5 Pułk Moździerzy

5 Pułk Moździerzy
	Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1944
Rozformowanie	1945
	Dowódcy
Pierwszy	mjr Danił Gusiew
	Organizacja
Rodzaj sił zbrojnych	wojska lądowe
Rodzaj wojsk	Artyleria
Podległość	1 Brygada Moździerzy

5 Pułk Moździerzy – pułk artylerii polskiej ludowego Wojska Polskiego.

Sformowany w rejonie wsi Kisielany-Kuce i Kisielany-Żmichy na podstawie rozkazu Naczelnego Dowództwa Wojska Polskiego nr 8 z 20 sierpnia 1944. Przysięgę żołnierze pułku złożyli 8 listopada 1944 pod Kisielanami^[1].

Żołnierze pułku

Dowódcy pułku

mjr Danił Gusiew

mjr Aleksander Dedow

dowódca 1 dywizjonu – kpt. Aleksander Kandyba^[2]
dowódca 2 dywizjonu – kpt. Siergiej Kutakow^[2]

Skład etatowy

Dowództwo i sztab
2 x dywizjon moździerzy
- 3 x bateria ogniowa
  - 2 x pluton ogniowy
park artyleryjski

żołnierzy – 631 (oficerów – 74, podoficerów – 179, kanonierów – 378)

sprzęt:

120 mm moździerz wz. 1938 – 36
rusznice przeciwpancerne – 36
samochody – 97

Działania bojowe

Pułk wchodził w skład 1 Brygady Moździerzy^[3]. Podczas walk o Berlin pułk wspierał działania piechoty radzieckiej dążącej do opanowania Poczdamu^[4]. W nocy z 26 na 27 kwietnia polscy moździerzyści przeprawili się przez jezioro Jungfern i przed nastaniem świtu wszystkie baterie były na stanowiskach ogniowych na południowym brzegu jeziora^[4]. W ramach artyleryjskiego przygotowania natarcia moździerzyści prowadzili półgodzinny ogień. Po wdarciu się piechoty i czołgów do Poczdamu baterie przesuwały się do przodu nie przerywając ognia na rzecz piechoty^[4]. Ponieważ siły jednostek radzieckich były osłabione, mjr. Aleksandr Dedow do walki skierował kierowców, pisarzy i gońców^[4].

W Poczdamie hitlerowcy ustawili działa u wylotu ulic do strzelania na wprost^[5]. Polscy moździerzyści towarzyszyli radzieckiej piechocie strzelając do wykrytych punktów ogniowych^[5]. Około południa 27 kwietnia centrum Poczdamu zostało opanowane. Miasto, w którym został wkrótce podpisany układ pomiędzy wielkimi mocarstwami, zostało zdobyte przez oddziały radzieckie przy współudziale polskich moździerzystów^[6].

Po opanowaniu Poczdamu pułk został skierowany przez Gross Glienicke, Kladow, Gatow pod Spandau^[7]. Podczas przemarszu likwidował niedobitki wroga. Po przybyciu na miejsce, baterie pułku rozmieszczono w ogrodach Spandau. 29 kwietnia 1945 pułk częścią sił uczestniczył w walkach ulicznych przy oczyszczaniu przedmieścia Berlina – Pichelsdorfu^[7]. 2 maja pułk wspierał radziecki oddział piechoty w rejonie Klosterfelde^[8].

Przypisy

↑ Ways 1967 ↓, s. 100.
↑ ^a ^b Kaczmarek 1980 ↓, s. 64.
↑ Sobczak (red.) 1975 ↓, s. 735.
↑ ^a ^b ^c ^d Kaczmarek 1980 ↓, s. 54.
↑ ^a ^b Kaczmarek 1980 ↓, s. 56.
↑ Kaczmarek 1980 ↓, s. 57.
↑ ^a ^b Kaczmarek 1980 ↓, s. 62.
↑ Kaczmarek 1980 ↓, s. 63.

Bibliografia

Jerzy Kajetanowicz: Polskie wojska lądowe 1945-1960. Skład bojowy, struktury organizacyjne i uzbrojenie. Toruń; Łysomice: Europejskie Centrum Edukacyjne, 2005. ISBN 83-88089-67-6.
Kazimierz Kaczmarek: Oni szturmowali Berlin. Warszawa: Książka i Wiedza, 1980, s. 48-68.
Kazimierz Sobczak (red.): Encyklopedia II wojny światowej. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975, s. 735.
Władysław Ways: Regularne jednostki ludowego Wojska Polskiego. Formowanie, działania bojowe, organizacja i uzbrojenie, metryki jednostek artylerii. Krótki informator historyczny o Wojsku Polskim w latach II wojny światowej. T. II. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1967, s. 100.

[CITEREFWays1967100-1] Ways 1967 ↓, s. 100.

[CITEREFKaczmarek198064-2] Kaczmarek 1980 ↓, s. 64.

[CITEREFSobczak_(red.)1975735-3] Sobczak (red.) 1975 ↓, s. 735.

[CITEREFKaczmarek198054-4] Kaczmarek 1980 ↓, s. 54.

[CITEREFKaczmarek198056-5] Kaczmarek 1980 ↓, s. 56.

[CITEREFKaczmarek198057-6] Kaczmarek 1980 ↓, s. 57.

[CITEREFKaczmarek198062-7] Kaczmarek 1980 ↓, s. 62.

[CITEREFKaczmarek198063-8] Kaczmarek 1980 ↓, s. 63.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

Dywizje artylerii	2 DA 5 DA 1 DA Plot 3 DA Plot 4 DA Plot
Brygady artylerii	1 SBM 6 BAL 4 BAPpanc 9 BAPpanc 11 BAPpanc 14 BAPpanc 2 BAH 3 BAH 7 BAH 1 BAA 5 BAC 8 BAC 10 BAC
Pułki moździerzy (pm)	1 2 3 5 6 (Szkolny) 8 10 11
Pułki artylerii lekkiej (pal)	1 2 3 5 6 22 23 33 34 35 36 37 38 39 40 43 45 48
Pułki artylerii przeciwpancernej (pappanc)	4 19 20 29 30 31 53 56 58 63 72 78
Pułki artylerii haubic (pah)	7 8 9 10 11 12 44 47 50
Pułki artylerii przeciwlotniczej (paplot)	15 16 17 18 26 32 61 66 69 75 77 79 81 83
Wyposażenie	120 mm moździerz ZiS 3 ZiS 2 M 30 MŁ 20 61 K KS 12

Rodowód	Związek Patriotów Polskich PSZ w ZSRR (1943–1944) Armia Ludowa
Instytucje centralne	Naczelne Dowództwo (1944) Sztab Główny ND Główny Sztab Formowania Szefostwo Mobilizacji i Uzupełnień Główny Zarząd Polityczno-Wychowawczy Główne Kwatermistrzostwo
Formacje	1 AWP 2 AWP piechota na froncie wsch. broń pancerna na froncie wsch. artyleria na froncie wsch. Wojska Ochrony Pogranicza Wojskowa Służba Wewnętrzna
Struktura organizacyjna	OdB 1 Korpusu PSZ w ZSRR OdB WP w 1949 OdB WP w okresie stalinizmu OdB WP na przełomie lat 50/60 XX w. WP w latach 80.
Działania wojsk	bitwa pod Lenino przyczółki pod Dęblinem i Puławami przyczółek warecko-magnuszewski przyczółki warszawskie Praga Warszawa przełamanie Wału Pomorskiego operacja pomorska bitwa o Kołobrzeg forsowanie Nysy operacja łużycka forsowanie Odry operacja berlińska GO Rzeszów akcja „Wisła” GO Wisła Poznański Czerwiec Operacja „Dunaj” Grudzień 1970 wzgórza Golan stan wojenny w Polsce
Stalinizm w wojsku	Główny Zarząd Informacji obława augustowska walka z partyzantką niepodległościową i antykomunistyczną proces Tatar-Utnik-Nowicki proces generałów Uroczysko Baran Wojskowy Korpus Górniczy Kwatera na Łączce
Szkolnictwo wojskowe	ASG WAP WAT WAM WSOWOP WSOWZ SOR TOSWLot COS WSW