bąk

Podobna pisownia: Bak • bak • bak’ • bāk

bąk (język polski)

bąk (1.1)

bąk (1.2)

bąk (1.3)

bąki (1.4)

bąk (1.5)

bąk (1.8)

bąki (1.9)

wymowa:: IPA: [bɔ̃ŋk], AS: [bõŋk], zjawiska fonetyczne: nazal.• asynch. ą ^?/i

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

(1.1) pot. trzmiel lub inny buczący owad^[1]

(1.2) ent. Tabanus^[2], jedna z muchówek; zob. też bąkowate w Wikipedii

(1.3) ornit. Botaurus^[3], duży ptak wodny wydający buczenie; zob. też Botaurus w Wikipedii

(1.4) rodzaj wirującej, mechanicznej zabawki; zob. też bąk (zabawka) w Wikipedii

(1.5) fiz. bryła sztywna mająca możliwość obrotu; zob. też bąk (fizyka) w Wikipedii

(1.6) pot. śmierdzący, gazowy efekt przemiany materii

(1.7) pot. szkrab

(1.8) wiośl. mała łódź; bączek

(1.9) daw. wiośl. rodzaj łódki, odmiana pacierzówki^[4]

(1.10) daw. ogrod. łodyga cebuli z torebką nasienną, którą pozostawia się w ziemi jako nasiennik^[4]

(1.11) daw. mech. urządzenie do wzbudzania ciągu w kominie^[4]

(1.12) daw. przen. o kimś nadętym, nadąsanym^[4]

(1.13) daw. dudy^[4]

(1.14) daw. przen. nieprawdziwa, zmyślona informacja^[4]

(1.15) daw. przen. błąd, pomyłka^[4]

(1.16) gw. (Kraków i Śląsk) nieślubne dziecko^[5]

(1.17) pot. grubas^[6]

odmiana:

(1.1-17)

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	bąk	bąki
dopełniacz	bąka	bąków
celownik	bąkowi	bąkom
biernik	bąka	bąki
narzędnik	bąkiem	bąkami
miejscownik	bąku	bąkach
wołacz	bąku	bąki

przykłady:: (1.4) Stasiek z zachwytem patrzył na wirującego po podłodze bąka.; (1.5) Proszę opisać precesję bąka swobodnego.; (1.6) Fuj, jak śmierdzi! Kto tu puścił bąka?; (1.7) A wiesz, matka, że ja bym tego tam bąka, tę sierotę ze sutereny wziął …^[7]; (1.14) Najśmieszniejszym był, gdy puścił się czasem w tłumaczenie profanom tajemnic techniki …, choć bąka sadził po bąku^[8].; (1.15) Sama pani ucięła czasem ogromnego bąka, wszyscy się pośmieli serdecznie …^[8]

składnia:

kolokacje:: (1.3) bąk zwyczajny • bąk australijski • bąk amerykański • bąk pstry; (1.5) bąk swobodny / symetryczny; (1.6) puścić bąka / puszczać bąki; (1.14) bąk dziennikarski • sadzić bąki; (1.15) strzelić bąka • uciąć bąka

synonimy:: (1.1) trzmiel; (1.2) ślepak, giez; (1.4) fryga, bączek; przest. cyga, wartałka, warkotka; (1.6) pierdnięcie; (1.7) dziecko, smyk, szkrab; (1.8) bajbot, bączek; (1.9) gig; (1.10) bąkowie; (1.14) plotka, kaczka dziennikarska; (1.15) byk, gafa

antonimy:

hiperonimy:: (1.4) zabawka

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:: rzecz. bąkanie n, bączek, bąknięcie, bąkojad, bąkowate; czas. bąknąć, bąkać, przebąkiwać; przym. bąkowaty

związki frazeologiczne:: opić się jak bąk • puścić bąka • zbijać bąki

etymologia:: (1.5) od (1.4); (1.16) pol. bękart lub niem. Banhart, niem. Bankart < niem. Bank^[5]

uwagi:: (1.1-2) zobacz też: Indeks:Polski - Owady; (1.3) zobacz też: Indeks:Polski - Ptaki; (1.10) zwykle w lm

tłumaczenia:: (1.1) zobacz listę tłumaczeń w haśle: trzmiel; (1.7) zobacz listę tłumaczeń w haśle: szkrab; (1.13) zobacz listę tłumaczeń w haśle: dudy; (1.15) zobacz listę tłumaczeń w hasłach: błąd, pomyłka; (1.17) zobacz listę tłumaczeń w haśle: grubas

angielski: (1.1) bumblebee; (1.2) horsefly; (1.3) bittern; (1.4) top, spinning top; (1.6) fart; (1.9) gig
baskijski: (1.1) erlastar; (1.2) ezpara; (1.3) txori zezen^{(do weryfikacji)}; (1.4) ziba, zibota; (1.6) puzker
bułgarski: (1.4) пумпал m, фарфалак m
czeski: (1.4) vlk
esperanto: (1.2) tabano; (1.3) botaŭro; (1.4) turbo
francuski: (1.2) taon m; (1.3) butor étoilé m^{(do weryfikacji)}; (1.4) toupie ż; (1.6) pet m, vents m lm
hiszpański: (1.1) abejorro m; (1.2) tábano m; (1.3) avetoro m; (1.4) peonza ż, trompo m; (1.6) pedo m, cuesco m; (1.8) chinchorro m
litewski: (1.4) sukutis m
niderlandzki: (1.1) hommel m/ż; (1.2) daas m/ż; (1.3) roerdomp m; (1.4) tol m; (1.5) gyroscoop m, tol m; (1.6) wind m, scheet m
niemiecki: (1.1) Hummel ż; (1.2) Bremse ż, Bremsfliege ż; (1.3) Rohrdommel ż^{(do weryfikacji)}; (1.4) Kreisel m; (1.5) Kreisel m; (1.6) Furz m, Pups m; (1.7) Fratz m, Knirps m; (1.8) Beiboot n
nowogrecki: (1.4) σβούρα ż
staroegipski: (1.3) (kꜣpw)^{(do weryfikacji)}
szwedzki: (1.1) humla w; (1.2) broms w; (1.3) rördrom w; (1.4) snurra w; (1.5) gyroskop n; (1.6) prutt w, fjärt w, fis w; (1.7) plutt w, knatte w, pys w, parvel w
wilamowski: (1.2) brumm, bonk m
włoski: (1.3) tarabuso m^{(do weryfikacji)}; (1.6) peto m

źródła:

↑ Hasło „bąk” w: Słownik języka polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN.
↑ Hasło „Tabanus” w: Wikispecies – otwarty, wolny katalog gatunków, Wikimedia.
↑ Hasło „Botaurus” w: Wikispecies – otwarty, wolny katalog gatunków, Wikimedia.
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 ^4,5 ^4,6 Słownik języka polskiego, red. Jan Karłowicz, Adam Kryński, Władysław Niedźwiedzki, t. I: A-G, Warszawa 1900–1927, s. 108-109.
↑ ^5,0 ^5,1 Natalija Ewgeniewna Ananiewa, Germanizmy leksykalne w dwóch polskich gwarach wyspowych na Syberii, „Gwary Dziś”, t. 7, 2015, s. 170.
↑ Anna Piechnik, Stopień znajomości niektórych gwarowych ekspresywizmów osobowych przez młodych mieszkańców wsi, w: Historia języka, dialektologia, onomastyka w nowych kontekstach interpretacyjnych pod red. Renaty Przybylskiej, Macieja Raka, Agaty Kwaśnickiej-Janowicz, Wydawnictwo UJ, Kraków 2018, s. 333.
↑ M. Konopnicka: Stróżak.
↑ ^8,0 ^8,1 J. I. Kraszewski, Powieść bez tytułu.

[1] Hasło „bąk” w: Słownik języka polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN.

[Tabanus-2] Hasło „Tabanus” w: Wikispecies – otwarty, wolny katalog gatunków, Wikimedia.

[Botaurus-3] Hasło „Botaurus” w: Wikispecies – otwarty, wolny katalog gatunków, Wikimedia.

[warszawski-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 ^4,5 ^4,6 Słownik języka polskiego, red. Jan Karłowicz, Adam Kryński, Władysław Niedźwiedzki, t. I: A-G, Warszawa 1900–1927, s. 108-109.

[Ananiewa-5] 5,0 ^5,1 Natalija Ewgeniewna Ananiewa, Germanizmy leksykalne w dwóch polskich gwarach wyspowych na Syberii, „Gwary Dziś”, t. 7, 2015, s. 170.

[6] Anna Piechnik, Stopień znajomości niektórych gwarowych ekspresywizmów osobowych przez młodych mieszkańców wsi, w: Historia języka, dialektologia, onomastyka w nowych kontekstach interpretacyjnych pod red. Renaty Przybylskiej, Macieja Raka, Agaty Kwaśnickiej-Janowicz, Wydawnictwo UJ, Kraków 2018, s. 333.

[7] M. Konopnicka: Stróżak.

[auto_ref_id_1-8] 8,0 ^8,1 J. I. Kraszewski, Powieść bez tytułu.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]