Tucz
Tucz (opas, opasanie) – bardzo intensywne karmienie zwierzęcia przeznaczonego na ubój[1]. Celem tuczu jest przekształcenie podawanych zwierzęciu pasz na mięso i tłuszcz. Tucz różni się w zależności od gatunku zwierzęcia[1].
Słowem tucz określa się trzodę chlewną, a słowem opas bydło i inne przeżuwacze[2] oraz konie. Określenie opas oznacza też utuczone już bydło, np. opasy na sprzedaż. Utuczone świnie określa się natomiast mianem tuczników[3].
Tuczyć można zarówno samce jak i samice, jednak w przypadku samców wiąże się to prawie zawsze z kastracją. Wykastrowany samiec dużo szybciej przybiera na wadze, poza tym jego mięso ma lepszy smak[3]. Poszczególne rodzaje tuczu w przypadku trzody chlewnej można wyróżnić na podstawie tempa przyrostów, celu (pożądanego produktu) oraz rodzaju paszy podawanej zwierzęciu. W tuczu drobiu można również oprzeć podział o sposób podawania paszy – tuczu może być dobrowolny lub przymusowy[2].
Tucz trzody chlewnej
edytujW Polsce obecnie popularny jest tucz zbożowy. Dawniej w żywieniu świń wykorzystywano ziemniaki, serwatkę, kiszonkę z wilgotnego ziarna kukurydzy - CCM oraz odpadki kuchenne[4].
Czynniki decydujące o wynikach tuczu: właściwości genetyczne, żywienie, masa ubojowa, warunki utrzymania, zdrowie świń[4].
Systemy tuczu trzody chlewnej
edytuj- Tucz drobnotowarowy - prowadzony jest w gospodarstwach indywidualnych. Cechuje się nierentownością i sezonowością[5].
- Tucz wielkotowarowy (przemysłowy) - prowadzony jest na masową skalę, charakteryzuje się tzw. zamkniętym cyklem produkcji. Zalety systemu przemysłowego to mały nakład pracy, łatwość zarządzania, rytm produkcyjny równomierny w ciągu całego roku, wykorzystanie potencjału produkcyjnego zwierząt, niski koszt ogólny, wysoki zysk w stosunku do kosztów. Pierwsze fermy tuczu przemysłowego zaczęły powstawać od lat 60 XX w[5].
- Włoski system Gi-Gi - nazwa od firmy Gi-Gi która na początku lat 60. zbudowała fermę produkującą 36500 tuczników rocznie w cyklu zamkniętym. Wydajność fermy wynosiła 100 tuczników na dzień[5].
- Tucz nakładczy, farmerski, usługowy, kontraktowy jest to system produkcji trzody chlewnej w systemie "tuczarnia pusta – tuczarnia pełna". Ten system produkcji jest coraz popularniejszy w Polsce.
Opłacalność tuczu trzody chlewnej
edytujMinimalne założenia technologiczne opłacalności produkcji trzody chlewnej w Polsce rok 2016[6].
| Zużycie paszy (kg/rok) | typowe min. wartości |
| - locha | < 1100 |
| - tucznik | < 260 |
| - warchlak | < 30 |
| Wiek tucznika (dni) | 160 |
| Termin odsadzenia (dni) | 21 - 28 |
| Okres odchowu warchlaka (dni) | 50 - 60 |
| Okres tuczu (dni) | < 90 |
| Długość cyklu lochy (dni) | 145 - 150 |
| Częstotliwość oproszeń rok | > 2,4 |
| Ilość sztuk w miocie (szt.) | 11 - 14 |
| Upadki (%) | |
| - prosiąt | 5 - 7 |
| - warchlaków | 2 - 3 |
| - tuczników | < 1 |
| Inseminacja (% loch) | 100 |
| Remont loch (% sztuk) | 40 |
| Skuteczność krycia (%) | > 90 |
Przypisy
edytuj- ↑ a b Mała Encyklopedia Rolnicza, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1964, str. 848
- ↑ a b Praca zbiorowa: Zootechniczny słownik encyklopedyczny. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1965, s. 395, 616–618.
- ↑ a b F. Legacki, M. Krukowski, L. Kryszkiewicz, S. Pieniążek, J. Rydel: Hodowla Zwierząt Tom II. Wyd. Trzecie poprawione i uzupełnione. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1964.
- ↑ a b Teresa. Nałęcz-Tarwacka, Technologie produkcji zwierzęcej: praca zbiorowa, Warszawa: Hortpress, 1996, ISBN 83-86384-51-4, OCLC 751318968 [dostęp 2019-10-02].
- ↑ a b c Wieczny i inni, Hodowla zwierząt: podręcznik dla 3-letniego Technikum Rolniczego. Cz. 2. Cz. 3, wyd. 3, Warszawa: Państ. Wydaw. Rolnicze i Leśne, 1986, ISBN 83-09-00517-2, OCLC 835889436 [dostęp 2019-10-02].
- ↑ Jacek Walczak, Współczesne technologie i systemy produkcji trzody chlewnej., INSTYTUT ZOOTECHNIKI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY, 14 listopada 2016.
