Przejdź do zawartości

Narmer

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Narmer
Ilustracja
Król na tzw. palecie Narmera (awers i rewers), Muzeum Egipskie w Kairze
Faksymile
władca Egiptu
Poprzednik

Ka

Następca

Aha

Dane biograficzne
Dynastia

I dynastia

Miejsce spoczynku

Umm al-Kaab

  • grobowiec B17/B18

Narmer lub Menes (stgr. Μήνης u Diodora, Μιν u Herodota, Minajas u Józefa Flawiusza) – uważany za twórcę i założyciela państwa „Obydwu Krajów”, czyli Górnego i Dolnego Egiptu oraz I dynastii.

Jedno z jego imion, Meni, oznacza tego, który trwa. Istnieje jednak spór dotyczący tego imienia, ponieważ nie pojawia się ono na zabytkach z czasów przełomu dynastii „0” oraz I, przez co badacze spierają się o to, do którego z władców należało. Czasem przypisuje się to imię jego następcy, królowi Aha[1].

W dokumentach z wczesnego okresu dynastycznego występują dwa imiona: Narmer oraz Hor-Aha. W związku z tym pojawiły się spekulacje. Część badaczy twierdzi, że była to jedna i ta sama osoba. Inni zaś w osobie noszącej drugie z imion upatrują syna i następcę faraona[2].

Lata panowania

[edytuj | edytuj kod]
  • 3150–3125 p.n.e. (Grimal)
  • 3032–3000 p.n.e. (Kwiatkowski)

Prawdopodobnie pochodził z niezlokalizowanej dotychczas miejscowości Tinis w Górnym Egipcie. Miał się zasłużyć nie tylko zjednoczeniem kraju, ale również stworzeniem sieci kanałów irygacyjnych i być może założeniem miasta Memfis (nazwa późniejsza), w którym wzniósł świątynię lokalnego bóstwa, Ptaha. Pochowany w Umm al-Kaab w Abydos.

Według egipskiego kapłana żyjącego w III wieku p.n.e., Manethona, władca miał zginąć w wyniku ataku hipopotama. Istnieje jednak możliwość, że legenda ta ma związek nie z samą śmiercią, a jest nawiązaniem do hipopotama jako idei zmartwychwstania[1].

Rządy

[edytuj | edytuj kod]

Menes po objęciu władzy przyjął tronowe imię: Horus Narmer[3]. Narmer oznaczało Cierpiący (zdaniem niektórych Atakujący albo Zły) Sum. Złożył on w świątyni Horusa w Nechen paletę[4] oraz maczugę[5] ozdobione przedstawieniami upamiętniającymi prowadzoną przez niego wojnę. Stąd możemy się dowiedzieć, że toczył on walki przeciwko Delcie Nilu. Pokonał Północ i przyłączył Deltę do swojego kraju. Zdobienia na palecie wyobrażają go jako władcę zabijającego wroga w liczbie 6000 mieszkańców Delty. Po drugiej stronie palety widać Horusa Narmera idącego ku polu masakry ze sztandarami, gdzie w dwóch rzędach leży 10 martwych ludzi z odciętymi głowami. Na maczudze upamiętniono władcę pośród łupów: 120 000 jeńców, 400 000 byków, 1 422 000 kóz (liczby prawdopodobnie zawyżone). Prawdopodobnie Horus Narmer za siedzibę obrał sobie miasto Tinis, z którego pochodził. Możliwe jest, że założył miasto Memfis, jednak najstarsze odkrycia archeologiczne z tamtego rejonu pochodzą z czasów jego następcy, Aha[1].

Niektórzy badacze[6] uważają, że zjednoczenie Egiptu dokonało się przed panowaniem Narmera.

Tytulatura

[edytuj | edytuj kod]

Nomen Menesa na Liście Królów z Abydos oraz na Papirusie Turyńskim brzmi Meni[7] („Trwający”[8]):

<
mn
n
i
>

Jego imię horusowe zaś to Narmer[7], „Atakujący Sum[8]:


Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c Filip Taterka, Najwybitniejsi władcy Egiptu. W porządku chronologicznym, wybór autorski., „Przewodnik historyczny” (3/2018), 2018, ISSN 2391-7717.
  2. R. Hamilton, Starożytny Egipt, Parragon, 2008, s. 88-89.
  3. Heagy, Thomas C. (2014), "Who Was Menes?", Archéo-Nil, 24. pp. 59-92.dostępny online
  4. The Narmer Catalog, No. 0081 (Narmer Palette)
  5. The Narmer Catalog, No. 0080 (Narmer Macehead)
  6. Manetho, Aegyptiaca, „Bibliothéque Nationale, Paris Département des manuscrits”, Codex Parisinus Bibl. Nat. Graecus 1711.
  7. a b Bogusław Kwiatkowski, Poczet faraonów. Życie. Legenda. Odkrycia, wyd. 2, Iskry, 2021, s. 63, ISBN 978-83-244-1042-2.
  8. a b Egipt Starożytny - I Dynastia [online], www.narmer.pl [dostęp 2023-06-06].

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]