Wacław płocki

Wacław (Wańko) płocki (ur. ok. 1293, zm. 23 maja 1336) – książę płocki od 1313, lennik czeski od 1329. Zięć władcy Litwy Giedymina.

Wacław płocki

Pieczęć Wacława Płockiego
książę płocki
Okres	od 1313 do 23 maja 1336
Poprzednik	Bolesław II mazowiecki
Następca	Bolesław III płocki
Dane biograficzne
Dynastia	Piastowie (Piastowie mazowieccy)
Data urodzenia	ok. 1293
Data śmierci	23 maja 1336
Miejsce spoczynku	Płock
Ojciec	Bolesław II mazowiecki
Matka	Kunegunda Czeska
Żona	Elżbieta Giedyminówna
Dzieci	Bolesław III płocki Anna płocka

podział Mazowsza
(1313-1345)

Jan Luksemburski, król czeski, przejmuje i nadaje jako lenno księciu płockiemu Wacławowi Płock, Wyszogród i Gostynin, 1329, Archiwum Główne Akt Dawnych

Życiorys

Wacław był najmłodszym synem księcia mazowieckiego Bolesława II i jego drugiej żony Kunegundy czeskiej. Własny dział – księstwo płockie – Wacław otrzymał dopiero po śmierci ojca w 1313 (jego starsi przyrodni bracia Siemowit II i Trojden I własne dzielnice otrzymali już wcześniej).

Podczas swoich rządów książę płocki starał się prowadzić zrównoważoną politykę wobec potężnych sąsiadów - Polski Władysława Łokietka i zakonu krzyżackiego. Przejawem unikania zadrażnień z sąsiadami były niezwykle lakonicznie zeznania Wacława podczas procesu polsko-krzyżackiego w Inowrocławiu, czy też układ zawarty 14 kwietnia 1321 z mistrzem krajowym zakonu Fryderykiem von Wildenbergiem w Golubiu, w którym mazowiecki Piastowicz zobowiązał się do nieprzepuszczania przez swoje terytorium obcych wojsk wyprawiających się przeciw Krzyżakom (mogło tu chodzi o wojska Litwinów albo wojska Łokietka). W związku z faktem poślubienia przez Wacława Elżbiety Giedyminówny, córki władcy litewskiego Giedymina, łączyły go bardzo dobre stosunki z Wielkim Księstwem Litewskim. W 1323 roku Giedymin na prośbę Wacława najechał na Księstwo dobrzyńskie w celu rozstrzygnięcia siłą sporu granicznego z księżną Anastazją. Dobre stosunki z Giedyminem spowodowały, że księstwo płockie w 1324 roku nie było najechane przez litewskie oddziały Giedymina, w przeciwieństwie do spustoszonych mazowieckich księstw Trojdena I i Siemowita II.

W związku z zawarciem przez Wacława sojuszu z zakonem krzyżackim, w 1325 na księstwo płockie uderzyły oddziały Władysława Łokietka, które zdobyły Płock. Okoliczności tego konfliktu nie znamy, stał się on jednak przyczyną zawarcia przez książąt mazowieckich Wacława, Trojdena I i Siemowita II w dniu 2 stycznia 1326 w Brodnicy układu obronnego skierowanego przeciwko Władysławowi Łokietkowi.

Rok później wybuchła wojna polsko-krzyżacka. W tej sytuacji Wacław zdecydowanie opowiedział się po stronie Zakonu, co ściągnęło na księstwo wyprawę polskiego króla. Wacław z pomocą krzyżacką najazd wtedy wprawdzie skutecznie odparł, ale już wyprawa odwetowa na Kujawy zakończyła się zupełnym niepowodzeniem.

W 1329 Wacław niespodziewanie zmienił front i opowiedział się po stronie Polski. Ten brak zdecydowania zemścił się już wkrótce, gdyż gród w Płocku obległy połączone oddziały czesko-krzyżackie pod dowództwem Jana Luksemburczyka. Wacław nie widząc szans skutecznej obrony zdecydował się na kapitulację i 29 marca 1329 złożył Luksemburczykowi jako kandydatowi do korony polskiej hołd lenny.

O ostatnich latach życia płockiego dynasty wiemy już bardzo niewiele. Prawdopodobnie zrażony zarówno do Polski, jak i Krzyżaków, książę wycofał się z aktywnej polityki.

Wacław zmarł 23 maja 1336 i został pochowany w katedrze w Płocku. Z małżeństwa z Elżbietą Litewską książę doczekał się syna Bolesława III i córki Anny, wydanej za mąż za księcia żagańskiego Henryka V.

Bibliografia

• Adam Bujak: Nekropolie królów i książąt polskich. Warszawa: Wydawnictwo Sport i Turystyka, 1988. ISBN 83-217-2720-4.