Galina Wiszniewska

Galina Wiszniewska

Галина Павловна Вишневская

Galina Wiszniewska w 2008 roku
Imię i nazwisko	Galina Pawłowna Wiszniewskaja (z domu Iwanowa)
Data i miejsce urodzenia	25 października 1926 Leningrad, ZSRR
Data i miejsce śmierci	11 grudnia 2012 Moskwa
Typ głosu	sopran
Gatunki	opera, operetka
Zawód	śpiewaczka, aktorka
Aktywność	1944–2007
Powiązania	Teatr Bolszoj
Współpracownicy
Mstisław Rostropowicz
Odznaczenia

Z mężem Mstisławem Rostropowiczem w 1975 roku

Galina Pawłowna Wiszniewska (ros. Галина Павловна Вишневская; ur. 25 października 1926 w Leningradzie, zm. 11 grudnia 2012 w Moskwie) – radziecka i rosyjska śpiewaczka operowa, operetkowa i aktorka.

Życiorys

Galina Wiszniewska urodziła się w Leningradzie jako Galina Pawłowna Iwanowa. Ojciec – Rosjanin, matka – pół Polka, pół Cyganka, o czym sama pisze we wspomnieniach. Niemal całe dzieciństwo spędziła w Kronsztadzie. W czasie wojny, jako jedyna z całej rodziny przeżyła blokadę Leningradu. W wieku 16 lat służyła w leningradzkich oddziałach OPL. Wojna spowodowała, że uzyskała tylko wykształcenie podstawowe – edukację zakończyła na siedmiu klasach.

Obdarzona wyjątkowym głosem, w 1944 roku została przyjęta do chóru Leningradzkiego Teatru Komedii Muzycznej, gdzie wkrótce zaczęła wykonywać partie solowe. Nazwisko Wiszniewska przyjęła i zachowała po pierwszym mężu – Gieorgiju Wiszniewskim – marynarzu floty wojennej, z którym rozwiodła się po zaledwie dwóch miesiącach małżeństwa. Po raz drugi wyszła za mąż za Marka Rubina – dyrektora teatru operetki, w którym śpiewała. W latach 1951–1952, po opuszczeniu operetki, brała lekcje śpiewu u Wiery Gariny. W roku 1952 przeszła przez eliminacje do grupy stażystów Teatru Bolszoj – została przyjęta pomimo braku ukończonego konserwatorium muzycznego.

Szybko zdobyła sobie uznanie i na deskach tego teatru przez następne lata jako jego primadonna zaśpiewała ponad 30 partii solowych. Występowała na najsłynniejszych scenach operowych świata i z najsłynniejszymi dyrygentami XX wieku, m.in.: Herbertem von Karajanem, Otto Klempererem, Igorem Markevitchem, Krzysztofem Pendereckim, Hermannem Abendrothem i oczywiście swoim mężem Mstisławem Rostropowiczem z którym tworzyła sceniczny duet przez blisko 30 lat (początkowo jako z pianistą, a później jako z dyrygentem). Partnerowała m.in.: Plácido Domingo, Dietrichowi Fischer-Dieskau, Nicolai Geddzie, Franco Corelli i Birgit Nilsson.

Wielu kompozytorów pisało swoje dzieła specjalnie dla niej (m.in. Dmitrij Szostakowicz, Benjamin Britten). W 1996 roku Marcel Landowski napisał operę Galina, która oparta została na losach artystki. Anna Achmatowa, po usłyszeniu jej głosu, poświęciła jej jeden ze swoich wierszy (Żenskij gołos). W roku 1955, po zaledwie czterech dniach znajomości, wyszła za mąż (po raz trzeci) za dyrygenta Mstisława Rostropowicza, z którym w udanym związku przeżyła ponad pół wieku. Wraz z nim w 1974 roku została zmuszona do opuszczenia ZSRR za poparcie udzielone dysydentowi Aleksandrowi Sołżenicynowi. Obydwoje żyli w USA i we Francji oraz podróżowali, utrzymując się ze spektakli wystawianych w największych teatrach i salach operowych świata. W 1978 roku zostali decyzją prezydium Rady Najwyższej ZSRR pozbawieni radzieckiego obywatelstwa oraz wszelkich odznaczeń i nagród. W 1990 roku decyzję tę anulowano, dzięki czemu Wiszniewska triumfalnie powróciła do ZSRR. Przywrócono jej wszystkie tytuły oraz mianowano profesorem honorowym Konserwatorium Moskiewskiego. Było to już jednak po jej oficjalnym rozstaniu ze sceną operową w 1982 roku.

W Rosji rozpoczęła występy jako aktorka dramatyczna na scenie MChAT-u. Zagrała również główne role w dwóch filmach: Prowincjonalny benefis z 1993 i Aleksandra z 2007 roku. W 2002 roku została szefową założonego przez siebie w Moskwie Centrum Śpiewu Operowego Galiny Wiszniewskiej. W 2006 roku objęła funkcję przewodniczącej jury Międzynarodowego Otwartego Konkursu Artystów Operowych Galiny Wiszniewskiej. W 1984 roku wydała w Stanach Zjednoczonych w języku angielskim swoją autobiografię, która po roku 1991 została przetłumaczona na kilka języków, w tym również i na polski (Galina. Historia mojego życia). Nagrała wiele płyt. Królowie i prezydenci składali jej swe hołdy. Jak napisała jedna z polskich autorek, została „gwiazdą” nie tylko na ziemi, ale i na niebie – planetoidę nr 4919 w Układzie Słonecznym nazwano na jej cześć – (4919) Vishnevskaya.

Premiery sceniczne

Rok	Dzieło	Partia	Scena
1953	Eugeniusz Oniegin	Tatiana	Teatr Bolszoj
1954	Fidelio	Leonora	Teatr Bolszoj
1955	Śnieżka	Kupawa	Teatr Bolszoj
1957	IX symfonia Beethovena	wokal
1957	Poskromienie złośnicy	Katarzyna	Teatr Bolszoj
1957	Wesele Figara	Cherubin	Teatr Bolszoj
1957	Madame Butterfly	Madame Butterfly	Teatr Bolszoj
1958	Aida	Aida	Teatr Bolszoj
1958	Requiem Verdiego	wokal	Moskiewska Filharmonia Państwowa
1959	Dama pikowa	Liza	Teatr Bolszoj
1959	Wojna i pokój	Natasza	Teatr Bolszoj
1961	Satyry Szostakowicza	wokal
1962	Falstaff	Alicja Ford	Teatr Bolszoj
1962	Faust	Małgorzata	Teatr Bolszoj
1962	Kamienny gość	Donna Anna	Teatr Bolszoj
1962	Missa Solemnis Beethovena	wokal	Edynburg
1962	Pieśni i tańce śmierci Musorgskiego	wokal
1962	Los człowieka	Zinka	Teatr Bolszoj
1963	Requiem wojenne Brittena	wokal	Londyn
1963	II symfonia Mahlera	wokal	Wiedeń
1964	La Traviata	Violetta	Teatr Bolszoj
1964	Turandot	Liu	La Scala
1964	Październik	Maryna	Teatr Bolszoj
1965	Głos ludzki	kobieta telefonująca	Teatr Bolszoj
1965	Echo poety Brittena	wokal
1965	IV symfonia Mahlera	wokal
1967	Pieśni Szostakowicza do wierszy Aleksandra Błoka	wokal
1969	XIV symfonia Szostakowicza	wokal
1969	Otello	Desdemona	Konserwatorium Moskiewskie
1970	Semen Kotko	Zofia	Teatr Bolszoj
1970	Carska niewiasta	Marfa	Teatr Bolszoj
1971	Tosca	Floria Tosca	Teatr Bolszoj
1972	Pieśni Bez słońca Musorgskiego	wokal	Moskiewska Filharmonia Państwowa
1973	Francesca da Rimini	Francesca	Teatr Bolszoj
1974	Gracz	Polina	Teatr Bolszoj
1976	Makbet	Lady Makbet	Edynburg
1979	Un enfant appelle Landowskiego	wokal	Waszyngton
1981	Te Deum Pendereckiego	wokal	Waszyngton
1983	La Prison Landowskiego	wokal	Aix-en-Provence
1984	Requiem Pendereckiego	wokal	Waszyngton

Nagrody, tytuły i odznaczenia

• 1943 – Medal „Za Obronę Leningradu”
• 1955 – Zasłużony Artysta RFSRR
• Ludowy Artysta RFSRR
• 1966 – Ludowy Artysta ZSRR
• 1973 – Order Lenina
• 1977 – Medal Diamentowy Miasta Paryża
• 1982 – Order Sztuk i Literatury II kl.
• 1983 – Legia Honorowa (komandoria)
• Doctor honoris causa Nashua River College (USA)
• Doctor honoris causa Uniwersytetu w St. Lawrence (USA)
• 1996 – honorowy obywatel Kronsztadu
• 2000 – Carskosielska Nagroda Artystyczna
• 1996 – Order Zasług dla Ojczyzny III kl.
• 2006 – Order Zasług II kl.
• 2007 – Profesor honorowy Uniwersytetu Moskiewskiego

Filmografia

• 1966 – Katierina Izmajłowa;
• 1993 – Prowincjonalny benefis
• 2007 – Aleksandra (ros. Александра).

Bibliografia

• Galina Wiszniewska: Galina. Historia mojego życia. Poznań: Teatr Wielki w Poznaniu, 2000. ISBN 83-913521-0-2. Brak numerów stron w książce
• Aleksandra Rakowa: Galina Wiszniewskaja: Żyzn’ nie tieatr!. [w:] 1001.ru [on-line]. 2010-01-29. [dostęp 2011-02-14]. (ros.).
• Jonathan Kandell: Galina Vishnevskaya, Soprano and Dissident, Dies at 86. nytimes.com, 2012-12-11. [dostęp 2012-12-12]. (ang.).
• Emily Langer: Galina Vishnevskaya dies at 86; Russian soprano spent years in exile in Washington. articles.washingtonpost.com, 2012-12-11. [dostęp 2013-06-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-01-30)]. (ang.).
• Richard Fairman: Obituary: Galina Vishnevskaya, soprano. gramophone.co.uk, 2012-12-13. [dostęp 2013-06-03]. (ang.).
• Garry Humphreys: Galina Vishnevskaya: Soprano whose voice entranced Britten and who fled the Soviet Union. independent.co.uk, 2012-12-18. [dostęp 2013-06-03]. (ang.).
• Tully Potter: Galina Vishnevskaya obituary. guardian.co.uk, 2012-12-11. [dostęp 2012-12-12]. (ang.).
• Galina Vishnevskaya. telegraph.co.uk, 2012-12-11. [dostęp 2013-06-03]. (ang.).

Linki zewnętrzne

• Centrum Śpiewu Operowego Galiny Wiszniewskiej w Moskwie. opera-centre.ru. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-08-09)]. (ros.).
• Galina Wiszniewska w bazie filmowej w bazie IMDb (ang.)
• Galina Wiszniewska w bazie filmowej Filmweb (pol.)
• Biografia