Tarcza Wspólnoty
Tarcza Wspólnoty (ang. Football Association Community Shield, do roku 2002 Tarcza Dobroczynności, ang. Charity Shield) – trofeum przyznawane zwycięskiej drużynie meczu rozgrywanego pomiędzy aktualnym Mistrzem Anglii oraz zdobywcą Pucharu Anglii w danym sezonie (jeżeli ta sama drużyna wywalczyła zarówno mistrzostwo, jak i Puchar kraju - to jej przeciwnikiem zostaje wicemistrz kraju).
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Dyscyplina | |
| Organizator rozgrywek | |
| Data założenia |
1908 |
| Rozgrywki | |
| Liczba drużyn |
2 |
| Zwycięzcy | |
| Pierwszy zwycięzca |
Manchester United F.C. (1908) |
| Obecny zwycięzca |
Manchester City F.C. (2024) |
| Najwięcej zwycięstw | |
| Strona internetowa | |
Historia
edytujPoprzednikiem Superpucharu Anglii był Superpuchar Szeryfa Londynu (ang. Sheriff of London Charity Shield), który rozgrywany był od sezonu 1898/99 w meczu pomiędzy zawodowymi piłkarzami a amatorami. Aby go zastąpić, utworzono Tarczę Dobroczynności Związku Piłki Nożnej (ang. The Football Association Charity Shield). Mistrz Football League First Division i mistrz Southern Football League spotkali się w Superpucharze nowego formatu. Pierwszy mecz o Tarczę Dobroczynności odbył się w 1908 roku: spotkały się w nim Manchester United F.C. (mistrzowie Pierwszej Dywizji) i Queens Park Rangers F.C. (mistrzowie Ligi Południowej). Mecz zakończył się remisem 1:1, a powtórkę Manchester United wygrał z wynikiem 4:0. To był jedyny raz, kiedy odbyła się powtórka Superpucharu Anglii. Oba mecze odbyły się na stadionie Stamford Bridge.
Formuła rozgrywek zmieniała się cyklicznie: w 1913 roku amatorzy zmierzyli się z zawodowymi piłkarzami w Superpucharze, a w 1921 roku po raz pierwszy zwycięzcy Football League zmierzyli się ze zwycięzcami Pucharu Anglii. W latach dwudziestych format Superpucharu nadal się zmieniał, najczęściej obejmujący pojedynki amatorów i profesjonalistów. W 1927 roku zawodowców reprezentowali zdobywcy Pucharu Anglii Cardiff City F.C., a amatorów klub Corinthian F.C.
Od 1930 roku stało się to standardowym spotkaniem pomiędzy zdobywcą Pucharu Anglii a mistrzem Anglii (z pewnymi wyjątkami), format, który pozostał do dziś. Najbardziej znanymi wyjątkami od tego formatu był Superpuchar 1950 roku, w którym reprezentacja Anglii w składzie na Puchar Świata grała przeciwko reprezentacji Football Association, która tego lata podróżowała po Kanadzie, grając mecze towarzyskie, oraz Superpuchar 1961 roku, w którym Tottenham Hotspur F.C., który wygrał "dublet" (mistrzostwa i Puchar Anglii), grał z reprezentacją Football Association.
Od 1959 roku mecz o Tarczę Wspólnoty rozgrywany jest jako pierwszy mecz sezonu. Wciąż jednak nierozstrzygnięta pozostawała kwestia, które drużyny powinny zagrać w Superpucharze w przypadku, gdyby jeden klub wygrał "dublet". W 1971 roku Arsenal F.C. zdobył "dublet", ale ze względu na zaplanowane już mecze przedsezonowe nie mógł wziąć udziału w Superpucharze. W tegorocznym Superpucharze wystąpili mistrzowie Drugiej Dywizji Leicester City F.C. i finaliści Pucharu Anglii, Liverpool F.C. Leicester City zdobyło Superpuchar Anglii, chociaż nigdy nie zdobyło mistrzostwa Anglii ani Pucharu Anglii.
W 1974 roku sekretarz Związku Piłki Nożnej Ted Crocker zatwierdził format Superpucharu, w którym mecz rozgrywany jest na stadionie Wembley, a dochód otrzymywany z meczu przeznaczany na cele charytatywne. Crocker orzekł również, że jeśli drużyna zdobyła "dublet", musi zagrać z wicemistrzem kraju. Ta zasada obowiązuje do teraz.
W przypadku remisu przyznawane są rzuty karne (w latach 1949–1993 jeśli padł remis, to obie drużyny były uznawane za zwycięzców Superpucharu).
Po utworzeniu Premier League Superpuchar jest rozgrywany między mistrzami Premier League a zwycięzcami Pucharu Anglii.
W związku z przebudową stadionu Wembley w latach 2001–2006 mecze o Superpuchar Anglii odbywały się na Millennium Stadium w Cardiff. Superpuchar 2001 roku pomiędzy Liverpool F.C. a Manchester United F.C. był pierwszym meczem w historii turnieju rozgrywanym na stadionie zadaszonym.
W 2002 roku turniej zmienił nazwę z Tarczy Dobroczynności na Tarczę Wspólnoty. Poprzedziła to mała afera wokół niejasnego podziału pieniędzy na cele charytatywne. W związku z tym zdecydowano się na zmianę nazwy meczu. Pierwszym zwycięzcą Pucharu Wspólnoty został Arsenal, który pokonał 1:0 Liverpool.
Format
edytujMecz o Tarczę Wspólnoty rozgrywany jest jako pierwszy mecz sezonu. Jeśli jedna drużyna wygrała zarówno Premier League jak i Puchar Anglii, o Tarczę Wspólnoty walczy mistrz i wicemistrz kraju. W przypadku remisu po upływie regulaminowego czasu gry przeprowadza się dogrywka. Jeżeli i ona nie wyłoni zwycięzcę, to od razu zarządzana jest seria rzutów karnych.
Zwycięzcy i finaliści
edytuj
Uwagi:
- wytłuszczono i kursywą oznaczone zespoły, które w tym samym roku wywalczyły mistrzostwo i Puchar kraju (dublet),
- wytłuszczono zespoły, które zdobyły mistrzostwo kraju,
- kursywą oznaczone zespoły, które zdobyły Puchar kraju,
- podkreślono nazwy zespołów, które zdobyły mistrzostwo niższych lig lub ligi południowej,
- kursywą i podkreśleniem oznaczone zespoły, które są finalistami Pucharu kraju lub obrońcą Tarczy lub reprezentantami profesjonalistów, amatorów, kraju.
Statystyka
edytujKlasyfikacja według klubów
edytujW dotychczasowej historii finałów o Superpuchar Anglii na podium oficjalnie stawało w sumie 11 klubów. Liderem klasyfikacji jest Manchester United, który zdobył trofeum 21 razy.
Stan na 10.08.2024.
| Lp. | Klub | Zdobywca | Finalista | Zwycięskie sezony (*drużyny podzieliły się tytułem) | Przegrane finały |
|---|---|---|---|---|---|
|
| ||||
| 1. | Manchester United | 21 (4*) | 10 | 1908, 1911, 1952, 1956, 1957, 1965*, 1967*, 1977*, 1983, 1990*, 1993, 1994, 1996, 1997, 2003, 2007, 2008, 2010, 2011, 2013, 2016 | 1948, 1963, 1985, 1998, 1999, 2000, 2001, 2004, 2009, 2024 |
| 2. | Arsenal | 17 (1*) | 7 | 1930, 1931, 1933, 1934, 1938, 1948, 1953, 1991*, 1998, 1999, 2002, 2004, 2014, 2015, 2017, 2020, 2023 | 1935, 1936, 1979, 1989, 1993, 2003, 2005 |
| 3. | Liverpool | 16 (5*) | 8 | 1964*, 1965*, 1966, 1974, 1976, 1977*, 1979, 1980, 1982, 1986*, 1988, 1989, 1990*, 2001, 2006, 2022 | 1922, 1971, 1983, 1984, 1992, 2002, 2019, 2020 |
| 4. | Everton | 9 (1*) | 2 | 1928, 1932, 1963, 1970, 1984, 1985, 1986*, 1987, 1995 | 1933, 1966 |
| 5. | Manchester City | 7 | 9 | 1937, 1968, 1972, 2012, 2018, 2019, 2024 | 1934, 1956, 1969, 1973, 2011, 2014, 2021, 2022, 2023 |
| 6. | Tottenham Hotspur | 7 (3*) | 2 | 1921, 1951, 1961, 1962, 1967*, 1981*, 1991* | 1920, 1982 |
| 7. | Chelsea | 4 | 9 | 1955, 2000, 2005, 2009 | 1970, 1997, 2006, 2007, 2010, 2012 2015, 2017, 2018 |
| 8. | Wolverhampton Wanderers | 4 (3*) | 1 | 1949*, 1954*, 1959, 1960* | 1958 |
| 9. | Leeds United | 2 | 1 | 1969, 1992 | 1974 |
| 10. | Leicester City | 2 | 1 | 1971, 2021 | 2016 |
| 11. | West Bromwich Albion | 2 (1*) | 2 | 1920, 1954* | 1931, 1968 |
| 12. | Burnley | 2 (1*) | 1 | 1960*, 1973 | 1921 |
| 13. | Newcastle United | 1 | 5 | 1909 | 1932, 1951, 1952, 1955, 1996 |
| 14. | Blackburn Rovers | 1 | 3 | 1912 | 1928, 1994, 1995 |
| 15. | Nottingham Forest | 1 | 1 | 1978 | 1959 |
| Sheffield Wednesday | 1 | 1 | 1935 | 1930 | |
| Sunderland | 1 | 1 | 1936 | 1937 | |
| 18. | Aston Villa | 1 (1*) | 3 | 1981* | 1910, 1957, 1972 |
| 19. | West Ham United | 1 (1*) | 2 | 1964* | 1975, 1980 |
| 20. | Portsmouth | 1 (1*) | 1 | 1949* | 2008 |
| 21. | Bolton Wanderers | 1 | 0 | 1958 | |
| Brighton & Hove Albion | 1 | 0 | 1910 | ||
| Cardiff City | 1 | 0 | 1927 | ||
| Derby County | 1 | 0 | 1975 | ||
| Huddersfield Town | 1 | 0 | 1922 | ||
| 26. | Queens Park Rangers | 0 | 2 | 1908, 1912 | |
| Ipswich Town | 0 | 2 | 1962, 1978 | ||
| 28. | Northampton Town | 0 | 1 | 1909 | |
| Swindon Town | 0 | 1 | 1911 | ||
| Corinthian | 0 | 1 | 1927 | ||
| Preston North End | 0 | 1 | 1938 | ||
| Blackpool | 0 | 1 | 1953 | ||
| Southampton | 0 | 1 | 1976 | ||
| Coventry City | 0 | 1 | 1987 | ||
| Wimbledon | 0 | 1 | 1988 | ||
| Wigan Athletic | 0 | 1 | 2013 |
Klasyfikacja według drużyn FA
edytujOprócz klubów w finałach Tarczy Dobroczynności uczestniczyły drużyny reprezentujące profesjonalne oraz amatorskie kluby. W 1950 udział brała reprezentacja Anglii przygotowująca się do Pucharu Świata oraz reprezentacja Football Association, która tego lata podróżowała po Kanadzie, gdzie uczestniczyła w meczach towarzyskich.
Stan na 31.05.2022.
| Lp. | Klub | Zdobywca | Finalista | Zwycięskie sezony | Przegrane finały |
|---|---|---|---|---|---|
|
|
| ||||
| 1. | Profesjonaliści XI | 4 | 2 | 1913, 1923, 1924, 1929 | 1925, 1926 |
| 2. | Amatorzy XI | 2 | 4 | 1925, 1926 | 1913, 1923, 1924, 1929 |
| 3. | Reprezentacja Anglii | 1 | 0 | 1950 | |
| 4. | Reprezentacja FA | 0 | 2 | 1950, 1961 |
Klasyfikacja według miast
edytujStan na 10.08.2024.
| Miasto | Liczba tytułów | Kluby |
|---|---|---|
| Londyn | 29 | Arsenal F.C. (17), Tottenham Hotspur F.C. (7), Chelsea F.C. (4), West Ham United F.C. (1) |
| Manchester | 28 | Manchester United F.C. (21), Manchester City F.C. (7) |
| Liverpool | 25 | Liverpool F.C. (16), Everton F.C. (9) |
| Wolverhampton | 4 | Wolverhampton Wanderers F.C. (4) |
| Burnley | 2 | Burnley F.C. (2) |
| Leeds | Leeds United F.C. (2) | |
| Leicester | Leicester City F.C. (2) | |
| West Bromwich | West Bromwich Albion F.C. (2) | |
| Birmingham | 1 | Aston Villa F.C. (1) |
| Blackburn | Blackburn Rovers F.C. (1) | |
| Bolton | Bolton Wanderers F.C. (1) | |
| Brighton | Brighton & Hove Albion F.C. (1) | |
| Cardiff | Cardiff City F.C. (1) | |
| Derby | Derby County F.C. (1) | |
| Huddersfield | Huddersfield Town A.F.C. (1) | |
| Newcastle | Newcastle United F.C. (1) | |
| Nottingham | Nottingham Forest F.C. (1) | |
| Sheffield | Sheffield Wednesday F.C. (1) | |
| Sunderland | Sunderland A.F.C. (1) |
Klasyfikacja według kwalifikacji
edytuj| Tytuł | Zwycięstw (*drużyny podzieliły się tytułem) | Finałów |
|---|---|---|
| Mistrz Anglii (First Division/Premier League) | 64 (11*)[14] | 23[15] |
| Zdobywca Pucharu Anglii (FA Cup) | 37 (11*)[16] | 44[17] |
| Wicemistrz Anglii (First Division/Premier League) lub inna pozycja | 5 (1*) | 5 |
| Finalista Pucharu Anglii (FA Cup) | 0 | 1 |
| Obrońca Superpucharu Anglii (Charity Shield) | 0 | 1 |
| Mistrz niższych lig (Second Division/Third Division) | 2 | 2 |
| Mistrz ligi południowej (Southern League) | 1 | 4 |
| Profesjonaliści (Professionals) | 4 | 2 |
| Amatorzy (Amateurs) | 2 | 4 |
| Reprezentanci (England team/FA team) | 1 | 3 |
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ a b c d e jako mistrz ligi południowej
- ↑ a b c d e f g h i j jako reprezentacja
- ↑ a b c jako mistrz drugiej dywizji
- ↑ jako reprezentacja amatorów
- ↑ jako reprezentacja na Puchar świata 1950
- ↑ jako reprezentacja FA podróżującej potem po Kanadzie
- ↑ jako reprezentacja FA
- ↑ jako finalista Pucharu
- ↑ jako drużyna z 4.miejsca
- ↑ jako mistrz trzeciej dywizji
- ↑ jako obrońca poprzedniej edycji Tarczy
- ↑ a b c d e f g h i jako wicemistrz
- ↑ z powodu pandemii COVID
- ↑ W 7 przypadkach jednocześnie zdobywcy Pucharu: 1961, 1986*, 1994, 1996, 1998, 2002, 2019.
- ↑ W 2 przypadkach jednocześnie zdobywcy Pucharu: 1999, 2010.
- ↑ W 7 przypadkach jednocześnie mistrzowie kraju: 1961, 1986*, 1994, 1996, 1998, 2002, 2019.
- ↑ W 2 przypadkach jednocześnie mistrzowie kraju: 1999, 2010.
Bibliografia
edytuj- Oficjalna strona Angielskiego Związku Piłki Nożnej (ang.)
- Superpuchar, [w:] baza Soccerway (liga) [dostęp 2022-12-15].
- Community Shield 22/23, [w:] baza Transfermarkt (trofeum) [dostęp 2022-12-15].
- Lista meczów na stronie RSSSF (ang.)