Waszyngton (stan): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
uzupełnienie infoboxa |
przedstawiciele w parlamencie |
||
| Linia 34: | Linia 34: | ||
|commons = Category:Washington |
|commons = Category:Washington |
||
|www = http://access.wa.gov |
|www = http://access.wa.gov |
||
|nazwa izby wyższej = [[Senat Stanów Zjednoczonych|senatorów]] |
|||
|przedstawiciele w izbie wyższej = 2 |
|||
|nazwa izby niższej = [[Izba Reprezentantów Stanów Zjednoczonych|członków Izby Reprezentantów]] |
|||
|przedstawiciele w izbie niższej = 10 |
|||
}} |
}} |
||
'''Waszyngton''' ({{ang.|Washington}}, {{Wymowa|En-us-Washington.ogg|wymowa: /ˈwɒʃɪŋtən/}}) – [[Stan (podział administracyjny)|stan]] w północno-zachodniej części [[Stany Zjednoczone|Stanów Zjednoczonych]], przy granicy z [[Kanada|Kanadą]]. |
'''Waszyngton''' ({{ang.|Washington}}, {{Wymowa|En-us-Washington.ogg|wymowa: /ˈwɒʃɪŋtən/}}) – [[Stan (podział administracyjny)|stan]] w północno-zachodniej części [[Stany Zjednoczone|Stanów Zjednoczonych]], przy granicy z [[Kanada|Kanadą]]. |
||
Wersja z 17:20, 8 mar 2020
| stan | |||||
 Stratowulkan Mount Rainier, najwyższy szczyt Gór Kaskadowych i stanu Waszyngton | |||||
| |||||
| Hymn: (Waszyngton, mój dom) | |||||
| Dewiza: (czin.) Al-ki (Trochę po trochu) | |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Stolica | |||||
| Data powstania | |||||
| Kod ISO 3166-2 |
US-WA | ||||
| Gubernator |
Jay Inslee (D) | ||||
| Powierzchnia |
184 661[1] | ||||
| Populacja (2017) • liczba ludności |
| ||||
| • gęstość |
34,20 | ||||
| Strefa czasowa | |||||
| Języki urzędowe |
de iure brak | ||||
| Liczba przedstawicieli w parlamencie | |||||
| Liczba senatorów |
2 | ||||
| Liczba członków Izby Reprezentantów |
10 | ||||
Położenie na mapie Stanów Zjednoczonych
| |||||
| Strona internetowa | |||||
Waszyngton (ang. Washington, ⓘwymowa: /ˈwɒʃɪŋtən/) – stan w północno-zachodniej części Stanów Zjednoczonych, przy granicy z Kanadą.
Nazwa
Nazwa stanu upamiętnia postać pierwszego prezydenta Stanów Zjednoczonych George'a Washingtona. Została ona określona w ustawie tworzącej Terytorium Waszyngtonu, przyjętej przez Kongres Stanów Zjednoczonych w 1853 roku.
Początkowo dla nowego terytorium proponowano nazwę "Kolumbia" (ang. Columbia), będącą nawiązaniem do nazwy znajdującej się na jego obszarze rzeki Kolumbii oraz nazwy strefy handlu futrami, która funkcjonowała w tym regionie w pierwszej połowie XIX wieku. Propozycja nie została przyjęta za sprawą Richarda H. Stantona, pochodzącego z Kentucky członka Izby Reprezentantów, który uznając, że proponowane miano jest zbyt podobne do nazwy federalnego Dystryktu Kolumbii, zaproponował by nowe terytorium otrzymało nazwę na cześć prezydenta Washingtona. Sugestia zyskała aprobatę Kongresu[3].
Waszyngton jest jedynym stanem, którego nazwa wywodzi się od nazwiska prezydenta. Identyczną nazwę nosi wiele hrabstw, gmin, wsi oraz miast w Stanach Zjednoczonych, w tym stolica państwa. Zamieszanie spowodowane myleniem nazw stanu Waszyngton i miasta Waszyngton spowodowało, że w latach 80. XIX wieku, kiedy to rozpoczęto proces przekształcania terytorium w stan, pojawiały się koncepcje zmiany jego nazwy. Jedna z nich, zaproponowana przez amerykańskiego prawnika Davida Dudleya Fielda II, zakładała nadanie stanowi wywodzącej z indiańskiej tradycji nazwy "Tacoma", którą do XVIII wieku nosił znajdujący się na obszarze obecnego stanu stratowulkan Mount Rainier. Propozycja Fielda nie uzyskała jednak poparcia społecznego[3].
Historia
- 1853 – Terytorium Waszyngtonu utworzone z północnej części Terytorium Oregonu
- 11 listopada 1889 – Waszyngton powstało jako 42. stan Stanów Zjednoczonych Ameryki
- 1897 do 1898 – miasto Seattle doświadczyło gwałtownego rozwoju w wyniku odkrycia złota na północnych Klondike Gold Fields w Kanadzie. Dziesiątki tysięcy ludzi przyjeżdżało do Seattle by przygotować się do poszukiwania złota na północy, wydając miliony dolarów na zapasy, ubrania, sprzęt, zwierzęta juczne i bilety na północ. Suma wydatków wstępnych, szacowana na 50 000 000 ówczesnych dolarów, jest mniej więcej równa całkowitej wartości złota wydobytego w Klondike.
Geografia
- Klimat: Stan jest podzielony geograficznie łańcuchem Gór Kaskadowych biegnącym równolegle do wybrzeża Oceanu Spokojnego. Zachodnia część stanu Waszyngton znajduje się pod wpływem klimatu oceanicznego, z częstymi opadami od jesieni do wiosny, natomiast latem ilość opadów znacznie się zmniejsza. Wschodnia część stanu znajduje się w cieniu opadowym Gór Kaskadowych - występuje tam suchy klimat kontynentalny, a ilość opadów jest kilka razy mniejsza od zachodniej części stanu.
- Główne rzeki: Kolumbia, Snake, Yakima, w środkowej części stanu na rzece Kolumbia znajduje się zapora Grand Coulee.
| Lp. | Miasto | Ludność (2017) |
|---|---|---|
| 1 | Seattle | 724 745 |
| 2 | Spokane | 217 108 |
| 3 | Tacoma | 213 418 |
| 4 | Vancouver | 175 673 |
| 5 | Bellevue | 144 444 |
| 6 | Kent | 128 458 |
| 7 | Everett | 110 079 |
| 8 | Renton | 101 379 |
| 9 | Spokane Valley | 97 847 |
| 10 | Federal Way | 96 690 |
Demografia
Na podstawie spisu ludności z roku 2010 stwierdzono, że stan Waszyngton liczył 6 724 540 mieszkańców, co oznaczało wzrost o 830 419 (14,1%) w porównaniu z poprzednim spisem z roku 2000. Dzieci poniżej piątego roku życia stanowiły 6,2% populacji, 22,2% mieszkańców nie ukończyło jeszcze osiemnastego roku życia, a 15,1% to osoby mające 65 i więcej lat. Połowę (50,0%) ludności stanu stanowiły kobiety[5].
Język
W 2010 roku najpowszechniej używanymi językami były[6]:
- język angielski – 82,51%,
- język hiszpański – 7,79%,
- język wietnamski – 0,94%,
- język tagalski – 0,84%,
- język koreański – 0,83%,
- język rosyjski – 0,8%,
- język chiński – 0,76%,
- język niemiecki – 0,55%.
Rasy i pochodzenie
79,5% mieszkańców stanowiła ludność biała (68,7% nie licząc Latynosów), 8,9% to Azjaci, 4,7% było rasy mieszanej, 4,2% to Murzyni lub Afroamerykanie, 1,9% to rdzenna ludność Ameryki i 0,8% to Hawajczycy i mieszkańcy innych wysp Pacyfiku. Latynosi stanowili 12,7% ludności stanu[5].
Do największych grup należały osoby pochodzenia niemieckiego (16,4%), irlandzkiego (10,5%), meksykańskiego (9,9%) i angielskiego (9,7%). Do innych większych grup należały osoby pochodzenia norweskiego (362,9 tys.), szkockiego (298,3 tys.), „amerykańskiego” (289,2 tys.), francuskiego (284 tys.), włoskiego (263,1 tys.), szwedzkiego (203,7 tys.), polskiego (137,8 tys.) i holenderskiego (137 tys.)[7].
Wśród ludności azjatyckiej największe grupy stanowiły osoby pochodzenia chińskiego (125,2 tys.), filipińskiego (99,7 tys.), hinduskiego (96,4 tys.), wietnamskiego (73,2 tys.) i koreańskiego (63,8 tys.)[8].
Religie
Struktura religijna w 2014 r.[9]:
- protestanci – 40%:
- bezdenominacyjni – 9%,
- zielonoświątkowcy – 5%,
- luteranie – 5%,
- baptyści – 5%,
- pozostali – 16% (głównie: kalwini, uświęceniowcy, metodyści, adwentyści dnia siódmego, campbellici, anglikanie, pietyści i mennonici[10]),
- bez religii – 32% (w tym: 5% agnostycy i 5% ateiści),
- katolicy – 17%,
- mormoni – 3%,
- pozostałe religie – 8% (w tym: buddyści, świadkowie Jehowy, neopoganie, żydzi, muzułmanie, prawosławni, hinduiści, unitarianie i bahaiści[10]).
Gospodarka
Od początku osiedlania się Europejczyków ważną rolę w rozwoju stanu odegrały rolnictwo, leśnictwo i rybołówstwo. Szybki rozwój produkcji i usług rozpoczął się w latach 40. XX wieku i doprowadził do skoncentrowania ludności w obszarach miejskich. Od końca lat 70. XX wieku do rozwoju gospodarki znacznie przyczyniła się produkcja nowych technologii[11].
Zasoby
Dzięki tamie Grand Coule Waszyngton jest największym w kraju producentem energii wodnej. Drugie co do wielkości źródło energii elektrycznej stanowi gaz ziemny. Stan nie posiada własnych zasobów, a w znacznej mierze opiera się na gazie ziemnym wydobywanym w Kanadzie, który jest sprowadzany rurociągiem na rynki USA.
Elektrownia jądrowa Columbia jest trzecim co do wielkości źródłem energii elektrycznej w Waszyngtonie. Na czwartym miejscu plasuje się energia wiatru. Mimo, że stan posiada duże zasoby węgla, w 2006 roku zamknięto ostatnią kopalnię[12].
Przemysł
Waszyngton jest liderem wśród stanów USA w przemyśle produktów leśnych, oraz w produkcji samolotów i innych urządzeń transportowych[12]. Swoje siedziby mają tu znane koncerny jak Amazon, Costco, Boeing, Starbucks, Microsoft i Expedia Group[13].
Rolnictwo
- sadownictwo: stan produkuje 70% wszystkich jabłek w Stanach Zjednoczonych; poza tym wiśnie, czereśnie i winogrona,
- główne uprawy: ziemniaki i pszenica,
- hodowla: bydło, drób i trzoda chlewna,
- inne: produkty mleczne, produkcja siana i przemysł jajeczny[14].
Symbole stanu
- Dewiza: Alki
- Znaczenie dewizy: Słowo z języka rdzennych mieszkańców oznacza, mniej więcej, troszkę po troszku albo w swoim czasie
- Przydomek: The Evergreen State
- Znaczenie przydomku: iglasty stan, dosłownie zawsze zielony stan
- Symbole: WA
Uczelnie
- Antioch University Seattle
- The Art Institute of Seattle
- Bastyr University
- Central Washington University
- City University
- DigiPen Institute of Technology
- Eastern Washington University
- The Evergreen State College
- Gonzaga University
- Henry Cogswell College
- Heritage College
- Lutheran Bible Institute of Seattle
- Northwest College of the Assemblies of God
- Northwest Indian College
- Pacific Lutheran University
- St. Martin’s College
- Seattle Pacific University
- Seattle University
- School of Advanced International Studies (SAIS)
- Trinity Lutheran College
- University of Puget Sound
- University of Washington
- Walla Walla College
- Washington State University
- Western Washington University
- Whitman College
- Whitworth College
Zobacz też
Przypisy
- ↑ State Area Measurements and Internal Point Coordinates. U.S. Census Bureau. [dostęp 2018-04-09]. (ang.).
- ↑ U.S. Census Bureau QuickFacts: Washington [online], census.gov [dostęp 2018-01-04] (ang.).
- ↑ a b Brian Palmer, How Did Washington State and Washington, D.C., Get the Same Name? [online], slate.com, 9 lutego 2012 [dostęp 2020-03-04].
- ↑ Biggest Cities in Washington [online], www.biggestuscities.com [dostęp 2019-02-07].
- ↑ a b U.S. Census Bureau QuickFacts: Washington; UNITED STATES [online], www.census.gov [dostęp 2019-02-07] (ang.).
- ↑ Data Center Results [online], apps.mla.org [dostęp 2019-02-07].
- ↑ U.S. Census Bureau, SELECTED SOCIAL CHARACTERISTICS IN THE UNITED STATE; 2017 American Community Survey 1-Year Estimates [online], factfinder.census.gov [dostęp 2019-02-07] (ang.).
- ↑ U.S. Census Bureau, ACS DEMOGRAPHIC AND HOUSING ESTIMATES; 2013-2017 American Community Survey 5-Year Estimates [online], factfinder.census.gov [dostęp 2019-02-07] (ang.).
- ↑ Religion in America: U.S. Religious Data, Demographics and Statistics [online], Pew Research Center [dostęp 2019-02-07] (ang.).
- ↑ a b Washington - Religious Traditions, 2010 [online], www.thearda.com [dostęp 2019-02-07].
- ↑ Washington - Economy [online], Encyclopedia Britannica [dostęp 2019-02-07] (ang.).
- ↑ a b Washington - State Energy Profile Analysis - U.S. Energy Information Administration (EIA) [online], www.eia.gov [dostęp 2019-02-07].
- ↑ Scott Cohn, Washington is America's Top State for Business in 2017 [online], CNBC.com [dostęp 2019-02-07] (ang.).
- ↑ Rachel Bertone, Top 10 Washington Ag Products (Infographic) [online], Farm Flavor, 12 lipca 2017 [dostęp 2019-02-07] (ang.).
| Stany |
| ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Dystrykt federalny | |||||||||
| Terytoria zależne |
|
