Władysław Jabłonowski (generał)
Władysław Franciszek Jabłonowski zw. Murzynkiem (ur. 25 października 1769 w Gdańsku, zm. 29 września 1802 na Saint-Domingue) – generał brygady Legionów Polskich, pierwszy polski generał częściowo afrykańskiego pochodzenia.
| |
| Generał brygady | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Jednostki | |
| Główne wojny i bitwy | |
W latach 1785–1794 służył w armii francuskiej. Większość życia spędził we Francji, ale wziął udział w insurekcji kościuszkowskiej. Był generałem polskim i francuskim.
Życiorys
edytujJabłonowski był nieślubnym synem żony gen. Konstantego Aleksandra Jabłonowskiego, Marii Franciszki Dealire[1], angielskiej arystokratki, i jej afrykańskiego lokaja[2]. Został usynowiony przez Jabłonowskiego[2]. Kształcił się w szkole wojskowej École de Brienne w Brienne-le-Château, gdzie kolegował się z Napoleonem[2]. Naukę ukończył w 1786 w stopniu podporucznika[2].
Rozpoczął służbę w tamtejszym regimencie kawalerii Royal Allemand[2]. 8 lat później został awansowany do stopnia podpułkownika[2]. Był uczestnikiem insurekcji kościuszkowskiej (podpułkownik) – walczył w bitwach pod Szczekocinami i Maciejowicami, w insurekcji warszawskiej i w obronie Pragi, odznaczył się, broniąc Saskiej Kępy[2]. Członek Centralizacji Lwowskiej – wysłany przez nią do Turcji z misją nawiązania kontaktu z rządami francuskim i tureckim[3]. Od 1799 roku generał brygady w Legionach Dąbrowskiego, gdzie odznaczył się w bitwie pod Bosco i Posturaną[2]. Następnie dowodził legionem w Alpach[2].
Po pokoju w Lunéville w 1801 roku został generałem francuskim, obejmując dowództwo strategiczne nad 113 Półbrygadą Piechoty, która powstała z Legii Naddunajskiej, i została wysłana na Saint-Domingue w celu stłumienia rewolucji haitańskiej[2][3].
Zmarł 29 września 1802 roku w miejscowości Jérémie na żółtą febrę[4].
W kulturze
edytujZostał uwieczniony w powieści Czarny Generał Wacława Gąsiorowskiego i pierwszej księdze Pana Tadeusza Adama Mickiewicza:
Jak Jabłonowski zabiegł, aż kędy pieprz rośnie,
Gdzie się cukier wytapia i gdzie w wiecznej wiośnie
Pachnące kwitną lasy; z legiją Dunaju
Tam wódz Murzyny gromi, a wzdycha do kraju.
Przypisy
edytuj- ↑ Paweł Średziński, Mamadou Diouf, Początki afrykańskiej diaspory nad Wisłą, [w:] Barbara Stępniewska-Holzer (red.), Afryka w Warszawie. Dzieje afrykańskiej diaspory nad Wisłą, Warszawa, s. 26-27, ISBN 978-83-62179-01-5 [dostęp 2017-12-27] (pol.).
- ↑ a b c d e f g h i j „Murzynek” - czarnoskóry polski generał [online], Kurier Historyczny [dostęp 2021-02-14].
- ↑ a b Jabłonowski Władysław Franciszek, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-02-14].
- ↑ Trojmiasto.pl: Zapomniany czarnoskóry generał z Gdańska.