Stanisław Barabasz
| Data i miejsce urodzenia |
7 maja 1857 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
23 października 1949 |
| Miejsce spoczynku | |
| Zawód, zajęcie |
architekt |
| Alma Mater |
Stanisław Barabasz (ur. 7 maja 1857 w Bochni, zm. 23 października 1949 w Zakopanem) – malarz, architekt, pionier polskiego narciarstwa[1], pedagog i myśliwy – autor wielu artykułów o tematyce łowieckiej. Był młodszym bratem pianisty Wiktora Barabasza.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Ukończył Instytut Techniczny w Krakowie, następnie architekturę na Politechnice Wiedeńskiej. Studiował też w Szkole Przemysłu Artystycznego przy Austriackim Muzeum Sztuki w Wiedniu[2][3]. W grudniu 1888 zaczął używać nart w Cieklinie koło Jasła podczas polowań. Jazdę na nartach ćwiczył na krakowskich Błoniach. Narty wzorował na norweskich „ski”. W 1894 pojawił się w Zakopanem z nartami, dając początek zakopiańskiemu narciarstwu. Do historii przeszła jego wyprawa narciarska z 1894 wraz z Janem Fischerem do Czarnego Stawu Gąsienicowego. Do Zakopanego przeprowadził się w 1901. W latach 1901–1922 był kierownikiem Państwowej Szkoły Przemysłu Drzewnego w Zakopanem[4], gdzie wprowadzał podhalańskie motywy zdobnicze w meblarstwie. Dnia 28 lutego 1907 wraz z Mieczysławem Karłowiczem i Mariuszem Zaruskim założył drugi w Polsce klub narciarski – Zakopiański Oddział Narciarzy Towarzystwa Tatrzańskiego, którego był pierwszym prezesem do 1910. Barabasz przyczynił się do powstania Tatrzańskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego w 1909[1].
Został pochowany na Nowym Cmentarzu przy ul. Nowotarskiej w Zakopanem (kw. P1-A-6)[5].
Główne prace
[edytuj | edytuj kod]- Wspomnienia narciarza, Zakopane 1914,
- Sztuka ludowa na Podhalu, Lwów 1928, Lwów 1930, Lwów 1932,
- Z przeżyć myśliwskich, Lwów 1929,
- Niedźwiedź w Tatrach, Kraków 1929,
- Dwie wycieczki, artykuł w czasopiśmie „Zakopane”,
- Początki mojego narciarstwa.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Stanisław Barabasz – pierwszy zakopiański narciarz
- ↑ Marta Dvořák: Stanisław Barabasz. [dostęp 2021-11-27].
- ↑ Encyklopedia Tatrzańska. [dostęp 2021-11-27].
- ↑ Stanisław Łoza (red.), Czy wiesz kto to jest?, Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe : na zam. Zrzeszenia Księgarstwa, 1983, s. 24.
- ↑ śp. Stanisław Barabasz
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Legendy polskiego sportu, cz. 1: Białe szaleństwo, Aniela Tajner, fundacja „Gloria Victoribus”, 1991, str. 5–7.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Publikacje S. Barabasza w zbiorach Biblioteki Narodowej - wersja cyfrowa na Polona.pl