Aleksander Gąssowski

Aleksander Gąssowski
Data i miejsce urodzenia	7 czerwca 1910 ; Petersburg
Data i miejsce śmierci	22 maja 1980 ; Warszawa
Zawód	aktor, reżyser
Lata aktywności	1930–1980
	Odznaczenia
	;

Aleksander Gąssowski (ur. 25 maja^?/7 czerwca 1910 w Petersburgu, zm. 22 maja 1980 w Warszawie) – polski aktor, teatralny, filmowy i telewizyjny, reżyser teatralny, dyrektor teatrów.

Życiorys

Urodził się 7 czerwca 1910 w Petersburgu, ówcześnie na terenie Imperium Rosyjskiego. Karierę artystyczną rozpoczął w 1930 w warszawskim Teatrze dla Dzieci „Jaskółka”. W 1932 zdał aktorski egzamin eksternistyczny przy ZASP. Przed II wojną światową pracował w Polskim Radiu (1932–1939).

W 1945 występował na scenie Starego Teatru w Krakowie. Przez ponad 20 lat był dyrektorem różnych teatrów: Teatru Dramatycznego Województwa Gdańskiego w Sopocie (1945/1946), Teatru Aktorów Województwa Gdańskiego w Gdyni (1947), Teatru im. Juliusza Osterwy w Gorzowie Wielkopolskim (1947/1948), Teatru Miejskiego w Bydgoszczy (1948/1949), Teatru Polskiego w Bielsku-Białej (1949–1953), Teatru Polskiego w Poznaniu (1953–1956). W latach 1956–1959 grał i reżyserował w Teatrze im. Stefana Jaracza w Olsztynie. W latach 1959–1966 był dyrektorem Teatru Popularnego, później przemianowanego na Teatr Ziemi Pomorskiej w Grudziądzu.

Był członkiem PZPR^[1].

W prowadzonych przez siebie zespołach również występował jako aktor i reżyserował. W latach 1967–1972 występował na deskach Teatru Polskiego w Warszawie. W 1972 przeszedł na emeryturę, ale nadal występował gościnnie.

Występował również w Teatrze Telewizji, m.in. w spektaklach: Notes Zdzisława Skowrońskiego w reż. Jerzego Antczaka (1968), Kollokacja Józefa Korzeniowskiego w reż. Maryny Broniewskiej (1969) i Epilog norymberski Jerzego Antczaka (1969) oraz w przedstawieniu Tristan 1946 według Marii Kuncewiczowej w reż. Janusza Majewskiego jako Stevens (1971) i Fantazy Juliusza Słowackiego w reż. Gustawa Holoubka jako Kajetan (1971), a także w epizodach w Profesorze Skutarewskim Leonida Leonowa w reż. Konstantego Ciciszwili (1971) i Sprawie Evy Evard według Andrzeja Struga w reż. Andrzeja Zakrzewskiego (1972).

Na ekranie zadebiutował w 1931 w filmie Dziesięciu z Pawiaka w reż. Ryszarda Ordyńskiego.

Pochowany na cmentarzu Rakowickim w Krakowie (kwatera AA-9-7)^[2].

Grób Aleksandra Gąssowskiego na cmentarzu Rakowickim

Filmografia

Dziesięciu z Pawiaka (1931)
Księżna łowicka (1932)
Warszawska premiera (1950) – hrabia Jefimow
Młodość Chopina (1951) – Grzymała
Niedaleko Warszawy (1954) – Henisz, przedwojenny dyrektor huty
Godziny nadziei (1955) – dyrektor teatru frontowego
Nikodem Dyzma (1955) – premier
Krzyżacy (1960) – Kropidło
Hrabina Cosel (1968) – hrabia Antoni Albrecht Imhoff
Hrabina Cosel (1968) – hrabia Antoni Albrecht Imhoff (odc. 1)
Planeta Ziemia (1968)
Do przerwy 0:1 (serial telewizyjny) (1969)
Pan Wołodyjowski (1969)
Epilog norymberski (1970) – Francois Demanthon, oskarzyciel francuski
Pejzaż z bohaterem (1970) – nauczyciel w Warszawie
Nie lubię poniedziałku (1971) – członek jury konkursu w „Zachęcie”
Kopernik (1972) – wykładowca Akademii Krakowskiej
Kopernik (1972) – wykładowca Akademii Krakowskiej (odc. 1)
Czarne chmury (serial telewizyjny) (1973) – biskup (odc. 6. Intryga, odc. 7. Pantomima i odc. 10. Pościg)
Nagrody i odznaczenia (1973)
Wielka miłość Balzaka (serial telewizyjny) (1973) – mężczyzna na ślubuie Anny Hańskiej i Jerzego Mniszcha (odc. 6. Linoskoczki)
Gniazdo (1974) – ustępujący przewodniczący rady starszych
Ile jest życia (serial telewizyjny) (1974) – administrator
Potop (1974)
Kazimierz Wielki (1975) – Henryk z Lipy, przedstawiciel Jana Luksemburskiego
Mała sprawa (1975) – podwładny ważnego gościa
Noce i dnie (1975) – lekarz
Bezkresne łąki (1976)
Trędowata (1976) – arystokrata
Lalka (serial telewizyjny) (1976) (odc. 8. Damy i kobiety)
Biały mazur (1978)
Rodzina Połanieckich (serial telewizyjny) (1978) (odc. 7. Powrót)
Romans Teresy Hennert (1978) – ziemianin
Tajemnica Enigmy (serial telewizyjny) (1979) – ambasador Wielkiej Brytanii w Bukareszcie (odc. 4. Ocalić myśl)
Królowa Bona (serial telewizyjny) (1980) – Piotr Gamrat, biskup przemyski

Odznaczenia i nagrody

Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1965)
Złoty Krzyż Zasługi (1951)^[3]
Medal 10-lecia Polski Ludowej
Odznaka Zasłużony Działacz Kultury
Złota Honorowa Odznaka ZSMW
Złota Odznaka Zasłużonego Działacza Związku ZPKiSZ
Odznaka Zasłużony dla Warmii i Mazur (1965)
Medal 900-lecia miasta Grudziądza (1966)

Przypisy

↑ Kto jest kim w Polsce 1984. Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Interpress, 1984, s. 233. ISBN 83-223-2073-6.
↑ Zarząd Cmentarzy Komunalnych w Krakowie. Internetowy lokalizator grobów. Aleksander Gąssowski. rakowice.eu. [dostęp 2018-08-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-01-27)].
↑ M.P. z 1951 r. nr 74, poz. 990.

Bibliografia

Aleksander Gąssowski w bazie filmpolski.pl
Aleksander Gąssowski w bazie Filmweb
Aleksander Gąssowski, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2021-04-09] .

Linki zewnętrzne

Aleksander Gąssowski w bazie IMDb (ang.)
Aleksander Gąssowski na zdjęciach w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”

[O-1] Kto jest kim w Polsce 1984. Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Interpress, 1984, s. 233. ISBN 83-223-2073-6.

[2] Zarząd Cmentarzy Komunalnych w Krakowie. Internetowy lokalizator grobów. Aleksander Gąssowski. rakowice.eu. [dostęp 2018-08-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-01-27)].

[3] M.P. z 1951 r. nr 74, poz. 990.

[1]

[2]

[3]