Zabierzów (województwo opolskie)
50°23′05″N 17°58′30″E/50,384722 17,975000| wieś | |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2019) |
131 |
| Strefa numeracyjna |
77 |
| Kod pocztowy |
47-344[2] |
| Tablice rejestracyjne |
OKR |
| SIMC |
0504692 |
Położenie na mapie gminy Walce  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa opolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu krapkowickiego  | |
| 50°23′05″N 17°58′30″E/50,384722 17,975000[1]
| |
Zabierzów (dodatkowa nazwa w j. niem. Zabierzau) – wieś w Polsce położona w województwie opolskim, w powiecie krapkowickim, w gminie Walce. Historycznie leży na Górnym Śląsku, na ziemi prudnickiej.
W latach 1945–1954 miejscowość należała do gminy Walce w powiecie prudnickim. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do ówczesnego województwa opolskiego.
Wioska zajmuje 3,41 km², a zamieszkuje ją 2% mieszkańców gminy[3].
Nazwa
[edytuj | edytuj kod]Topograficzny opis Górnego Śląska z 1865 roku notuje wieś pod obecnie stosowaną, polską nazwą Zabierzów, a także zgermanizowaną Zabierzau we fragmencie: "Zabierzau (1282 Saberow, 1283 Czhaborowo, 1329 Zeborow, 1534 Zabiraw, polnisch Zabierzów)"[4]. 9 września 1947 r. nadano miejscowości, wówczas administracyjnie należącej do powiatu prudnickiego, polską nazwę Zabierzów[5].
Historia
[edytuj | edytuj kod]
Po raz pierwszy wzmiankowana w 1282 r. jako Saberow i należała w tym czasie do dóbr klasztoru Norbertanek w Czarnowąsach. W 1571 r. istnieje karczma. W 1650 r. wioska weszła w skład dóbr Jerzego III Oppersdorffa.
Do 1742 wieś należała do powiatu sądowego głogóweckiego w Monarchii Habsburgów[6]. Po I wojnie śląskiej znalazła się w granicach Królestwa Prus i weszła w skład powiatu prudnickiego w prowincji Śląsk[7]. W 1784 r., dalej jako własność hrabiów Oppersdorffów z Głogówka, zostaje określona jako Zabrizau.
W 1899 r. powstaje tu szkoła podstawowa, która działa do 1978 r., kiedy to, ze względu na niż demograficzny, zostaje zamknięta. Wieś posiadała swoją własną pieczęć, która przedstawiała w polu baranka niosącego proporzec, skierowanego w prawo, a w otoku napis: ZABIERZAU: GEM: SIGL. / NEUSTAETER KREIS (pol. Gmina Zabierzów / Powiat Prudnicki)[8].
Według spisu ludności z 1 grudnia 1910, na 281 mieszkańców Zabierzowa 11 posługiwało się językiem niemieckim, a 270 językiem polskim[9]. W wyborach parlamentarnych w Republice Weimarskiej w 1919 najwięcej głosów w Zabierzowie zdobyli chrześcijańscy demokraci[10].
W 1921 w zasięgu plebiscytu na Górnym Śląsku znalazła się tylko część powiatu prudnickiego. Zabierzów znalazł się po stronie wschodniej, w obszarze objętym plebiscytem[11].
Do 1956 roku Zabierzów należał do powiatu prudnickiego. W związku z reformą administracyjną, w 1956 Zabierzów został odłączony od powiatu prudnickiego i przyłączony do nowo utworzonego krapkowickiego[12].
Zabytki
[edytuj | edytuj kod]
Zgodnie z gminną ewidencją zabytków w Zabierzowie chronione są[13][14]:
- kapliczka-dzwonnica koło nr 17, z połowy XIX w.
- kapliczka koło nr 34, z początku XX w.
- budynek mieszkalny, nr 7, lata 20. XIX w.
- budynek mieszkalny (dawna szkoła), nr 50, lata 20. XIX w.
Liczba mieszkańców wsi
[edytuj | edytuj kod]- 1784 – 122
- 1825 – 180
- 1871 – 252[15]
- 1885 – 235[16]
- 1905 – 279[17]
- 1910 – 281[9]
- 1925 – 295
- 1928 – 261
- 1933 – 279[18]
- 1939 – 295[18]
- 1966 – 225[19]
- 1998 – 187[20]
- 2002 – 154[20]
- 2009 – 132[20]
- 2011 – 142[20]
- 2015 – 137
- 2016 – 132
- 2017 – 134
- 2018 – 133
- 2019 – 131
Gospodarka
[edytuj | edytuj kod]W 2024 przy drodze między Zabierzowem i Rozkochowem utworzono farmę fotowoltaiczną[21].
Instytucje
[edytuj | edytuj kod]We wsi działa OSP[22].
Religia
[edytuj | edytuj kod]Wioska przynależy do parafii rzymskokatolickiej w Walcach[23].
Turystyka
[edytuj | edytuj kod]Oddział PTTK „Sudetów Wschodnich” w Prudniku ustanowił turystyczną Odznakę Krajoznawczą Ziemi Prudnickiej, którą zdobywa się poprzez zwiedzenie odpowiedniej liczby obiektów w miejscowościach położonych na ziemi prudnickiej, w tym w Zabierzowie[24].
Bezpieczeństwo
[edytuj | edytuj kod]
W zakresie ochrony przeciwpożarowej oraz innych miejscowych zagrożeń w Zabierzowie działa jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej. Jednostka OSP została założona w 1929[25]. Do 1998 bezpieczeństwo pożarowe w Zabierzowie było nadzorowane przez Komendę Rejonową PSP w Prudniku[26].
Miejscowość jest pod opieką dzielnicowego rejonu służbowego nr 7 Komendy Powiatowej Policji w Krapkowicach[27].
Teren wsi, jak i całej gminy Walce, położony jest w strefie nadgranicznej w związku z czym Straż Graniczna dysponuje, na tym obszarze, specjalnymi kompetencjami w zakresie bezpieczeństwa[28]. Gminę Walce obejmuje zasięgiem służbowym placówka Straży Granicznej w Opolu ze Śląskiego Oddziału SG[29].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 154792
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1579 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Raport o stanie Gminy Walce - Urząd Gminy w Walcach [online], bip.walce.pl [dostęp 2020-07-06] (pol.).
- ↑ Triest 1865 ↓, s. 1077.
- ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 9 września 1947 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1947 r. nr 124, poz. 778).
- ↑ Johann Wolfgang Wieland, Principatus Silesiae Oppoliensis exactissima Tabula geographica, sistens Circulus Oppoliensem Ober-Glogau Gros Strehliz, Cosel, Tost, Rosenberg, Falckenberg & Lubleniz, Norimbergae: ab Homannianis Heredibus. Cum Spec. S. Caes. Rque Mtis Privilegio, 1736.
- ↑ Andrzej Dereń, XVIII-wieczna rewolucja, „Tygodnik Prudnicki”, Antoni Weigt – redaktor naczelny, 18 (441), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 6 kwietnia 1999, s. 17, ISSN 1231-904X.
- ↑ 1067 Zabierzau (Zabierzów) II [online], Pieczęcie gminne na Śląsku, 20 sierpnia 2021 [dostęp 2024-01-11] (pol.).
- ↑ a b Kazimierz Nabzdyk, Rezultaty wyborów w powiecie prudnickim na początku XX wieku – szkic demograficzny, „Ziemia Prudnicka”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 2007, s. 75.
- ↑ Wynik wyborów w Prudnickiem, „Gazeta Opolska”, 284, Opole: Nakładem Wydawnictwa „Gazety Opolskiej”, 5 grudnia 1919, s. 1.
- ↑ Natomiast z pow. prudnickiego należą do terenu plebiscytowego tylko następujące gminy, które tutaj poniżej według polskich i niemieckich nazw imiennie podajemy, „Instrukcja dla Komitetów Parytetycznych”, 2, 1921, s. 24.
- ↑ Andrzej Dereń, Historia Powiatu Prudnickiego [online], powiatprudnicki.pl [dostęp 2022-04-17] (pol.).
- ↑ Ewidencja – Gmina Walce [online], bip.wuozopole.pl [dostęp 2023-08-17].
- ↑ ZABYTKI - Urząd Gminy w Walcach [online], www.walce.pl [dostęp 2020-04-05].
- ↑ Kreis Neustadt O.S. (1. Dezember 1871) [online], AGOFF [dostęp 2024-06-14] (niem.).
- ↑ Kreis Neustadt O.S. (1. Dezember 1885) [online], AGOFF [dostęp 2024-06-14] (niem.).
- ↑ Kreis Neustadt O.S. (1. Dezember 1905) [online], AGOFF [dostęp 2024-06-14] (niem.).
- ↑ a b Deutsche Verwaltungsgeschichte Schlesien, Kreis Neustadt [online], treemagic.org [dostęp 2024-04-18] [zarchiwizowane z adresu 2023-04-13] (niem.).
- ↑ Ludność wiejska. Wyniki badania struktury ludności wsi z dnia 15 X 1966, Opole: Wojewódzki Urząd Statystyczny w Opolu, 1969, s. 104.
- ↑ a b c d Wieś Zabierzów w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2020-07-06], liczba ludności na podstawie danych GUS.
- ↑ Energia ze słońca, „Tygodnik Prudnicki”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, 29 (1743), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 17 lipca 2024, s. 2, ISSN 1231-904X.
- ↑ Ochotnicze Straże Pożarne w Gminie Walce - Urząd Gminy w Walcach [online], www.walce.pl [dostęp 2020-07-06].
- ↑ Ogłoszenia parafialne | Walce [online], www.naszewalce.pl [dostęp 2020-07-06].
- ↑ Regulamin Odznaki Krajoznawczej Ziemi Prudnickiej [online], prudnik.pttk.pl [dostęp 2024-01-01].
- ↑ Ochotnicze Straże Pożarne w Gminie Walce [online], walce.pl [dostęp 2024-02-25] (pol.).
- ↑ Kasza 2020 ↓, s. 581.
- ↑ Komenda Powiatowa Policji w Krapkowicach [online], krapkowice.policja.gov.pl [dostęp 2024-02-25] (pol.).
- ↑ Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 29 sierpnia 2005 r. w sprawie wykazu gmin i innych jednostek zasadniczego podziału terytorialnego państwa położonych w strefie nadgranicznej oraz tablicy określającej zasięg tej strefy (Dz.U. z 2005 r. nr 188, poz. 1580).
- ↑ PSG w Opolu [online], slaski.strazgraniczna.pl, 19 sierpnia 2012 [dostęp 2024-05-08].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- O. Henryk Kałuża SVD,Dzieje Parafii Brożec i okolic, Brożec - Nysa 2009, s. 179-181
- Felix Triest, Topographisches Handbuch von Oberschlesien., Breslau: Wilh. Gottl. Korn, 1864–1865, OCLC 315739117 (niem.), Erste Hälfte, Zweite Hälfte.
- Ryszard Kasza: Ulicami Prudnika z historią i fotografią w tle. Przemysław Birna, Franciszek Dendewicz, Piotr Kulczyk. Prudnik: Powiat Prudnicki, 2020. ISBN 978-83-954314-5-6.
