na podstawie jego twórczości powstały trzy filmy fabularne:

Pozwólcie nam do woli fruwać nad ogrodem (1974, na podstawie opowiadania And, reżyseria i scenariusz: Stanisław Latałło)
Światło odbite (1989, na podstawie opowiadania And, reżyseria: Andrzej Titkow, scenariusz: Andrzej Titkow i Bronisław Maj)
Nad rzeką, której nie ma (1991, na podstawie opowiadań ze zbioru Nim zajdzie księżyc, reżyseria i scenariusz: Andrzej Barański)

Twórczość

Poezje

Tła (1957, Wydawnictwo Literackie)
Berenais (1960, PIW)

Proza

Ajol (1967, Wydawnictwo Literackie, opowiadania)
And (1967, Wydawnictwo Literackie, opowiadanie)
Nim zajdzie księżyc (1968, Wydawnictwo Literackie, opowiadania)
Pawana (1977, Wydawnictwo Literackie, powieść)
Nie wiem, co ci powiedzieć (1983, Wydawnictwo Literackie, opowiadania)
Nie wierz nikomu (1987, Wydawnictwo Literackie, powieść)
Ajol i Laor (1996, Wydawnictwo Literackie, opowiadania)
Arw (2007, Wydawnictwo Ha!art)
Nie wierz nikomu (2016, Wydawnictwo Ha!art, powieść)

Dzieła zebrane

Wybór wierszy (1979, Wydawnictwo Literackie)
Wiersze i proza (2001, Wydawnictwo Literackie)
Wiersze wybrane (2014, WBPiCAK)

Ekranizacje

Z tym tematem związana jest kategoria: Filmowe adaptacje utworów Stanisława Czycza.

Monografie

Kazimierz Wyka: Echo katastroficzne w: Rzecz wyobraźni (1977, Państwowy Instytut Wydawniczy)
Krzysztof Lisowski: Stanisław Czycz, mistrz cierpienia (1997, Wydawnictwo Literackie)
Jacek Rozmus: W okolicach arkadii Stanisława Czycza (2002, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie)
Stanisław Czycz w magazynie Ha!art (nr 9-10 (4.2001-1.2002))
Dorota Niedziałkowska: Eksperyment symultaniczny w pisarstwie Stanisława Czycza (Lublin 2012, praca doktorska)
Piotr Marecki: Czycz i filmowcy, czyli przyliteracki status kina polskiego, (2012, Korporacja Ha!art)