Dipol Oceanu Indyjskiego

Temperatura wody wokół wysp Mentawai spadła o ok. 4 °C podczas fazy dodatniej Dipolu Oceanu Indyjskiego w listopadzie 1997. Podczas tych wydarzeń niespotykanie silne wiatry ze wschodu pchają ciepłe wody w kierunku Afryki, umożliwiając upwelling zimnej wody wzdłuż wybrzeża Sumatry. Na obrazie niebieskie obszary są zimniejsze niż zwykle, czerwone – cieplejsze.

Dipol Oceanu Indyjskiego (DOI) (ang. Indian Ocean Dipole (IOD), Indian Niño^[1]) – zjawisko polegające na występowaniu anomalii temperatur powierzchni Oceanu Indyjskiego, pomiędzy jego wschodnią a zachodnią częścią^[2].

Charakterystyka

Dipol Oceanu Indyjskiego jest zjawiskiem sprzężenia ocean-atmosfera, charakteryzującym się anomalnym obniżeniem temperatury powierzchni oceanu w południowo-wschodniej, równikowej części Oceanu Indyjskiego i anomalnym podwyższeniem tej temperatury w części zachodniej, równikowej^[3]. Wyróżnia się „fazę dodatnią” zjawiska (wyższa niż zazwyczaj temperatura części zachodniej) i „ujemną” (zjawisko odwrotne). DOI nie jest zjawiskiem cyklicznym.

Faza dodatnia charakteryzuje się wyższymi opadami w zachodniej części Oceanu Indyjskiego, tendencjami do suszy w północno-wschodnich Indiach, Bangladeszu, Indonezji czy Australii. W ciągu ostatnich 150 lat zdarzały się korelacje z El Niño w tej fazie, osłabiające dodatkowo indyjski monsun letni w północno-wschodnich Indiach^[2], ale szczegółowe badania wykluczyły powiązanie zarówno z El Niño, jak i południową oscylacją El Niño (ENSO)^[4]^[5].

Utrzymująca się na przełomie 2019–2020 dodatnia (i jedna z najwyższych w historii pomiarów) wartość DOI była jedną z przyczyn pożarów buszu w Australii w sezonie 2019–2020^[6].

Przypisy

↑ Marat Akhmet, Mehmet Onur Fen, Ejaily Milad Alejaily: Dynamics with Chaos and Fractals. T. 29. Springer Nature, 2020, s. 143, seria: Nonlinear systems and complexity. ISBN 3-030-35854-2.
↑ ^a ^b Paweł Prokop: Wpływ człowieka na środowisko przyrodnicze w klimacie monsunowym północno-wschodnich Indii. T. 237. IGiPZ PAN, s. 20, seria: Prace Geograficzne – Polska Akademia Nauk. ISBN 83-61590-26-9.
↑ Indian Ocean Dipole. jamstec.go.jp, 2012. [dostęp 2020-02-20]. (ang.).
↑ Role of Equatorial Jets. jamstec.go.jp, 2012. [dostęp 2020-02-20]. (ang.).
↑ Role of Rossby waves. jamstec.go.jp, 2012. [dostęp 2020-02-20]. (ang.).
↑ Anna Sierpińska: ABC pożarów w Australii. naukaoklimacie.pl, 2020-01-23. [dostęp 2020-02-20].

Linki zewnętrzne

Understanding the Indian Ocean Dipole w serwisie YouTube (ang.)

[springer-1] Marat Akhmet, Mehmet Onur Fen, Ejaily Milad Alejaily: Dynamics with Chaos and Fractals. T. 29. Springer Nature, 2020, s. 143, seria: Nonlinear systems and complexity. ISBN 3-030-35854-2.

[Prokop-2] Paweł Prokop: Wpływ człowieka na środowisko przyrodnicze w klimacie monsunowym północno-wschodnich Indii. T. 237. IGiPZ PAN, s. 20, seria: Prace Geograficzne – Polska Akademia Nauk. ISBN 83-61590-26-9.

[jamstec-3] Indian Ocean Dipole. jamstec.go.jp, 2012. [dostęp 2020-02-20]. (ang.).

[jamstec_jets-4] Role of Equatorial Jets. jamstec.go.jp, 2012. [dostęp 2020-02-20]. (ang.).

[jamstec_rossby-5] Role of Rossby waves. jamstec.go.jp, 2012. [dostęp 2020-02-20]. (ang.).

[naukaoklimacie-6] Anna Sierpińska: ABC pożarów w Australii. naukaoklimacie.pl, 2020-01-23. [dostęp 2020-02-20].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]