Silická Jablonica
48°33′32″N 20°36′38″E/48,558889 20,610556 Kościół reformowany | |||
| |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Kraj | |||
| Powiat | |||
| Starosta |
Bartolomej Angyal[1] | ||
| Powierzchnia |
25,57[2] km² | ||
| Wysokość |
246[3] m n.p.m. | ||
| Populacja (2023) • liczba ludności • gęstość |
|||
| Nr kierunkowy |
+421 58[3] | ||
| Kod pocztowy |
049 43[3] | ||
| Tablice rejestracyjne |
RV | ||
Położenie na mapie kraju koszyckiego  | |||
Położenie na mapie Słowacji  | |||
| 48°33′32″N 20°36′38″E/48,558889 20,610556
| |||
Silická Jablonica (węg. Jablonca) – wieś (obec) w powiecie Rożniawa, w kraju koszyckim, na Słowacji. Powierzchnia 25,57 km², 203 mieszkańców (spis ludności z 21 maja 2011), z czego około 96% uznaje się za Węgrów[6]; około 81% mieszkańców wsi deklaruje przynależność do Reformowanego Kościoła Chrześcijańskiego na Słowacji.[7]
Położenie
[edytuj | edytuj kod]Wieś leży w dolinie Sokolego Potoku (słow. Sokolí potok), w miejscu gdzie wpada do niego Bazinský potok i powstaje rzeka Turňa, w przedłużeniu zachodniego krańca Kotliny Turniańskiej. Otaczają ją wzniesienia Krasu Słowacko-Węgierskiego: od południa Dolný vrch, natomiast od północy tzw. Silické úboče – grzbiety, opadające ku południowemu wschodowi z Płaskowyżu Silickiego. Tereny katastralne wsi leżą na wysokości 220–607 m n.p.m. (centrum wsi: 256 m n.p.m.).
Historia
[edytuj | edytuj kod]Tereny wsi były zamieszkane już w czasach prehistorycznych. W średniowieczu tereny te należały do „państwa” grodowego zamku Turňa. Pierwsza wzmianka o osadzie historycznej pochodzi z 1386 r., kiedy jako Zedlyche należała do rodziny Bebeków. W 1938 r. wieś liczyła 583 mieszkańców. W latach 1938–1945 należała do Węgier, będąc częścią dystryktu Turňa nad Bodvou (węg. Tornai járás). Mieszkańcy zajmowali się głównie rolnictwem i sadownictwem, obecnie pracują w większości w Rożniawie, Moldave nad Bodvou, a nawet Koszycach.
W herbie Jablonicy figuruje jabłoń z czerwonymi jabłkami rosnąca na zielonym wzgórzu, a pod nią złoty domek z czerwonym dachem. Taki sam wizerunek znajdował się na najstarszej znanej pieczęci gminnej z 1786 r.
Zabytki
[edytuj | edytuj kod]- Pozostałości średniowiecznego zamku Sokolí Kameň na skale w zamknięciu doliny Sokolego Potoku.
- Kościół reformowany z 1789 r. Murowany w stylu klasycystycznym, jednonawowy, pierwotnie bez wieży. Wieża dobudowana w XIX w. Dwustopniowe, charakterystycznie wykrojone szczyty nawy są pokryte od zewnątrz ornamentami z motywami dzwonków i wieńców wawrzynowych. Wewnątrz ambona z końca XVIII w. i oryginalne aparamenty z tego okresu (dzbanek z 1792 r., kielich mszalny z 1794 r.). Dzwon z 1792 r.
- Kaplica katolicka pw. Podwyższenia św. Krzyża z 1867 r. Murowana, neogotycka, wzniesiona z wykorzystaniem późnogotyckiego prezbiterium z 1500 r., pochodzącego ze starego kościoła.
- Zespół murowanych domów mieszkalnych z XIX i początków XX w. ze zdobionymi szczytami i gankami wzdłuż ścian frontowych.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Zoznam zvolených starostov a primátorov podľa obcí, miest a mestských častí. Štatistický úrad Slovenskej republiky, 2014. [dostęp 2017-09-24]. (słow.).
- ↑ Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Hustota obyvateľstva - obce. www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7014rr_obc: 25,57S_SK, om7014rr_ukaz: Rozloha (Štvorcový meter).
- ↑ a b c Statistical Office of the Slovak Republic: Základná charakteristika. 2015-04-17. [dostęp 2022-03-31]. (słow.).
- ↑ Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Počet obyvateľov podľa pohlavia - obce (ročne). www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7101rr_obc: AREAS_SK.
- ↑ Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Hustota obyvateľstva - obce. www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7014rr_obc: AREAS_SK.
- ↑ ZÁKLADNÉ ÚDAJE zo Sčítania obyvateľov, domov a bytov 2011. OBYVATEĽSTVO PODĽA NÁRODNOSTI. Štatistický úrad Slovenskej republiky, 2012. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-09-21)]. (słow.).
- ↑ https://census2011.statistics.sk/SR/V%FDchodn%E9%20Slovensko/Ko%9Aick%FD%20kraj/Okres%20Ro%9E%F2ava/Silick%E1%20Jablonica/TAB.%20118%20Obyvate%BEstvo%20pod%BEa%20pohlavia%20a%20n%E1bo%9Eensk%E9ho%20vyznania.pdf
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Ďurček Jozef a kolektív: Slovenský kras. Turistický sprievodca ČSSR, č. 41, wyd. Šport, slovenské telovýchovné vydavateľstvo, Bratislava 1989, ISBN 80-7096-020-5.
