17. 12.

17. prosinca/decembra (17. 12.) je 351. dan godine po gregorijanskom kalendaru (352. u prestupnoj godini). Do kraja godine ima još 14 dana.

Događaji

1531. — Po naređenju pape Klementa VII, u portugalskoj prestonici Lisabonu ustanovljena inkvizicija.
1538. — Papa Pavle III iz rimokatoličke crkve isključio engleskog kralja Henrija VIII, koji se prethodno proglasio poglavarem anglikanske crkve.
1903. — Braća Vilbur i Orvil Rajt izvela prvi uspešan let avionom u istoriji vazduhoplovstva. Njihova letilica "Flajer I" nad peščanim dinama blizu mesta Kiti Houk u Severnoj Karolini, u SAD, uzletela četiri puta, zadržavši se u vazduhu najduže 59 sekundi.
1908. — Posle pobede mladoturske revolucije, održana prva sednica parlamenta Otomanskog carstva.
1939. — U zalivu La Plata kod Montevidea u Drugom svetskom ratu potonuo nemački bojni brod "Admiral Graf fon Špe", koji je prethodno bio oštećen u bici s britanskim krstaricama. Kapetan broda Hans Langsdorf potom izvršio samoubistvo.
1948. — U pokušaju da ponovo uspostavi vlast u Indoneziji, koja je 1945. proglasila nezavisnost, Holandija napala Indoneziju, njene trupe upale u glavni grad Džakartu i uhapsile predsednika Sukarna u druge indonežanske lidere. Sporazumom u Hagu 1949. Holandija priznala suverenitet Indonezije.
1973. — Arapski ekstremisti ubili 32 osobe na aerodromu u Rimu, kada su bacili bombu na avion kompanije "Pan Ameriken" i iz mitraljeza izrešetali zgradu terminala.
1983. — U diskoteci u Madridu u požaru poginule 83 osobe.
1985. — Vojna vlada Ugande i pripadnici gerilaca potpisali mirovni ugovor kojim su podelili vlast i okončali gotovo petogodišnji građanski rat.
1989. — U Rumuniji izbile masovne demonstracije protiv diktatorskog režima Nikolae Čaušeskua, u kojima je poginulo oko 1.000 ljudi. Nemiri koji su počeli u Temišvaru i Aradu potom zahvatili Bukurešt i proširili se na celu zemlju. Čaušesku i njegova žena Elena uhvaćeni u begu 22. decembra, osuđeni na smrt i streljani.
1990. — Na prvim demokratskim izborima u Haitiju za predsednika izabran populistički sveštenik Žan Bertran Aristid.
1991. — Savet ministara Evrospke unije usvajanjem nove Deklaracije o Jugoslaviji odlučio da prizna nezavisnost svih jugoslovenskih republika koje prihvate kriterijume za priznavanje novih država u istočnoj Evropi i SSSR-u.
1992. — Skupština Republike Srpske na Palama izabrala Radovana Karadžića za prvog predsednika RS.
1995. — Vođa delegacije bosanskih Srba na mirovnim pregovorima u Dejtonu Slobodan Milošević odbio da poslanicima Skupštine RS podnese izveštaj o mirovnim pregovorima na kojima je postignut sporazum o okončanju bosanskog rata.
1996. — Pobunjenici peruanskog levičarskog gerilskog pokreta "Tupak Amaru" zauzeli japansku ambasadu u Limi, zapretivši da će pobiti 490 talaca ako vlasti Perua ne oslobode iz zatvora 300 pripadnika njihovog pokreta.
1997. — Minski centar UN objavio da u Bosni i Hercegovini ima još 750.000 do milion nagaznih mina i da je tokom 1996. i 1997. od eksplozija mina povređeno oko 1.000 ljudi, među njima velik broj dece.
1999. — Nemački, američki i istočnoevropski zvaničnici zaključili istorijski sporazum o nadoknadi za prinudan rad za vreme nacističke Nemačke, 54 godine posle Drugog svetskog rata.
2000. — U Ženevi održana konferencija o novom programu zaštite prava glumaca i njihovog rada u filmskoj i TV industriji, muzičkim spotovima i na Internetu, kojoj su prisustvovali delegati iz oko 90 zemalja.
2001. — Naoružani komandosi upali u Nacionalnu palatu na Haitiju, u Porto Prensu i ubili dva policajca i dva prolaznika pre nego što je policija uspela da zauzme zgradu.
2002. — Skupština Jugoslavije ratifikovala Dejtonski sporazum, potpisan 1995, kojim je okončan rat u Bosni.

.

Rođenja

1493. — Paracelsus, švicarski alhemičar, fizičar, astrolog i bavio se okultnim (u. 1541).
1749. — Domenico Cimarosa, talijanski skladatelj (u. 1801.).
1778. — Hamfri Dejvi, engleski hemičar. .
1888. — Aleksandar Karađorđević, kralj Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca od 1921.
1903. — Erskine Caldwell, američki književnik (u. 1987.).
1936. — Papa Franjo, 266. papa Katoličke crkve.
1936. — Klaus Kinkel, njemački političar.
1958. — Danijel Borović, umirovljeni vojni pilot, pukovnik Hrvatske vojske i kapetan I. klase Jugoslavenske narodne armije.
1961. — Dragan Petrović, srpski glumac i profesor glume na FDU u Beogradu.
1965. — Damir Uzunović, bosanskohercegovački književnik.
1965. — Clive Robertson, britanski glumac.
1971. — Antoine Rigaudeau, umirovljeni francuski košarkaš.
1975. — Mila Jovović, glumica, muzičarka i foto model.
1977. — Liédson, bivši portugalski nogometaš, brazilskog porekla.
1977. — Arnaud Clément, francuski teniser.
1978. — Manny Pacquiao, filipinski profesionalni boksač.
1984. — Christof Innerhofer, talijanski alpski skijaš.
1988. — Filip Kasalica, srpski-crnogorski nogometaš.

.

Smrti

1830. — Simón Bolívar, vojskovođa i državnik (r. 1783.).
1857. — Francis Beaufort, irski znanstvenik i kontraadmiral Britanske kraljevske ratne mornarice (r. 1774.).
1907. — William Thomson, 1. baron Kelvin, britanski teorijski fizičar (r. 1824.).
1909. — Leopold II, belgijski kralj.
1911. — Josip Frank, hrvatski političar, odvjetnik i zastupnik u Hrvatskom saboru (r. 1844.).
1919. — Pierre-Auguste Renoir, francuski slikar (r. 1841.).
1933. — Oskar Potiorek, austrijski general (r. 1853.).
1957. — Jagoda Truhelka, hrvatska književnica (r. 1864.).
1987. — Marguerite Yourcenar, belgijska spisateljica (r. 1903.).
2011. — Cesária Évora, kapverdska pjevačica (r. 1941).
2011. — Kim Jong-il, sjevernokorejski vođa (r. 1941 ili 1942).
2016. — Henry Heimlich, američki liječnik (r. 1920.).

.

Blagdani

Sveta velikomučenica Varvara; Prepodobni Jovan Damaskin

.

Praznici i dani sećanja

U vreme Kraljevine SHS/Jugoslavije i vladavine Kralja Aleksandra (1921 - 34) ovaj dan je bio državni praznik (Aleksandar je rođen na Cetinju tačno 4/16. decembra).

.

Vidi takođe: Godišnji kalendar - Dnevni kalendar