Wanda Szczawińska
Wanda Maria Szczawińska (ur. 13 czerwca 1866 w Warszawie, zm. 21 kwietnia 1955 w Krakowie)[1] – polska biolożka, lekarka pediatra, wykładowczyni, działaczka społeczna, popularyzatorka nowoczesnych zasad pediatrii, publicystka, członkini Międzynarodowego Stowarzyszenia Lekarek.
 Wanda Szczawińska z siostrą Jadwigą, ok. 1888 r. | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód, zajęcie |
lekarka |
| Odznaczenia | |
| |
Życiorys
edytujCórka Alberta Wojciecha Szczawińskiego ze Szczawina Małego herbu Prawdzic i Bronisławy z Gumbrychtów[1]. Siostra Gustawa Stefana Szczawińskiego, Jadwigi Szczawińskiej-Dawidowej i Heleny – żony Henryka Melcera Szczawińskiego.
W latach 1888–1891 studiowała na Wydziale Przyrodniczym Uniwersytetu w Genewie[2][3]. Pod kierunkiem Carla Voghta napisała rozprawę Contribution à l’étude des yeux des Artropodes et recherches expérimentales i na jej podstawie uzyskała w 1891 stopień doktora nauk przyrodniczych[3]. Wykładowca Uniwersytetu Latającego w Warszawie. W 1894 podjęła studia medyczne w Paryżu[2]. Pracowała na Sorbonie w pracowni biologicznej[3] Yvesa Delage’a. W 1902 uzyskała stopień doktora medycyny na podstawie napisanej pod kierunkiem Miecznikowa rozprawy Serum cytotoxiques[3]. Pracowała w Instytucie Pasteura w Paryżu. W 1907 została lekarzem zakładu dla niemowląt rekonwalescentów[4] «Fondation Zola à Médan», założonego przez wdowę po Emilu Zoli.
Po powrocie do Polski w 1910 zorganizowała w Warszawie poradnię lekarską dla niemowląt[3][4], a w 1914 utworzyła tamże Towarzystwo „Kropla Mleka”[3][2][5], zajmujące się propagowaniem higieny dziecięcej. W latach 1911–1918 wykładała higienę na Wydziale Przyrodniczym Towarzystwa Kursów Naukowych w Warszawie[6].
W czasie pierwszej wojny światowej pracowała jako lekarz w szpitalu św. Stanisława Kostki i w szpitalu św.Ducha w Warszawie[2], a także w Sekcji Sanitarnej Komitetu Obywatelskiego miasta Warszawy[3]. Od 1924 członkini Międzynarodowego Stowarzyszenia Lekarek[2]. W roku 1925 na XII Zjeździe Lekarzy i Przyrodników Polskich na Politechnice Warszawskiej uzyskała złoty medal za wystąpienie na temat nowoczesnego żywienia niemowląt[7]. Dzięki jej staraniom w 1926 wybudowano i otworzono pawilon zdrowia dla niemowląt[2][3] w Ogrodzie Saskim w Warszawie. Wykładała higienę ogólną i higienę dziecka w Państwowym Seminarium Nauczycielek Gospodarstwa oraz higienę w Wyższej Szkole Gospodarczej w Chyliczkach[3]. Współpracowała z francuskim Bulletin de l'Institut Pasteur[8]. Była autorką około 80 opracowań[3] oraz artykułów naukowych i popularyzatorskich z zakresu nauk przyrodniczych, higieny i pediatrii. W 1954 została odznaczona Krzyżem Kawalerskim Odrodzenia Polski[9].
Zmarła w 1955 roku w Krakowie. Pochowana na cmentarzu Rakowickim[1].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Marek Jerzy Minakowski, Wanda Maria Szczawińska ze Szczawina Małego h. Prawdzic [online], Sejm-Wielki.pl [dostęp 2018-02-11].
- ↑ a b c d e f Wanda Szczawińska, [w:] Wirtualne Muzeum Konstancina.
- ↑ a b c d e f g h i j Internetowy Polski Słownik Biograficzny, Wanda Szczawińska [online], www.ipsb.nina.gov.pl [dostęp 2018-02-11] (pol.).
- ↑ a b W trosce o przyszłość, [w:] H.C. (red.), Kobieta Współczesna.Ilustrowany Tygodnik Społeczno-Literacki, E.Grocholska, 14 sierpnia 1927 (20), s. 3,4,5.
- ↑ Kropla Mleka, [w:] 100 lat temu – o Nas, Cytat: W sierpniu r. 1914-go, z inicyatywy pani dr. Wandy Szczawińskiej, pod nazwą powyższą powstała w mieście naszem wielce pożyteczna instytucya, znająca na celu ułatwianie matkom wychowanie dzieci w epoce najtrudniejszej ich życia, t. j. przez pierwsze dwa lata..
- ↑ Dziesięciolecie Wolnej Wszechnicy Polskiej TKN: sprawozdanie z działalności Towarzystwa Kursów Naukowych, 1906-1916, opracowali Ryszard Błędowski, Stanisław Orłowski, Henryk Mościcki, Warszawa 1917, s. 97, Podkarpacka BC – wersja elektroniczna
- ↑ Barbara Bruziewicz-Mikłaszewska, Żeby ślad pozostał i pamięć [online], 2007 [dostęp 2018-02-12] [zarchiwizowane z adresu 2018-02-12], Cytat: Dr Wanda Szczawińska została sekretarzem polskiej grupy narodowej MWIA i uczestniczyła w XII Zjeździe Lekarzy i Przyrodników Polskich na Politechnice Warszawskiej w dn. 12-16 lipca 1925 r. Reprezentowała Towarzystwo "Kropla mleka" i uzyskała złoty medal za wystąpienie na temat nowoczesnego żywienia niemowląt..
- ↑ Bulletin de l'Institut Pasteur, t. 3, Masson, 1905, s. 937, Cytat: A. M. Wanda SZCZAWINSKA. — Contribution à l'étude des cytotoxines Chez les Invertébrés. Archives de Parasilologie, t. IX, n° 4, »ç)o5, p. 546. L'auteur étudie les propriétés du sérum de cobaye préparé avec le sang de l'écrevisse. Ce sérum in vitro a une action agglutinante et dissolvante sur les éléments figurés, une action précipitante sur le plasma du sang de l'écrevisse. Le sérum neuf de cobaye a une action agglutinante et hémo- lytique très faible sur les mômes éléments.
- ↑ M.P. z 1954 r. nr 98, poz. 1210.