Për amprende a dovré 'l sistema dle parlà locaj ch'a varda sì.
Pedagogista e psicòlogh.
Lev Vygotskij
Lev Semënovič Vygotskij (Лев Семёнович Выготский an russ) a l'era nà a Orša, an Bielorussia, ai 5 ëd novèmber dël 1896 e a l'é mòrt ëd consonsion a Mosca a j'11 ëd giugn dël 1934.
Apress le scòle elementar e medie, antra 'l 1913 e ël 1917 a l'ha frequentà le facoltà 'd drit e ëd filosofìa dl'Università ëd Mosca.
A l'ha mostrà ant le scòle magistraj e a l'ha dirigiù ël dipartiment teatral dla comission popolar për l'anstrussion.
A l'ha studià, travajà e mnà dj'arserche a l'Anstitù dë Psicologìa ëd Mosca; a la partissipà al rëscontr ëd Leningrad dël 1924 con na relassion an sij Métod d'arserca arflessiològica e psicològica.
Ël volum Psicologìa e marxism, surtì dël 1925 soagnà da Konstantin Nikolaevič Kornilov, a conten na soa relassion dl'otóber 1924 an sla Cossiensa coma problema dla psicologìa dël comportament.
Dël 1925 a l'ha partissipà al rëscontr antërnassional ëd Londra an sl'educassion dij ciòrgn e mut, con na relassion antitlà Prinsipi dl'educassion sossial dle masnà ciòrgne e mute an Russia.
Ant ël 1926 a l'ha creà a Mosca un laboratòri dë psicologìa dle masnà anormaj, për lë studi dij problema gropà - 'me ch'as disìa antlora - a la difetologìa.
Vygotskij a l'ha avù un ròl amportant ant ël camp ëd j'arserche psicològiche e pedagògiche dël sécol ch'a fa XX.
Ij sò anteresse sperimentaj e sientìfich a j'ero sentrà an sij problema dla formassion e dël dësvlup ëd la përsonalità e dla cossiensa, ij rapòrt antra dësvlup e amprendiment, antra pensé e lengage, ël gieugh, ël travaj, j'atività espressive e creative, s-ciairà da na mira stòrica e coltural.
A l'é ëdcò anteressasse ai problema dla literatura, dl'art, dla poesìa, dij lengage artìstich.
A l'ha mnà djë studi an sl'anmaginassion e la creatività dij cit.
Vygotskij a criticava Piaget, James e ël gesaltism për soa manera ëd concepì ij rapòrt antra dësvlup e anstrussion.
Për chiel, l'amprendiment, l'anstrussion a son pa n'aspet sucessiv o consequensial dël dësvlup, dla madurassion, ma a ven-o prima dël dësvlup midem: ant ij process educativ pre-scolàstich, scolàstich e extra-scolàstich a son present d'antërvension e ëd motivassion che a antìssipo e a posso ël dësvlup psicològich dla masnà e dl'adolessent.
Ant l'istessa manera, a arfudava la quantificassion dl'anteligensa për mojen ëd preuve ëd verìfica.
