1532
godina
- Ovo je članak o godini 1532.
Godina 1532 (MDXXXII) bila je prijestupna godina koja počinje u ponedjeljak (1. jan./sij. po julijanskom kalendaru).
| Milenijum: | 2. milenijum |
|---|---|
| Vjekovi: | 15. vijek – 16. vijek – 17. vijek |
| Decenija: | 1500-e 1510-e 1520-e – 1530-e – 1540-e 1550-e 1560-e |
| Godine: | 1529 1530 1531 – 1532 – 1533 1534 1535 |
| Gregorijanski | 1532. (MDXXXII) |
| Ab urbe condita | 2285. |
| Islamski | 938–939. |
| Iranski | 910–911. |
| Hebrejski | 5292–5293. |
| Bizantski | 7040–7041. |
| Koptski | 1248–1249. |
| Hindu kalendari | |
| • Vikram Samvat | 1587–1588. |
| • Shaka Samvat | 1454–1455. |
| • Kali Yuga | 4633–4634. |
| Kineski | |
| • Kontinualno | 4168–4169. |
| • 60 godina | Yang Voda Zmaj (od kineske Ng.) |
| Holocenski kalendar | 11532. |
| Podrobnije: Kalendarska era | |
Događaji
uredi- 1. 1. - Sabor ugarske i hrvatske "srednje stranke" na Balatonu, na čelu sa Tamás Nádasdyjem, Ivan Zapolja zabranio dolazak svojim pristalicama, a Ferdinand I naprotiv.
- 22. 1. - São Vicente je prvo portugalsko naselje u Brazilu (Martim Afonso de Sousa).
- 13. 3. - Crkveni sabor u Ohridu - isključen iz crkve smederevski episkop Pavle, čelnik srpske opozicije Ohridskoj arhiepiskopiji, kao i svi episkopi i sveštenici koje je rukopoložio, ali on to ne priznaje i proglasiće se za patrijarha [1].
- 18. 3. - Engleski parlament zabranio isplate engleske crkve Rimu.
- april - Bitka kod Quipaipana, Atahualpa porazio brata Huáscara u inkanskom građanskom ratu.
- 25. 4. - Začetak Vojne krajine: ugarsko-hrvatski kralj Ferdinand dao doseljenicima iz turskih krajeva da besplatno žive na zemljištu, koje će sami kultivisati, i odobrio im je da sami sebi biraju svoje starešine (na leto dobili i pravo nasleđivanja i oslobođenje od poreza na 20 godina)[2].
- 26. 4. - Sultan Sulejman krenuo s vojskom iz Carigrada (treći pohod na Ugarsku, drugi na Beč).
- proleće - Turci pripremaju Herceg Novi za mogući napad Andrea Dorije (admiral svetog rimskog cara Karla V).
- 1. 5. - Mali rat u Ugarskoj: isteklo primirje, Zapolja opseda Višegrad.
- 13. 5. - Francisco Pizzaro se iskrcao u severnom Peruu.
- 16. 5. - Thomas More dao ostavku na položaj lorda kancelara Engleske (protivi se raskidu sa Rimom).
- 4. 6. - Turska vojska na čelu sa Mlečaninom Nikolom Querinijem ušla u Klis, uz pomoć subverzije lažnog redovnika.
- 13. 6. - Ferdinandovi poslanici pred Sulejmanom u Nišu (on stiže 21. 6. u Beograd).
- 19-20. 7. - Sulejmanova vojska prešla Dravu kod Osijeka[3], ide jugozapadnom Ugarskom prema Beču.
- 27. 7. - Constitutio Criminalis Carolina je prvi korpus krivičnog zakona u Nemačkoj.
- 13. 8. - Vojvodstvo Bretanja stavljeno pod francusku krunu.
- 5 - 30. 8. - Opsada Kisega (Kesega - Kőszeg, Güns) - Nikola Jurišić dugom odbranom osujetio Sulejmanov pohod na Beč.
- 24. 8. - Hrvatski sabor u Kladuši, kralj Ferdinand poslao iz tamnice senjskog biskupa Franju Jožefića da obnovi red u Hrvatskoj.
- avgust i kasnije - Hajrudin Barbarosa krenuo iz Alžira u Carigrad, usput hara obalama Italije, pobedio Dorijinu flotu kod Preveze.
- lipanj - rujan? - Petar Kružić povratio Klis doplovivši iz Ankone, dok je Querini bio odsutan iz grada[4].
- septembar - Sulejman prelazi Dravu kod Maribora, ide Slavonijom, razorena Rasinja (zarobljen Juraj Hus Rasinjanin), dva krila (sultanovo i velikog vezira Ibrahim-paše) haraju oblast[5].
- + Vlaški vojvoda Vlad VI Înecatul se udavio u reci, nasleđuje ga Vlad VII Vintilă.
- 18. 9. - Kružić osvojio i turski kaštel u Solinu.
- 19. 9. - Kasim-beg poražen i ubijen u Donjoj Austriji (protiv Turaka se u ovoj oblasti bori i Pavle Bakić[6]).
- 23. 9. - Car Karlo V. stigao sa vojskom u Beč (Sulejman već odustao od opsade).
- 16. 11. - Bitka u Kahamarci: Pizzarovi ljudi masakrirali Atahualpinu pratnju i zarobili ga.
Tokom/tijekom godine
uredi- Carski admiral Andrea Doria osvojio Koroni, Patras i Naupakt.
- De origine successibusque Slavorum ("O poreklu i zgodama Slovena") Vinka Pribojevića.
- Kotorski biskup Trifun Bizanti se odrekao položaja.
- Svetački podigli utvrdu u Novskoj.
- Bezvlašće u Hrvatskoj (1532-37): Stjepan Blagajski "zatire" plemiće Smrčkoviće i Siraviće, kmetovi iz Hrvatske bježe u Kranjsku i Štajersku[7].
- Objavljen Makijavelijev "Vladalac", pet godina nakon autorove smrti.
- Orlando furioso dobio konačan oblik.
- pribl. - Objavljen "Pantagruel" François Rabelais-a.
- Počinje Osmansko-safavidski rat (1532–1555) (emir Bitlisa ranije prešao na stranu Safavida).
- Ankona priključena Papinskoj Državi.
- Prvi zapis na gornjolužičkosrpskom jeziku.
Rođenja
uredi- pribl. - Martin Rota-Kolunić, bakrorezac, grafičar i kartograf († ca. 1583)
Smrti
uredi- septembar - Vlad VI Înecatul, vlaški vojvoda (* ca. 1508)
- 1. 10. - Jan Mabuse, slikar (* ca. 1478)
- 19. 11. - Jakov Banićević, humanist i diplomat (* ca. 1490)
- Huáscar, vladar Inka
Reference
uredi- ↑ Ćorović, Obnova pećke patrijaršije, rastko.rs
- ↑ Vladimir Ćorović, Nove srpske seobe, rastko.rs (pristup 11. feb. 2013)
- ↑ Klaić, 105
- ↑ Klaić, 116
- ↑ Klaić, 107
- ↑ Ćorović, Srbi pod tuđom vlašću, rastko.rs
- ↑ Klaić, 108
- Vjekoslav Klaić, Svezak treći: dio prvi..... Prva knjiga: Doba kraljeva Ferdinanda I., Maksimilijana i Rudolfa (1527-1608) (archive.org)