Liściouch Darwina
| Phyllotis darwini[1] | |||||
| (Waterhouse, 1837) | |||||
 Wypchany okaz w muzeum historii naturalnej w Genui | |||||
| Systematyka | |||||
| Domena | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Królestwo | |||||
| Typ | |||||
| Podtyp | |||||
| Gromada | |||||
| Podgromada | |||||
| Infragromada | |||||
| Rząd | |||||
| Podrząd | |||||
| Infrarząd | |||||
| Nadrodzina | |||||
| Rodzina | |||||
| Podrodzina | |||||
| Plemię | |||||
| Rodzaj | |||||
| Gatunek |
liściouch Darwina | ||||
| |||||
| Podgatunki | |||||
|
| |||||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[15] | |||||
 | |||||
Liściouch Darwina[16] (Phyllotis darwini) – gatunek ssaka z podrodziny bawełniaków (Sigmodontinae) w obrębie rodziny chomikowatych (Cricetidae), występujący endemicznie w Chile[15][17].
Systematyka
[edytuj | edytuj kod]Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1837 roku brytyjski przyrodnik George Robert Waterhouse nadając mu nazwę Mus (Phyllotis) darwinii[2]. Holotyp pochodził z Coquimbo w regionie Coquimbo w Chile[2][17].
Współcześnie rodzaj liściouch (Phyllotis) jest umieszczany w podrodzinie bawełniaków w rodzinie chomikowatych. W przeszłości do tego gatunku zaliczano wiele podgatunków, obecnie uznanych za osobne gatunki: liściouch skalny (P. bonaeriensis), liściouch zwrotnikowy (P. caprinus), liściouch leśny (P. definitus), liściouch pacyficzny (P. limatus), liściouch duży (P. magister), liściouch górski (P. osgoodi), liściouch boliwijski (P. wolffsohni) i liściouch żółtozady (P. xanthopygus)[17]. Jeden z lepiej zbadanych gryzoni pod względem demografii, ekologii i fizjologii, ale jego alfa taksonomia jest nadal słabo zbadana[18]. Chociaż tradycyjnie uważano go za gatunek wysoce politypowy ze względu na jego duży zasięg występowania, P. darwinii jest ograniczony do środkowego Chile i stopniowo oddzielał się od P. xanthopygus[18]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World rozpoznają trzy podgatunków[18].
W wydanej w 2015 roku przez Muzeum i Instytut Zoologii Polskiej Akademii Nauk publikacji „Polskie nazewnictwo ssaków świata” rodzajowi temu nadano nazwę liściouch, a gatunkowi – liściouch Darwina[16].
Etymologia
[edytuj | edytuj kod]- Phyllotis: gr. φυλλον phullon „liść”; ους ous, ωτος ōtos „ucho”[19].
- darwini: Charles Robert Darwin (1809–1882), brytyjski przyrodnik, odkrywca (przyrodnik na HMS Beagle w latach 1831–1836), współtwórca teorii ewolucji przez dobór naturalny[20].
- boedeckeri: Martino Boedecker[12].
- fulvescens: średniowiecznołac. fulvescens, fulvescentis „świecący na żółto”, od fulvescere „świecić na żółto”, od łac. fulvus „śniady”[21].
Występowanie
[edytuj | edytuj kod]Liściouch Darwina sensu stricto występuje wyłącznie wzdłuż zachodniego i środkowego wybrzeża Chile, od poziomu morza do 2000 m n.p.m. w Andach. Jest związany z formacją roślinną matorral, tworzonej przez twardolistne zarośla[15].
Zasięg występowania w zależności od podgatunku[18]:
- P. darwini darwini – północne i środkowo-zachodnie Chile.
- P. darwini boedeckeri – środkowo-zachodnie Chile (region Maule).
- P. darwini fulvescens – środkowo-zachodnie Chile (region Biobío).
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]
Długość ciała (bez ogona) 107–140 mm, długość ogona 105–145 mm, długość ucha 21–32 mm, długość tylnej stopy 21–31 mm; masa ciała samic 42 g, samców 53 g[22]. Opis holotypu: wierzch ciała jest pokryty włosami o barwie cynamonowej, przemieszanymi z ciemniejszymi, prawie czarnymi. Policzki, boki ciała i nasada ogona są złocisto-cynamonowe, spód ciała i stopy białe. Uszy są duże, prawie nagie. Ogon ma prawie tę samą długość co ciało wraz z głową, z wierzchu jest brązowoczarny, od spodu biały[2].
Populacja i zagrożenia
[edytuj | edytuj kod]Liściouch Darwina jest uznawany za gatunek pospolity. Występuje w kilku obszarach chronionych, nie są znane większe zagrożenia. Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody uznaje go za gatunek najmniejszej troski[15].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Phyllotis darwini, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c d G.R. Waterhouse. Characters of New Species of the Genus Mus, from the Collection of Mr. Darwin. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 5, s. 28, 1837. (ang.).
- ↑ R.A. Philippi & Ch.L. Landbeck. Beschreibung einiger neuen chilenischen Mäuse. „Archiv für Naturgeschichte”. 24 (1), s. 78, 1858. (niem.).
- ↑ Philippi 1900 ↓, s. 14.
- ↑ Philippi 1900 ↓, s. 15.
- ↑ Philippi 1900 ↓, s. 23.
- ↑ Philippi 1900 ↓, s. 28.
- ↑ Philippi 1900 ↓, s. 30.
- ↑ Philippi 1900 ↓, s. 38.
- ↑ Philippi 1900 ↓, s. 39.
- ↑ Philippi 1900 ↓, s. 47.
- ↑ a b Philippi 1900 ↓, s. 53.
- ↑ Philippi 1900 ↓, s. 55.
- ↑ W.H. Osgood. The mammals of Chile. „Publication. Field Museum of Natural History”. Zoological Series. 30, s. 204, 1943. (ang.).
- ↑ a b c d G. D’Elia, Phyllotis darwini, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2021-3 [dostęp 2021-12-24] (ang.).
- ↑ a b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 253. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ a b c D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Phyllotis darwini. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-12-24].
- ↑ a b c d C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 434–436. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
- ↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 536, 1904. (ang.).
- ↑ B. Beolens, M. Watkins & M. Grayson: The Eponym Dictionary of Mammals. Baltimore: The Johns Hopkins University Press, 2009, s. 100. ISBN 978-0-8018-9304-9. (ang.).
- ↑ fulvescens, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2021-12-24] (ang.).
- ↑ U. Pardiñas, P. Myers, L. León-Paniagua, N.O. Garza, J. Cook, B. Kryštufek, R. Haslauer, R. Bradley, G. Shenbrot & J. Patton. Opisy gatunków Cricetidae: U. Pardiñas, D. Ruelas, J. Brito, L. Bradley, R. Bradley, N.O. Garza, B. Kryštufek, J. Cook, E.C. Soto, J. Salazar-Bravo, G. Shenbrot, E. Chiquito, A. Percequillo, J. Prado, R. Haslauer, J. Patton & L. León-Paniagua: Family Cricetidae (True Hamsters, Voles, Lemmings and New World Rats and Mice). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 527. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- R.A. Philippi. Figuras i descripciones de los murideos de Chile. „Anales del Museo Nacional de Chile”. 14, s. 1–70, 1900. (hiszp.).