Teatro La Fenice
Gran Teatro La Fenice – teatr operowy w Wenecji, jego nazwa nawiązuje do mitycznego feniksa, który według wierzeń odradzał się z popiołów. Feniks jest również symbolem tego teatru.
 Fasada teatru | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres |
Campo San Fantin, 1965, 30124 Venezia VE, Italia |
| Typ budynku | |
| Styl architektoniczny | |
| Architekt |
Giannantonio Selva, Giovanni Battista Meduna i Tommaso Meduna |
| Rozpoczęcie budowy |
1790 |
| Ukończenie budowy |
1792 |
| Zniszczono |
1836, 1996 |
| Odbudowano |
1836, 1996–2003 |
| Właściciel |
Gmina Wenecja |
Położenie na mapie Włoch  | |
Położenie na mapie Wenecji Euganejskiej  | |
Położenie na mapie Wenecji  | |
 45°26′01,32″N 12°20′02,04″E/45,433700 12,333900
| |
| Strona internetowa | |
Historia i etymologia nazwy
edytujNazwa teatru nie jest przypadkowa – sam teatr jest stosunkowo młody, jak na miasto związane z operą od jej początku, ale wybudowano go po pożarze teatru San Benedetto. Otwarcie La Fenice nastąpiło 16 maja 1792 roku, po półtorarocznej budowie, a pierwszym spektaklem była opera I giuochi d’Agrigento Giovanniego Paisiello. Budynek został wzniesiony według planów Giannantonia Selvy, które wybrano spośród 29 projektów nowego teatru. Budowa nie przebiegała bez przeszkód, podczas niej doszło do sporu sądowego z właścicielami gruntu, w wyniku którego wznoszące gmach towarzystwo teatralne musiało poszukać nowej lokalizacji pod tę inwestycję. Ostatecznie budynek stanął na wprost kościoła San Fantin, toteż jego klasycystyczna fasada została pomyślana jako kontrastująca w stosunku do architektury kościoła. Wewnątrz wybudowano pięć kondygnacji balkonowych, a w skład każdego z balkonów wchodziły 34 loże.
12 grudnia 1836 roku pożar zniszczył niemal całe wnętrze teatru. Ocalały jedynie mury zewnętrzne, foyer i tzw. sala apollińska. Podczas odbudowy przedstawienia odbywały się w Teatro Goldoni. 26 grudnia 1837 w La Fenice zainaugurowano po trwającym rok remoncie kolejny sezon operowy.
Po raz kolejny ogień zniszczył operę 29 stycznia 1996 roku. Winnymi podpalenia okazali się dwaj elektrycy Enrico Carella i jego kuzyn Massimiliano Marchetti. Opera została ponownie otwarta 14 grudnia 2003 roku. Koncert inauguracyjny poprowadził Riccardo Muti, zabrzmiały wtedy dzieła Beethovena, Strawinskiego, Caldary i Wagnera.
Bardzo szybko od momentu swego powstania teatr będąc największym teatrem operowym w mieście, które obok Florencji czy Mantui było kolebką opery, stał się nie tylko najlepszym teatrem w Wenecji czy czołowym we Włoszech, ale również jedną z najlepszych scen operowych na świecie. Wielu kompozytorów pisało swoje dzieła właśnie z myślą o La Fenice.
Premiery
edytuj- 1813 Tankred (Gioacchino Rossini)
- 1814 Sigismondo (Gioacchino Rossini)
- 1823 Semiramida (Gioacchino Rossini)
- 1824 Il crociato in Egitto – Krzyżowiec w Egipcie (Giacomo Meyerbeer)
- 1830 I Capuleti e i Montecchi (Vincenzo Bellini)
- 1833 Beatrice di Tenda (Vincenzo Bellini)
- 1835 Belisario (Gaetano Donizetti)
- 1838 Maria de Rudenz (Gaetano Donizetti)
- 1843 Ernani (Giuseppe Verdi)
- 1846 Attyla (Giuseppe Verdi)
- 1851 Rigoletto (Giuseppe Verdi)
- 1853 La Traviata (Giuseppe Verdi)
- 1857 Simon Boccanegra (Giuseppe Verdi)
- 1951 Żywot rozpustnika (Igor Strawinski)
- 1954 Obrót śruby (Benjamin Britten)
- 1955 Ognisty anioł (Siergiej Prokofjew)
- 1959 Allez-hop (Luciano Berio)
- 1961 Intolleranza 1960 (Luigi Nono)
- 1964 Hyperion (Bruno Maderna)
- 1973 Lorenzaccio (Sylvano Bussotti)
Bibliografia
edytuj- Kronika Opery, Marian B Michalik (red.), Jolanta M Michasiewicz (red.), Warszawa: Wydawnictwo KRONIKA, 1993, ISBN 83-900331-7-8, OCLC 69311058.
Linki zewnętrzne
edytuj- Wenecka La Fenice znów otwarta [online], Wyborcza.pl, 27 listopada 2003 [dostęp 2015-05-08] [zarchiwizowane z adresu 2015-05-08].
- Gran Teatro La Fenice – La Ricostruzione [online], ricostruzionefenice.it [zarchiwizowane z adresu 2008-03-18] (wł.).
- Two jailed for Venice opera arson [online], BBC News, 30 marca 2001 (ang.).
- Teatro la Fenice di Venezia: the long (and shamy) story of a reconstruction [online], Venice World [zarchiwizowane z adresu 2006-02-22] (ang.).