Chorzów-Batory

Chorzów Batory na mapie Chorzowa

Hajduki Wielkie, ratusz (obecnie Chorzów Batory)

Ul. Armii Krajowej

Neogotycki kościół NMP - pierwsza parafia w dawnych Hajdukach Wielkich

Chorzów Batory pierwotnie Wielkie Hajduki (niem. Bismarckhütte) - dzielnica położona w południowej części miasta.

Jej nazwa pochodziła prawdopodobnie od wrzosowiska (niemieckie Die Heide) lub od hajduka (jak dawniej nazywano rozbójnika). Inna wersja mówi że pochodzi od austriackich (węgierskich/chorwackich) żołnierzy die Heyduken/Heiducken, którzy stacjonowali na tym terenie (przed przejęciem Śląska przez Prusy w 1742).

Historia

Początki istniejącej tu osady Hajduki sięgają przełomu XVI i XVII wieku. Dwie gminy: Hajduki Dolne (Nieder Heyduk lub Niederheiduk) i Hajduki Górne (Ober Heyduk lub Oberheiduk) zostały połączone dekretem cesarza Wilhelma II w gminę Bismarckhütte. Było to związane z uruchomieniem w 1873 Huty Bismarcka ("Bismarckhütte", od 1933 r. Huta Batory) oraz założenia destylarni smoły (1888), która stanowiła zalążek przyszłych Zakładów Chemicznych "Hajduki".

Oficjalna zmiana nazwy gminy na Wielkie Hajduki, dokonana przez polskie władze administracyjne, nastąpiła z dniem 1 stycznia 1923. 29 listopada 1937 Rada gminy Wielkie Hajduki podjęła uchwałę o przyłączeniu do Chorzowa. Na mocy ustawy Sejmu Śląskiego stało się to faktem 1 kwietnia 1939. Aby zaakcentować włączenie Hajduk do Chorzowa, zmieniono nazwę dzielnicy na Chorzów Batory, wykorzystując nazwę huty. W okresie międzywojennym naczelnikiem gminy Hajduki Wielkie był dowódca powstańczy Karol Grzesik, który później został prezydentem Chorzowa.

Obecnie pojawiły się wątpliwości co do faktu nadania nazwy Chorzów Batory, gdyż wybuch II wojny światowej uniemożliwił formalne przeprowadzenie procedury zmiany nazwy przez rząd. W związku z tym wśród części mieszkańców odradza się chęć przywrócenia tradycyjnej nazwy (funkcjonującej w obiegu do dziś), przy czym warto zaznaczyć, że nie istnieją tendencje do usamodzielnienia się tej dzielnicy. Mieszkańcy czują więź z Chorzowem, inaczej niż miało to miejsce np. w Tychach, Mysłowicach czy Wodzisławiu Śląskim. Na pewno jest to związane z tym, iż połączenie Hajduk Wielkich z Chorzowem dokonało się za zgodą obu stron i z poparciem samych mieszkańców.

Do roku 1991 posługiwano się oficjalną nazwą Chorzów IV. W zasadzie miała ona szersze znaczenie niż Chorzów Batory, gdyż pojawiła się już po przyłączeniu do Chorzowa obszaru Niedźwiedziniec. Często jednak posługiwano się tymi terminami zamiennie. Uchwałą Rady Miasta nadano dzielnicy IV oficjalną nazwę Chorzów Batory.

Gmina była znana przede wszystkim z sukcesów drużyny piłkarskiej Ruchu Wielkie Hajduki, która w styczniu 1939 zmieniła nazwę na Ruch Chorzów. Na terenie gminy działał też klub piłkarski Bismarckhütter Ballspiel Club (7 stycznia 1923 połączył się z Ruchem).

Dzielnica

Chorzów Batory posiada własny dworzec kolejowy (przy ul. Armii Krajowej) na trasie Katowice - Gliwice, Katowice - Lubliniec. Jest ważnym węzłem drogowym (Autostrada A4 i DTŚ). Na terenie dzielnicy znajduje się nowoczesny kompleks sportowy w rejonie ulicy Granicznej. Głównymi ulicami dzielnicy są: ul. Armii Krajowej oraz St. Batorego łącząca się ze Szpitalną.

Edukacja

Szkoły ponadgimnazjalne:

• III Liceum Ogólnokształcące im. Stefana Batorego (ul. Farna)
• ZSTiO nr 1 (ul. Sportowa)
• ZSTiO nr 3 (ul. St. Batorego)

Uczelnie Wyższe:

• Wyższa Szkoła Bankowa,
• Górnośląska Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości
• Wyższa Szkoła Informatyki

Zobacz też

• Bismarckhütte

Linki zewnętrzne

• Galeria zdjęć z Hajduk:
  • Przestrzeń Wielkich Hajduk - szkice współczesne cz.1.