Chochołowska Polana
49°14′14″N 19°47′37″E/49,237222 19,793611 Wiosenny widok z Polany na Kominiarski Wierch | |
| Państwo | |
|---|---|
| Położenie | |
| Pasmo | |
| Wysokość |
1090–1150 m n.p.m. |
| Zagospodarowanie | |
Położenie na mapie Tatr  | |
Położenie na mapie Karpat  | |
| 49°14′14″N 19°47′37″E/49,237222 19,793611
| |
Polana Chochołowska – polana w Dolinie Chochołowskiej w Tatrach Zachodnich. Położona jest na wysokości 1090–1150 m n.p.m. Jest to największa polana w polskich Tatrach i jedna z największych w całych Tatrach. Dawniej była jednym z głównych ośrodków pasterstwa w Tatrach, wchodziła w skład Hali Chochołowskiej. Była koszona i wypasana, pasiono tutaj owce i bydło. Jerzy Mieczysław Rytard pisał o tej polanie w 1923: „Rozległa hala z mnóstwem szałasów i szop, rozbrzmiewająca dzwoneczkami owiec i krów, otoczona potężnymi szczytami, piękna w owiewającym ją pastersko-górskim stroju.”. W 1930 r. stało na niej 60 różnego rodzaju budynków; szałasów, szop, stodół z sianem. Służyły one nie tylko celom gospodarczym, ale były również bazą noclegową dla kłusowników, przemytników i taterników. Rzędy z dużych kamieni wyznaczały granice działek własnościowych[1]. Jeszcze w drugiej połowie lat 50. Stanisław Berezowski notował: „Latem gazduje na niej pięciu, a czasem nawet sześciu baców z Chochołowa, Dzianisza i Cichego. Stoi tu około trzydziestu zbudowanych z okrąglaków i krytych dranicami budynków pasterskich, a latem pasie się tu około 500 owiec i 100 krów.”[2]
Nazwa polany pochodzi od wsi Chochołów, która w XVI w. otrzymała prawa do jej wypasania. W 1821 r. siedem wsi (później dołączyła jeszcze jedna) zebrało pieniądze na wykupienie znacznego obszaru Tatr w rejonie Doliny Chochołowskiej i Lejowej. Niepiśmienni górale zawierzyli je swojemu pełnomocnikowi – księdzu Józefowi Szczurkowskiemu z Czarnego Dunajca, który w czasie podpisywania transakcji w grudniu 1819 roku prowadził parafię w Bóbrce (pow. krośnieński)[3]. Ten jednak zapisał wykupione od zaborców austriackich tereny na siebie, później zostały one sprzedane i przeszły na własność obcych ludzi. Dopiero w wyniku długotrwałych procesów sądowych górale odzyskali swoją własność w 1867 r. Po II wojnie światowej włączono te tereny do TPN i górale utracili prawo do gospodarowania nimi. Znów musieli się procesować; w 1983 r. odzyskali prawo do gospodarowania polaną, ale pod nadzorem TPN. Obecnie polana stanowi własność Wspólnoty Leśnej Uprawnionych Ośmiu Wsi z siedzibą w Witowie[1].
Na polanie istnieje jeszcze spora grupka szałasów, bufet góralski i prowadzony jest kulturowy wypas owiec. W sezonie zimowym czynny jest składany wyciąg narciarski. W górnej części polany działa schronisko PTTK na Polanie Chochołowskiej. Schronisko to jest główną bazą wypadową w Tatry Zachodnie, w zimie również ośrodkiem narciarskim (narciarstwo uprawia się nie tylko na samej polanie – wyznakowane są również nartostrady ze szczytów gór ponad polaną). Obok schroniska stacja meteorologiczna i budynek TOPR. Pod lasem stoi drewniana kapliczka w góralskim stylu (kaplica na Polanie Chochołowskiej) pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela. W niedzielę odbywają się w niej msze[1]. Polana słynna jest z masowo zakwitających na początku wiosny krokusów[4].
W 1938 r. na Polanie Chochołowskiej odbyła się nieudana próba pobicia światowego rekordu w locie wysokościowym balonem, który nazwano „Gwiazda Polski”. Planowano wznieść się na wysokość 30 km, ale w trakcie napełniania powłoki wodór wybuchł[4].
Z polany rozlegają się widoki na Grzesia, Wołowiec, Jarząbczy Wierch, Bobrowiec i potężny masyw pobliskiego Kominiarskiego Wierchu. Dobrze widoczne są stąd też ostre turnie Chochołowskich Mnichów[1].
Szlaki turystyczne
[edytuj | edytuj kod]
przez całą długość Doliny Chochołowskiej z Siwej Polany przez polanę Huciska na Polanę Chochołowską, stąd dalej Doliną Chochołowską Wyżnią na grzbiet pomiędzy Rakoniem i Wołowcem
- Czas przejścia z Siwej Polany do schroniska: 2:10 h, ↓ 1:45 h
- Czas przejścia ze schroniska na grzbiet między Rakoniem a Wołowcem: 2:15 h, ↓ 1:45 h
Bobrowieckim Żlebem na Grzesia. Czas przejścia: 1:30 h, ↓ 1 h
na Trzydniowiański Wierch przez Wyżnią Jarząbczą Polanę. Czas przejścia: 2:20 h, ↓ 1:55 h- szlak papieski, biegnący razem ze szlakiem czerwonym przez Wyżnią Jarząbczą Polanę do Doliny Jarząbczej. Czas przejścia: 50 min, ↓ 45 min
przez polanę do kapliczki i schroniska PTTK[5].
-
Widok z Grzesia -
Szałasy Polany Chochołowskiej -
Kaplica św. Jana Chrzciciela -
Widok na Czerwony Wierch i Wołowiec
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d Józef Nyka, Tatry Polskie. Przewodnik, wyd. 13, Latchorzew: Wydawnictwo Trawers, 2003, ISBN 83-915859-1-3.
- ↑ Stanisław Berezowski, Pochwała Chochołowskiej, „Poznaj Świat”, 66 (5), Polskie Towarzystwo Geograficzne, maj 1958, s. 14–16 (pol.).
- ↑ Jakub Górka, Ksiądz Wojciech Blaszyński proboszcz w Sidzinie, [w:] Miejska Biblioteka Publiczna im. J. Słowackiego w Tarnowie; IWG-785, Nakład autora, 1914.
- ↑ a b Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski, Wielka encyklopedia tatrzańska, Poronin: Wydawnictwo Górskie, 2004, ISBN 83-7104-009-1.
- ↑ Tatry. Zakopane i okolice. Mapa w skali 1:27 000, Warszawa: ExpressMap Polska, 2005, ISBN 83-88112-35-X.