Wikipedysta:Draco flavus/brudnopis wtyczka typu I

Australijskie gniazdo elektryczne i wtyczka typu I

Australijska wtyczka typu I (Australian 2/3-pin) jest opisana przez normę australijską AS 3112, bardzo zbliżony system połączeń jest stosowany w Chinach i jest opisany przez normę CPCS-CCC.

Wstęp

Ten typ wtyczki używany w Austalii, Nowej Zelandii, Papui-Nowej Gwinei, Chinach jest przewidziany dla nateżenia prądu zmiennego 10 A i napięcia 220-240 V. Zaopatrzony jest w bolec dla przewodu ochronnego (istnieją również warianty wtyczek z dwoma bolcami bez przewodu ochronnego). Przewód ochronny we wtyczce jest wyprowadzony podobnie jak pozostałe dwa przewody w formie płaskich bolców. Przewód neutralny i fazowy są do siebie ustawione pod kątem ok. 60°. W Australii od 2005 roku obowiązuje częściowa izolacja przewodów fazowego i neutralnego zmniejszająca ryzyko porażenia prądem elektrycznym przy podłączaniu lub rozłączaniu wtyczki.

Istnieje również wariant wtyczki z dwoma bolcami (bez przewodu ochronnego) przeznaczony dla urządzeń nie wymagających uziemienia (klasa ochronności II) – np. elektryczne golarki. Czasem producenci wybierają jednak dla urządzeń o większym poborze prądu wariant trzybolcowy wtyczki ze względu na większą mechaniczną stabilność połączenia.

Zastosowanie w różnych krajach

Rozpowszechnienie

W następujących krajach używane są gniazda i wtyczki typu I:

• Australia: norma: AS/NZS 3112
• Nowa Zelandia: norma: AS/NZS 3112
• Papua-Nowa Gwinea: norma: AS/NZS 3112
• Chiny (częściowo): norma: CPCS-CCC
• Argentyna: norma: IRAM 2073
• Urugwaj: norma: IRAM 2073

Normy krajowe

Wtyczkę i gniazdo typu I opisuje kilka norm z różnych krajów świata. Nastarsza jest norma australijska AS 3112.

Australia

Australijska podwójne gniazdo elektryczne typu I. Większość gniazd elektrycznych Australii, jak na zdjęciu, jest zaopatrzona w wyłącznik.

Australijska wtyczka, bolce są częściowo izolowane zgodnie z normą AS/NZS 3112:2000.

Początkowo budowa wtyczki i gniazda typu I została ujęta w drugiej połowie lat trzydziestych dwudziestego wieku w australijskiej normie standard C112. W latach sześćdziesiątych została zastąpiona przez obecnie obowiązujący AS 3112. Norma ta mająca zastosowanie w Australii, Nowej Zelandii i Papui-Nowej Gwinei opisuje faktycznie od czasu powszechnego stosowania urządzeń elektrycznych wykorzystywany w tych krajach typ połączeń. Norma określa położenie styków w ten sposób, że patrząc na gniazdko styk fazowy znajduje się po lewej strone, neutralny po prawej, poniżej znajduje się styk dla przewodu ochronnego (uziemiającego). Wszystkie bolce są płaskie na końcach lekko zaokrąglone. Mają wymiar 6,5 mm × 1,6 mm. Styki fazowy i neutralny o długości 18 mm są ustawione do siebie pod kątem 60°. Bolec dla przewodu ochronnego jest dłuższy (20 mm), co zwiększa bezpieczeństwo stosowania wtyczki. Nowelizacja normy z 2003 (AS/NZS 3112:2000) przewiduje od 2005 roku obligatoryjne izolowanie części bolców fazowego i neutralnego na szerokości 9 mm co ma zmniejszyć niebezpieczeństwo porażenia prądem w przypadku dotknięcia bolców częściowo włożonej wtyczki. Wtyczki wyprodukowane przed wejściem w życie nowelizacji mogą być dalej stosowane.

Istnieje kilka wariantów wtyczki i gniazda typu I . Jeden z nich ma szerszy bolec uziemiający i przewidziany jest dla urządzeń pobierających do 15 A. Do gniazda przeznaczonego dla tego typu wtyczek pasują również normalne dziesięcioamperowe wtyczki. W wariancie dwudziestoamperowym wtyczki poszerzone zostały wszystkie trzy bolce. W wariantach 25- i 30-amperowych obok poszerzonych bolców (jak w wariancie 20-amperowym) bolec uziemiający ma odpowiednio kształt odwróconej literu L lub U. Wszystkie typy połączeń są w ten sposób zaprojektowane, że do gniazda przystosowanego do pobierania prądu o większym natężeniu możliwe jest podłączenie wtyczki o niższym nominalnym prądzie, odwrotne połączenie jest niemożliwe.

Chiny

Chińskie gniazdo elektryczne typu A, C (część górna) oraz I (dolna część)

Mimo że bolce wtyczek chińskich typu I są nieznacznie dłuższe, zarówno australijskie wtyczki w chińskich gniazdach elektrycznych typu I, jak i na odwrót mogą być bez problemu stosowane. Standard dla Chin jest opisany w normach GB 2099.1–1996 i GB 1002–1996. W ramach starań o przyjęcie do Światowej Organizacji Handlu wprowadzono nowy system certyfikacji CPCS (Compulsory Product Certification System). Wtyczka typu I otrzymała wtedy certyfikat bezpieczeństwa CCC.

Wtyczka jest zopatrzona w przewód ochronny i przewidziana dla maksymalnego natężenia prądu 10 A i 250 V i jest używana dla urządzeń wymagających uziemienia.

W stosunku do australijskich, chińskie gniazda elektryczne typu I są montowane "do góry nogami".

W Chinach stosuje się również wtyczki typu A dla urządzeń nie wymagających uziemienia. W gniazdach w Chinach niezależnie od typu wtyczki zawsze jest napięcie 220 V. Wiele urządzeń japońskich lub amerykańskich zaopatrzonych w tego typu wtyczki może zostać zniszczonych po podłączeniu do gniazda eletrycznego z napięciem dwukrotnie wyższym niż przewidziane.

Argentyna i Urugwaj

W Argentynie i Urugwaju jest stosowany podobny typ wtyczki. W tych krajach jednak gniazda są podłączane na odwrót – czyli tak, że przewód fazowy znajduje się po prawej stronie gniazda, zaś przewód neutralny po lewej. Przy podłączaniu urządzeń w praktyce nie odgrywa to większej roli.

Zalety i wady systemu

Standard wtyczek typu I jest stosunkowo stary, bo został zdefiniowany w latach trzydziestych dwudziestego wieku. Z obecnego punktu widzenia, jak większość używanych na świecie wtyczek wtyczka typu I jest zbyt duża. Gniazda tego typu nie mają kołnierza ochronnego lub podobnego zagłębienia dla utrudnienia dostępu do bolców częściowo podłączonej wtyczki. Po części wadę tę naprawia wprowadzona w 2003 obowiązkowa częściowa izolacja bolców. Wtyczka jest certyfikowana do 10 A, co dla małej części urządzeń domowych nie wystarcza. Opisywane w standardzie australijskim 15-amperowe-gniazda są w praktyce spotykane rzadko. Zamieszanie w sposobie łączenia gniazd (w Australii przewód fazowy po lewej strone, w Argentynie po prawej) teoretycznie jest niekorzystne – na przykład przewód fazowy może być podłączony do łatwiej dostępnej oprawy żarówki lub nie być rozłączany przez wyłącznik. W praktyce nie odgrywa to dużej roli. Trzybolcowy wariant wtyczki tkwi stabilnie w gnieździe, choć samo podłączenie ze względu na wygląd wtyczki wymaga czasem kilku prób. Dwubolcowy wariant wtyczki natomiast tkwi w gnieździe mało stabilnie.

Przypisy

Kategoria:Wtyczki elektryczne i gniazda do użytku domowego i podobnego

de:Stecker-Typ I en:AS 3112