Synagoga Sandys Row w Londynie
Sandys Row z budynkiem synagogi | |
Państwo | |
---|---|
Miejscowość | |
Adres |
4A Sandy's Row, Spitalfields, London E1 7HW |
Budulec | |
Architekt | |
Data budowy |
1766 (kaplica)/1867 (synagoga) |
Położenie na mapie gminy Tower Hamlets | |
Położenie na mapie Wielkiej Brytanii | |
Położenie na mapie Anglii | |
Położenie na mapie Wielkiego Londynu | |
51°31′05,7770″N 0°04′40,6960″W/51,518271 -0,077971 | |
Strona internetowa |
Synagoga Sandys Row w Londynie (ang. Sandys Row Synagogue) – aszkenazyjska[1] synagoga znajdująca się przy ulicy Sandys Row w Londynie (East End, dzielnica Tower Hamlets). Jest najstarszą synagogą aszkenazyjską w Londynie i ostatnią zachowaną synagogą w Spitalfields[2].
Historia
Kaplica chrześcijańska
Budynek powstał w miejscu Starych Ogrodów Artyleryjskich, przy pastwisku Spital Fyeld's, gdzie w XVI wieku dokonywano eksperymentów artyleryjskich. W 1681 George Bradbury i Edward Noell za 5700 funtów otrzymali od londyńskiej parafii św. Botolfa teren z pozwoleniem na budowę nowych domów. Przypuszcza się, że w tym miejscu wzniesiono pierwotnie drewnianą kaplicę, z której korzystali francuscy hugenoci. W 1766 wzniesiono w jej miejscu obecny, ceglany budynek L'Eglise de l’Artillerie. Kościół artyleryjski połączył się z londyńskim kościołem walońskim w 1786, a następnie przez około pięćdziesiąt lat kościół służył innym wspólnotom chrześcijańskim (m.in. baptystom oraz unitarianom)[3][1].
Synagoga
W XIX wieku zaczęli w ten rejon miasta napływać, głównie z Amsterdamu, holenderscy, aszkenazyjscy, ekonomiczni imigranci żydowscy. Oni, jak i późniejsi uchodźcy, osiedlali się przy niewielkich uliczkach West Spitalfields, znanych jako Tenterground. Obszar ten obejmował ulice Whites Row, Tenter Street, Artillery Passage i Sandy’s Row. Żydzi holenderscy praktykowali w tym rejonie swoje wyuczone zawody w małych warsztatach. Ta samowystarczalna społeczność żydowska liczyło około tysiąc osób. Okoliczna ludność anglo-żydowska nazywała ich pogardliwie the Chuts. Odmówili oni przyłączenia się do którejkolwiek z istniejących w okolicy synagog. W miejsce tego wynajęli małe pomieszczenie w budynku przy Whites Row Spitalfields (niedaleko Sandys Row), gdzie codziennie odbywały się spotkania modlitewne i nabożeństwa szabatowe. Większe nabożeństwa miały miejsce w dużej Zetland Hall przy Mansell Street[3].
W 1867 społeczność zgromadziła odpowiednie fundusze, aby wykupić dzierżawę kaplicy przy Sandys Row, którą wynajmowano już od pewnego czasu. Budynek ten nazywano The Parliament Court Synagogue. Hipotekę spłacono w 1929. Uroczystość poświęcenia synagogi Sandys Row nastąpiła w 1870. Prowadził ją Haham Benjamin Artom[1] (naczelny, sefardyjski[1] rabin kongregacji Żydów hiszpańsko-portugalskich w Londynie), ponieważ Nathan Marcus Adler (ortodoksyjny naczelny rabin Imperium Brytyjskiego) odmówił prowadzenia nabożeństwa, sprzeciwiając się założeniu małej niezależnej wspólnoty tak blisko dużych synagog miejskich[3].
Popularny wówczas architekt projektujący synagogi, Nathan Solomon Joseph, opracował plan przebudowy dawnej kaplicy. Zachował on wiele oryginalnych elementów wnętrza, w tym dach i balkon, które idealnie pasowały do kobiecej części synagogi. Pierwotnie wejście do kaplicy zostało zamurowane, a na południowo-wschodniej ścianie umieszczono Aron ha-kodesz, a na północno-zachodniej nowe wejście. Projekt wnętrza Sandys Row został oparty na Wielkiej Synagodze na Dukes Place z łukowatym sufitem, gzymsem, oknami i neoklasyczną mahoniową Aron ha-kodesz osadzoną w absydzie. Duża część wnętrza zachowała się w oryginalnym stanie[3].
W listopadzie 1887 synagoga Sandys Row była największą w East Endzie. W okresie II wojny światowej obiekt nie został bezpośrednio zbombardowany, ale fale uderzeniowe innych wybuchów uszkodziły konstrukcję budynku. W 1922 i w latach 50. XX wieku wykonano remonty obiektu[3].
W latach 70. XX wieku świątynia podupadała. Większość ludności żydowskiej wyprowadziła się z East Endu, a liczba członków wspólnoty znacznie się zmniejszyła. W latach 90. XX wieku myślano o zamknięciu obiektu, jednak ostatecznie do tego nie doszło, ponieważ nowe pokolenie Żydów zaczęło wracać na East End, zwiększając stopniowo liczebność wspólnoty[3].
Przypisy
- ↑ a b c d Sandys Row Synagogue [online], Bishopsgate Institute [dostęp 2020-12-10] (ang.).
- ↑ Sandys Row Synagogue - Archives Hub [online], archiveshub.jisc.ac.uk [dostęp 2020-12-10] .
- ↑ a b c d e f History – Sandys Row Synagogue [online] [dostęp 2020-12-10] (ang.).