Aidan (święty)
| biskup odnowiciel Kościoła[1][2] | |
| |
| Data i miejsce śmierci |
31 sierpnia 651 |
|---|---|
| Czczony przez |
Kościół katolicki |
| Wspomnienie |
9 czerwca (luteranizm) |
| Atrybuty |
Jeleń, księga, pochodnia, ubodzy lub żebrak |
| Patron | |
Aidan, Aedhán (zm. 31 sierpnia 651) – mnich i biskup iroszkocki, założyciel klasztoru na wyspie Lindisfarne w 636[3], organizator akcji misyjnej, która doprowadziła do restytucji chrześcijaństwa w Northumbrii. W Kościele katolickim i anglikańskim uznany za świętego. Część Kościołów protestanckich uznaje go za bohatera wiary. Kościół luterański i anglikański zaliczają go do odnowicieli Kościoła[1][2]. W prawosławiu Aidan zaliczany jest do świętych biskupów, tytułuje się go ponadto cudotwórcą i Apostołem Northumbrii[4].
W roku 635 władca świeżo zjednoczonej Nothumbrii, Oswald, zwrócił się do mnichów z klasztoru na Ionie z prośbą o przysłanie misjonarzy. Pierwsza misja kierowana przez nieznanego z imienia mnicha zakończyła się fiaskiem. Wtedy, w roku 636, do Northumbrii wysłano Aidana. Otrzymał on od króla Oswalda położoną u wybrzeży Bernicji, w pobliżu siedziby królewskiej w Bamburgh wysepkę Lindisfarne, na której zbudował klasztor, który na kilka dziesięcioleci stał się ośrodkiem misyjnym i kościelno-administracyjnym północnej Anglii. Po śmierci Oswalda, dzieło misyjne Aidana wspierał król Oswin, władca Deiry. Jego uczniami byli biskupi Cedd i Eat, a także ksieni Hilda[5].
Wspomnienie jego życia w kalendarzach liturgicznych Kościołów luterańskich przypada na 9 czerwca (wraz z Kolumbą i Bedą Czcigodnym). Wspomnienie liturgiczne w Kościele katolickim obchodzone jest 31 sierpnia, zaś w prawosławiu – 31 sierpnia/13 września.
W ikonografii przedstawiany jest w stroju mnicha lub biskupim. Jego atrybuty to jeleń (czasami na herbowej tarczy), który ranny i osaczony przez myśliwych skrył się w samotni a Aidan modlitwą sprawił, że jeleń stał się niewidzialny dla myśliwych. Księga i płonąca pochodnia symbolizują prace misyjne i głoszenie słowa bożego. Ubodzy lub leżący u stóp świętego żebrak nawiązuje do troski jaką święty otaczał potrzebujących[6].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]- Aidan (imię)
- kościół św. Hildy w South Shields
- święci i błogosławieni Kościoła katolickiego
- wstawiennictwo świętych
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Evangelical Lutheran Worship - Final Draft. Augsburg Fortress Press, 2006. Kościół Ewangelicko-Luterański w Ameryce.
- ↑ a b Lutheran Service Book. Concordia Publishing House, 2006. Kościół Luterański Synodu Missouri.
- ↑ Praca zbiorowa pod redakcją naukową Macieja Salamona, 2005, Wielka Historia Świata Tom 4 Kształtowanie średniowiecza, Oficyna Wydawnicza FOGRA, ss. 79, ISBN 83-85719-85-7.
- ↑ D. Łapa, Святитель Айдан Линдисфарнский, апостол Нортумбрии, чудотворец
- ↑ Henryk Fros SJ, Franciszek Sowa: Księga imion i świętych. T. 1: A-C. Kraków: WAM, Księża Jezuici, 1997, s. 67. ISBN 83-7097-271-3.
- ↑ Marecki i Rotter 2009 ↓, s. 48.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Jerzy Strzelczyk, Iroszkoci w kulturze średniowiecznej Europy, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1987, s. 70-74, ISBN 83-06-01344-1, OCLC 830083342.
- Józef Marecki, Lucyna Rotter: Jak czytać wizerunki świętych leksykon atrybutów i symboli hagiograficznych. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”, 2009. ISBN 978-83242-0910-1. (pol.).