1915
godina
(Preusmjereno sa stranice 1915.)
Godina 1915 (MCMXV) bila je redovna godina koja počinje u petak po gregorijanskom odn. redovna godina koja počinje u četvrtak po 13 dana zaostajućem julijanskom kalendaru (link pokazuje kalendar).
Milenijum: | 2. milenijum |
---|---|
Vjekovi: | 19. vijek – 20. vijek – 21. vijek |
Decenija: | 1880-e 1890-e 1900-e – 1910-e – 1920-e 1930-e 1940-e |
Godine: | 1912 1913 1914 – 1915 – 1916 1917 1918 |
Gregorijanski | 1915. (MCMXV) |
Ab urbe condita | 2668. |
Islamski | 1333–1334. |
Iranski | 1293–1294. |
Hebrejski | 5675–5676. |
Bizantski | 7423–7424. |
Koptski | 1631–1632. |
Hindu kalendari | |
• Vikram Samvat | 1970–1971. |
• Shaka Samvat | 1837–1838. |
• Kali Yuga | 5016–5017. |
Kineski | |
• Kontinualno | 4551–4552. |
• 60 godina | Yin Drvo Zec (od kineske Ng.) |
Holocenski kalendar | 11915. |
Podrobnije: Kalendarska era |
1915: 1 • 2 • 3 • 4 • 5 • 6 • 7 • 8 • 9 • 10 • 11 • 12 Rođenja • Smrti |
Događaji
urediJanuar/Siječanj
uredi- 1. 1. - Potopljen britanski bojni brod HMS Formidable, stradalo 547 članova posade.
- 1. 1. - Dvojica muslimana iz Britanske Indije ubila četvoricu kod Broken Hilla u Australiji, zbog ratnog stanja između Britanije i Osmanskog carstva.
- 5. 1. - Amerikanac Joseph E. Carberry postigao visinski rekord avionom, 3.560 m.
- 12. 1. - Predstavnički dom SAD glasao protiv ženskog prava glasa.
- 13. 1. - Zemljotres kod L'Aquile u centralnoj Italiji, preko 30.000 mrtvih.
- 17. 1. - Kavkaska kampanja: Bitka kod Sarikamiša se završava ruskom pobedom.
- 18. 1. - Japan uručio Dvadeset jedan zahtev Kini, koja u maju prihvata revidiranu verziju.
- 19. 1. - Georges Claude patentirao neonsko osvetljenje u SAD.
- 19. 1. - Nemački cepelin bacio bombe na Great Yarmouth i King's Lynn u Engleskoj, preko 20 mrtvih.
- 23. 1. - John Chilembwe digao antikolonijalni ustanak u Nyasalandu (Malaviju) ali poražen već posle dva dana.
- 24. 1. - Bitka kod Dogger Banka je britanska pomorska pobeda.
- 25. 1. - U SAD obavljen prvi transkontinentalni telefonski poziv: Alexander Graham Bell u New Yorku i Thomas A. Watson u San Franciscu.
- 25. 1. - General Joaquim Pimenta de Castro postaje premijer Portugala nakon vojnog udara (biće zbačen već u maju).
- 26. 1. - 4. 2. - Neuspešni turski napad na Suecki kanal.
- 31. 1. - Bitka kod Bolimova: njemačke snage prvi put masovno koriste bojni otrov, ksilil bromid. Pokušaj napada na ruske položaje na istočnom frontu neuspio zbog loših meteoroloških uvjeta.
Februar/Veljača
uredi- 1. 2. - Pronađen opal pored budućeg australskog mjesta Coober Pedy.
- 2. 2. - U Puli izvučena potopljena francuska podmornica Curie - od juna će biti U-14.
- 3. 2. - Obešeni punoletni učesnici Sarajevskog atentata: Danilo Ilić, Veljko Čubrilović i Miško Jovanović.
- 6. 2. - Raspušten Bosanski sabor (nije se sastajao od početka rata).
- 7 - 22. 2. - Druga bitka na Mazurskim jezerima je nemački uspeh na Istočnom frontu ali manji od očekivanog.
- 8. 2. - U Los Angelesu premijerno prikazan film "Rođenje jedne nacije", jedan od najvažnijih, ali i najkontroverznijih ostvarenja u historiji filma.
- 18. 2. - Rosa Luxemburg mora odslužiti zatvorsku kaznu zbog protivljenja ratu; ove godine je osnovana Spartakistička liga.
- 20. 2. - 4. 12. - Panama–Pacific International Exposition u San Franciscu.
- 24. 2. - Jadransko bojište: francuski razarač Dague naleteo na minu pred barskom lukom - potonuo sa 38 od 62 člana posade[1].
Mart/Ožujak
uredi- 2. 3. - Austrougari potopili brod "Rumija" u luci Bar.
- 11. 3. - Austrougarska optužnica protiv Alekse Šantića.
- 14. 3. - Bitka kod Más a Tierre: Britanci potopili laku krstaricu SMS Dresden, poslednji brod Nemačke istočnoazijske eskadre.
- 18. 3. - Dardanelska operacija: Britanci i Francuzi imaju tri potopljena i tri teško oštećena broda od turskih mina - odustaju od čisto mornaričkih pokušaja proboja do Istanbula, u kome se očekivao pad grada.
- 18. 3. - Carigradski sporazum: u slučaju pobede, Rusija bi dobila Carigrad i Dardanele.
- 22. 3. - Opsada Pšemisla: austrougarski garnizon se posle 133 dana predao Rusima.
- 27. 3. - "Tifusarka Mary" definitivno zatvorena u karantin.
- 28. 3. - Potopljen britanski putnički brod Falaba - 104 mrtvih, među kojima i prvi američki državljanin.
- 30. 3. - U blizini Beograda artiljerijom raznesen austrougarski brod "Belgrad" koji je prevozio municiju.
- 31. 3. - Austrougarski avion bacio sedam bombi na Cetinje - četvoro ranjenih i materijalna šteta[2].
- mart - oktobar - Najezda skakavaca u Palestini (1915), zahvata i Siriju sa Libanom što, zajedno sa ratnim okolnistima izaziva veliku glad 1915-18, najteže pogođen Liban.
April/Travanj
uredi- 2. 4. - Upad bugarskih komita u Srbiju kod Strumice, u Valandovskom pokolju je ubijen 281 srpski vojnik, često brutalno.
- 4. 4. (pravoslavni Uskrs) - Austrijski avion bacio bombe na Podgoricu, ima mrtvih.
- 4. 4. - Sastanak šefova generalštaba Austrougarske i Nemačke u Berlinu - plan koncentričnog napada na Srbiju iz AU i Bugarske.
- 5. 4. - "Velika bela nada" Jess Willard nokautirao u Havani šampiona Jacka Johnsona.
- 11. 4. - Premijera Chaplinovog filma The Tramp.
- april - Pokret gladnih u Rijeci Crnojevića[3].
- april - Sastanak političara iz Slovenije i Hrvatske u Istri - pokret za samoopredeljenje.
- 21. 4. - 25. 5. - Druga bitka kod Ypresa - pat pozicija.
- 22. 4. - Njemačke snage prvi put uspešno koriste bojne otrove, na Zapadnom frontu protiv francuskih položaja kod Ypresa.
- 24. 4. - Deportacija jermenske elite iz Carigrada, jedan od prvih događaja Armenskog genocida.
- 25. 4. - Galipoljska operacija: iskrcavanje ANZAC-a na Galipolje - neuspešni saveznički poduhvat traje do januara.
- 26. 4. - Italija potpisala tajni Londonski ugovor sa Antantom, kojom joj su obećana proširenja na račun Austrougarske, uključujući Istru, Kvarner i deo Dalmacije (→ Jadransko pitanje).
- 27. 4. - Austrougarska podmornica U-5 potopila francuski oklopni krstaš Léon Gambetta na vrhu italijanske "štikle" - 684 mrtvih.
- 29. 4. - Italijani teško poraženi od sanusija kod mesta Gasr Bu Hàdi u Kirenaici.
- 30. 4. - U Parizu osnovan Jugoslavenski odbor (predsednik Ante Trumbić, od 7. 5. prelazi u London).
Maj/Svibanj
uredi- 2. 5. - Počinje nemačka Gorličko-tarnovska ofanziva na istočnom frontu.
- 3. 5. - Napisana ratna poema In Flanders Fields (objavljena u decembru).
- 7. 5. - Nemačka podmornica potopila britanski putnički brod RMS Lusitania, poginulo 1198 od 1959 ljudi na plovilu, od čega 128 američkih građana.
- 9. 5. - 18. 6. - Druga bitka kod Artois na Zapadnom frontu - pat-pozicija.
- 17. 5. - Kraj poslednje čisto liberalne britanske vlade, premijer Asquith ubrzo formira koalicioni kabinet (pad vlade izazvan ostavkom Prvog pomorskog lorda Fishera i nestašicom granata). Konzervativci tražili i dobili smenu Prvog lorda admiraliteta Winstona Churchilla, koji je preuzeo odgovornost za neuspeh Dardanelske operacije.
- 22. 5. - Quintinshillska železnička katastrofa u Škotskoj, 226 mrtvih.
- 23. 5. - Italija stupa u rat na strani Antante, napadom na austrougarske položaje na Soči. Razarač Dinara bombardira Ankonu.
- 25. 5. - Ugovor iz Kjahte: Rusija i Kina priznaju autonomiju (Spoljne) Mongolije pod kineskim sizerenstvom.
- 27. 5. - Jermenski genocid: osmanski parlament donosi Zakon o deportaciji (Tehcir Kanunu) kojim je od 1. juna odobreno raseljavanje Jermena.
- 27. 5. - Eksplozija na HMS Princess Irene, 352 mrtvih.
- 29. 5. - Saveznička nota Srbiji za ustupak u Makedoniji uz proširenja na zapadu (još jedna 3. 8.).
- 31. 5. - Nemački cepelin LZ 38 baca zapaljive bombe na London.
Jun/Juni/Lipanj
uredi- 5. 6. - Saveznički brodovi bombardiraju Cavtat, Lastovo i Vis.
- 5. 6. - Meksička revolucija: general Álvaro Obregón ubedljivo porazio Pancha Villu.
- 5. 6. - Žene dobile pravo glasa u Danskoj sa Islandom.
- 5. 6. (18. 6.?) - Štrajk iz ekonomskih razloga u ruskoj Kostromi, ubijeno 12 štrajkača kada su krenuli da oslobode uhapšene drugove[4].
- 9. 6. - Državni sekretar SAD William Jennings Bryan dao ostavku nezadovoljan jakom reakcijom na potapanje "Luzitanije".
- jun - Srpske snage zauzele deo Albanije [5].
- 19. 6. - Nemački socijaldemokratski političari Hugo Haase, Eduard Bernstein i Karl Kautsky objavili manifest protiv rata u Lajpciškim narodnim novinama, koje odmah bivaju zabranjene.
- 23. 6. - Na Italijanskom frontu počinje prva od dvanaest bitaka na Soči.
- jun - septembar - Nakon Gorličko-tarnovske ofanzive centralnih sila dolazi do "Velikog povlačenja" ruske vojske na istočnom frontu.
Jul/Juli/Srpanj
uredi- 9. 7. - Trupe Južnoafričke Unije sa saveznicima okupirale Nemačku Jugozapadnu Afriku (dan. Namibiju) - ostaju do 1990.
- 24. 7. - Putnički brod SS Eastland se prevrnuo u Čikagu, 844 mrtvih.
- 28. 7. - Neuspešni austrougarski napad na Palagružu, koju su Talijani zauzeli 11. srpnja (moraće se povući u kolovozu).
- 28. 7. - Pošto je narod raskomadao brutalnog predsednika Sama, počinje Američka okupacija Haitija - zaštita ekonomskih interesa SAD i strah od nemačkog uticaja (traje do 1934).
Avgust/August/Kolovoz
uredi- 5. 8. - Nemci ušli u Varšavu.
- 5. 8. - Austrougarska podmornica U-5 (kap. von Trapp) potopila talijansku Nereide kod Palagruže.
- 6. 8. - Na Savi kod beogradske Čukarice porinut ratni brod "Jadar" (danas Dan Rečne flotile Vojske Srbije).
- 6 - 21. 8. - Galipoljska operacija: Bitka na Sari Bairu je neuspešna poslednja saveznička ofanziva.
- 13. 8. - U Egeju potopljen britanski brod za prevoz trupa HMT Royal Edward sa 935 mrtvih.
- 17. 8. - U Atlanti linčovan Jevrejin Leo Frank, ranije osuđen na doživotni zatvor zbog silovanja maloletnice.
- 19. 8. - Južno od Irske potopljen putnički brod SS Arabic - 44 mrtvih od čega trojica Amerikanaca (mesec dana kasnije Nemci daju "Arabikovo" obećanje da će upozoravati nevojne brodove pre nego što ih potope).
- 21. 8. - Usled "Velikog povlačenja" ruske vojske, car Nikolaj II smenio velikog vojvodu Nikolaja i sam preuzeo komandu nad oružanim snagama.
- 27. 8. - Crnogorske snage divizijara Vešovića zauzele Skadar, protivno Antantinoj zabrani i ne obaveštavajući srpsku Vrhovnu komandu i načelnika Jankovića[5].
Septembar/Rujan
uredi- 6. 9. - Bugarska pristupila Centralnim silama.
- 6. 9. - Britanska armija testira prototip tenka.
- 10. 9. - Mobilizacija u Bugarskoj, koja je sklopila tajni ugovor sa Centralnim silama.
- 18. 9. - Nemci ušli u Vilnius.
- 24. 9. - Francuska i Velika Britanija odlučile da otvore Solunski front, na koji su upućene snage sa Galipolja.
- 25. 9. - 14. 10. - Bitka kod Loosa: Britanci zauzimaju grad uz velike žrtve; prvi put su upotrebili otrovni gas i prva masovna upotreba "Kitchenerove vojske". Istovremeno počinje Treća bitka kod Artois i Druga bitka u Champagni.
- 27. 9. - Austro-ugarskom sabotažom uništen italijanski bojni brod Benedetto Brin, 454 mrtvih.
- 30. 9. - Oboren prvi neprijateljski avion iznad Srbije - Raka Ljutovac oborio nemačku letelicu topom sa Metinog brda u Kragujevcu - danas Dan roda PVO Vojske Srbije (pre rata se pominjao Miloš Kratovac?[6]).
Oktobar/Listopad
uredi- 3. 10. - Francuske i britanske snage počele iskrcavanje u Solunu (Francuzi će napredovati do Strumice i Krivolaka, → Solunski front).
- 5. 10. - Počinje Mojkovačka operacija u Crnoj Gori (do 6. 1. 1916).
- 6. 10. - Trojna invazija na Srbiju počinje velike njemačkom i austro-ugarskom ofenzivom - artiljerijska priprema i prvi desanti (30.000 granata na Beograd).
- 7. 10. - Glavno forsiranje Dunava i Save, major Dragutin Gavrilović izdao čuvenu naredbu o odbrani Beograda.
- 9. 10. - Nemačko-austrougarska okupacija Beograda.
- 12. 10. - Medicinska sestra Edith Cavell streljana zbog pomaganja bekstva savezničkih vojnika iz Belgije.
- 14. 10. - Bitka na Moravi (ili Niška operacija) i Bitka na Ovčem Polju: bugarski napad na Srbiju.
- 14. 10. - U Berlinu došlo do "puternih nereda", protesta zbog skupoće ove i druge hrane.
- 17. 10. - 21. 11. - Krivolačka bitka: Bugari odbili francusko napredovanje, veliki gubici na obe strane. (bg Wiki)
- 22. 10. - Bugari zauzimaju Skoplje, četiri dana kasnije i Kačaničku klisuru; u toku je albanska pobuna.
- 23. 10. - Torpedovan nemački oklopni krstaš SMS Prinz Adalbert, 672 mrtvih.
- 28. 10. - Prvi sastanak hrvatsko-slovenskog kluba u Mariboru.
- 29. 10. - Aristide Briand novi francuski premijer (do 1917).
- oktobar, krajem - Alpski korpus nemačke vojske doveden iz Francuske na srpsko bojište.
- oktobar - Objavljena Kafkina "Metamorfoza".
Novembar/Studeni
uredi- 10. 11. - 4. 12. - Kosovska bitka (operacija): srpska vojska je brojno nadjačana.
- 11. 11. - Bugari odbačeni od Puste reke do Leskovca; saveznici se povlače na mostobran kod Soluna.
- 16. 11. - Coca-Cola patentirala poznatu konturnu bocu.
- 21. 11. - Kampanja Sanusija: podstaknuto od Osmanlija bratstvo Sanusija upada u britanski Egipat.
- 24/25. 11. - Kod Bele Palanke ubijeno 19 sveštenika.[7]
- 25. 11. - Vrhovna komanda Srpske vojske donela odluku o povlačenju preko Albanije, kreće sutradan.
- 25. 11. - Albert Einstein izlaže osnove Opće teorije relativnosti pred Pruskom akademijom znanosti.
- 25. 11. - Na Stone Mountainu u Georgiji obnovljen Ku Klux Klan (ohrabreni "Rođenjem jedne nacije" i linčovanjem Lea Franka).
- 28. 11. - Kralj Petar I napušta Prizren i zemlju, a regent Aleksandar je krenuo sinoć.
Decembar/Prosinac
uredi-
Odbačena srpska oprema
-
Od Peći ka Andrijevici
-
Na Čakoru
-
"Izgubljeni u snegu"
-
Smrt u snegu
-
"Beg Srbije preko snežnih Albanskih alpa"
-
Srpska vojska na albanskoj obali
- decembar, početak - Albanska golgota: glavnina srpske vojske kreće preko Crne Gore i Albanije, sa mnogo civila; prve izbeglice stižu na more u okolini Skadra oko 15. 12. (→ Albanska spomenica).
- 5. 12. - Kralj Petar je stigao u Lješ, a regent je ranije stigao u Skadar - u tom gradu umiru hiljade srpskih vojnika i civila, u odsustvu skloništa i hrane.
- decembar - Italijanska vojska zauzela Valonu i Drač (do februara).
- 4. 12. - Saveznička konferencija u Calaisu: Britanci privremeno ubedili Francuze da se evakuiše Solunski front[8].
- 5. 12. - Francuska podmornica Fresnel se nasukala na ušću Bojane.
- 6. 12. - Druga međusaveznička konferencija u Chantilly-ju: prvi pokušaj zajedničke strategije, odustaje se od napuštanja Solunskog fronta.
- 7. 12. - Mesopotamska kampanja: Osmanlije započele opsadu Kuta u južno-centralnom Iraku (Britanci se predaju u aprilu).
- 10. 12. - Ford proizveo milioniti Model T.
- 12. 12. - Predsednik Kine Yuan Shikai se proglasio za cara (era Hongxian, "Ustavno obilje" - traje svega 83 dana).
- 17. 12. - Transporter sa hranom i novcem za srpsku vojsku stiže u Sveti Jovan Medovski - blagovremeno, jer je noćas 46 vojnika umrlo od gladi, a za sutradan više nije bilo zaliha.[9]
- 19. 12. - U Skadru organizovana srpska bolnica, radi oko mesec dana.
- 19. 12. - U Petrogradu otvorena suprematistička Izložba 0.10, Kazimir Maljevič izložio "Crni kvadrat".
- 19. 12. - Douglas Haig je novi komandant Britanskih ekspedicionih snaga.
- 23. 12. - Prva plovidba HMHS Britannica.
- 25. 12. - U Kini počinje građanski Rat nacionalne zaštite ili Antimonarhijski rat.
- 28 - 29. 12. - Saveznički uspeh u pomorskoj Bitci kod Drača.
- 30. 12. - Južno od Krita potopljen britanski putnički brod SS Persia, 343 mrtvih.
Kroz godinu
uredi- U Detroitu postavljen prvi znak Stop.
- Alfred Wegener objavio Die Entstehung der Kontinente und Ozeane ("Poreklo kontinenata i okeana"), pretpostavio postojanje nekadašnjeg superkontinenta (kasnije nazvan Pangea).
- Opisan Trokut Sierpińskog.
- Nemačka Niedermayer-Hentigova ekspedicija: pokušaj ubeđivanja Afganistana da napadne Britansku Indiju (deo tzv. Indo-nemačke zavere).
- Osnovan Drevni mistični red Rosae Crucis.
Rođenja
urediJanuar/Siječanj — Mart/Ožujak
uredi- 1. 1. - Branko Ćopić, književnik i akademik († 1984)
- 1. 1. - Dragica Končar, narodni heroj († 1942)
- 7. 1. - Jovan Putnik, književnik i pozorišni reditelj († 1983)
- 18. 1. - Santiago Carrillo, španski političar († 2012)
- 20. 1. - Boško Petrović, književnik, urednik "Letopisa Matice srpske" († 2001)
- 24. 1. - Robert Motherwell, slikar († 1991)
- 30. 1. - John Profumo, britanski političar († 2006)
- 31. 1. - Marko Fotez, reditelj, teatrolog, književnik († 1976)
- 13. 2. - Aung San, burmanski nacionalni lider († 1947)
- 17. 2. - Mahmut Bušatlija, narodni heroj († 1941)
- 18. 2. - Ante Gabrić, svećenik, misionar († 1988)
- 21. 2. - Ann Sheridan, glumica († 1967)
- 23. 2. - Paul Tibbets, pilot Enole Gay († 2007)
- 25. 2. - Živan Milisavac, književnik i književni kritičar († 1997)
- 10. 3. - Erih Šlomović, kolekcionar i trgovac umjetninama († 1942-43)
- 10. 3. - Joža Horvat, književnik († 2012)
- 15. 3. - Lazar Latinović, španski borac, učesnik NOB († 2006)
- 20. 3. - Svjatoslav Rihter, pijanist († 1997)
- 20. 3. - Krsto Ljubičić, antifašist († 1937)
- 22. 3. - Lazar Udovički, učesnik Španskog rata, društveno-politički radnik († 1997)
- 23. 3. - Vasili Zajcev, snajperista († 1991)
April/Travanj — Jun/Lipanj
uredi- 7. 4. - Billie Holiday, pevačica († 1959)
- 8. 4. - Ivan Supek, fizičar, filozof, pisac, akademik († 2007)
- 9. 4. - Dušan Kveder, španski borac, društveno-politički radnik, narodni heroj († 1966)
- 12. 4. - Lujo Tončić-Sorinj, austrijski političar († 2005)
- 21. 4. - Mlađa Veselinović, glumac († 2012)
- 21. 4. - Anthony Quinn, glumac († 2001)
- 4. 5. - Enver Redžić, historičar († 2009)
- 5. 5. - Alice Faye, glumica i pevačica († 1998)
- 6. 5. - Orson Welles, glumac, režiser († 1985)
- 20. 5. - Moše Dajan, izraelski general i političar († 1981)
- 27. 5. - Herman Wouk, književnik († 2019)
- 4. 6. - Modibo Keïta, prvi predsednik Malija († 1977)
- 5. 6. - Vojin Bakić, vajar († 1992)
- 5. 6. - Miroslav Filipović - "fra Sotona", komandant Jasenovca († 1946)
- 6. 6. - Divna Đoković, glumica i operska pevačica († 2005)
- 9. 6. - Les Paul, pionir električne gitare († 2009)
- 10. 6. - Saul Bellow, književnik, nobelovac († 2005)
- 20. 6. - Žarko Mitrović, glumac († 1992)
- 21. 6. - Franjo Herljević, narodni heroj († 1998)
- 24. 6. - Fred Hoyle, astronom († 2001)
- 26. 6. - Paul Castellano, gangster († 1985)
Jul/Srpanj — Septembar/Rujan
uredi- 13. 7. - Radoš Novaković, filmski reditelj († 1979)
- 28. 7. - Mario del Monaco, talijanski tenor († 1982)
- 28. 7. - Dick Sprang, kokreator Betmena († 2000)
- 29. 8. - Ingrid Bergman, glumica († 1982)
- 23. 9. - Zdenko Blažeković, ustaša († 1947)
Oktobar/Listopad — Decembar/Prosinac
uredi- 3. 10. - Branko Krsmanović, narodni heroj († 1941)
- 13. 10. - Pavle Goranin Ilija, narodni heroj († 1944)
- 14. 10. - Mićo Radaković, učesnik Španskog rata i NOB, narodni heroj († 1941)
- 17. 10. - Arthur Miller, dramski pisac († 2005)
- 22. 10. - Vlado Bagat, narodni heroj († 1944)
- 22. 10. - Jichak Šamir, izraelski političar († 2012)
- 16. 11. - Marijan Lovrić, glumac († 1993)
- 25. 11. - Augusto Pinochet, čileanski general i diktator († 2006)
- 30. 11. - Henry Taube, hemičar, nobelovac († 2005)
- 7. 12. - Eli Wallach, glumac († 2014)
- 12. 12. - Frank Sinatra, slavni američki pjevač († 1998)
- 13. 12. - Curd Jürgens, glumac († 1982)
- 19. 12. - Edith Piaf, francuska pjevačica († 1963)
- 20. 12. - Ilija Džuvalekovski, glumac († 2004)
- 27. 12. - William Masters, ginekolog, seksolog († 2001)
Kroz godinu
uredi- Vladimir Knežević Volođa, narodni heroj († 1942)
- Ramiz Sadiku, narodni heroj († 1943)
- Miloš Žanko, društveno-politički radnik SRH i SFRJ († 2000)
Smrti
urediJanuar/Siječanj – Mart/Ožujak
uredi- 2. 1. - Armand Peugeot, osnivač auto-kompanije (* 1849)
- 19. 1. - Anna Leonowens, spisateljica, edukatorka (* 1831)
- 28. 1. - Antun Korlević, entomolog (* 1851)
- 3. 2. - Sarajevski atentatori:
- Veljko Čubrilović (* 1886)
- Danilo Ilić (* 1891)
- Miško Jovanović
- 6. 2. - Draginja Babić, srpska lekarka (* 1886)
- 6. 2. - Selimir Đorđević, lekar, upravnik Valjevske bolnice (* 1866)
- 14. 2. - Elizabeth Ross, britanska lekarka, dobrovoljac u Srbiji (* 1878)
- 18. 2. - Stojan Novaković, političar, diplomata, filolog (* 1842)
- 19. 2. - Kosta Kostić, istoričar (* 1875)
- 25. 2. - Vukoman Aračić, srpski general (* 1850)
- 11. 3. - Stephan von Millenkovich, književnik, austrijski oficir (* 1836)
- 13. 3. - Sergej Vite, bivši ruski premijer (* 1849)
- 15. 3. - George Llewelyn Davies, inspiracija za "Izgubljene dečake" iz Petra Pana (* 1893)
- 21. 3. - Frederick Taylor, inženjer, promoter efikasnosti (* 1856)
April/Travanj – Jun/Lipanj
uredi- 2. 4. - Nikodim Milaš, bivši dalmatinsko-istarski vladika i književnik (* 1845)
- 3. 4. - Nadežda Petrović, srpska slikarica (* 1873)
- 6. 4. - Musa Ćazim Ćatić, književnik (* 1878)
- 12. 4. - Nikola Hadži Nikolić, prvi ginekolog u Srbiji (* 1855)
- 22. 4. - Jane Sandanski, makedonski revolucionar (* 1872)
- 26. 4. - John Bunny, filmski glumac, komičar (* 1863)
- 27. 4. - Aleksandar Skrjabin, kompozitor (* 1872)
- 7. 5. - Joca Savić, srpski glumac i reditelj (* 1847)
- 8. 5. - Platon Papakostopulos, prvi pedijatar u Srbiji (* 1864)
- 9. 6. - Milan Grlović, hrvatski novinar (* 1852)
- 15. 6. - Konstantin Konstantinovič, ruski veliki knez, književnik (* 1858)
- 20. 6. - Josif I, bugarski egzarh (* 1840)
- 27. 6. - Toma Leko, sanitetski oficir, upravnik valjevske bolnice (* 1884)
Jul/Srpanj – Septembar/Rujan
uredi- 2. 7. - Porfirio Diaz, bivši predsednik Meksika (* 1830)
- 4. 7. - Lorna Ferris, engleska medicinska sestra u Srbiji (* 1887)
- 14. 7. - Jovan Dragašević, srpski oficir, vojni geograf (* 1836)
- 16. 7. - Ellen G. White, osnivač Adventista sedmog dana (* 1827)
- 10. 8. - Henry Moseley, fizičar (* 1887)
- 20. 8. - Paul Ehrlich, lekar i naučnik, nobelovac (* 1854)
- 24. 8. - Avram Vinaver, lekar (* 1862)
- 9. 9. - Albert Spalding, igrač bejzbola, proizvođač sportske opreme (* 1849)
- 15. 9. - Isidor Bajić, kompozitor (* 1878)
- 22. 9. - Mihailo Valtrović, arheolog i istoričar umetnosti (* 1839)
- 26. 9. - Keir Hardie, britanski političar (* 1856)
- 27. 9. - Fergus Bowes-Lyon, ujak Elizabete II (* 1889)
Oktobar/Listopad – Decembar/Prosinac
uredi- 9. 10. - Velimir Rajić, književnik (* 1879)
- 12. 10. - Lazar Paču, srpski ministar finansija (* 1855)
- 12. 10. - Edith Cavell, medicinska sestra, ratna heroina (* 1865)
- okt. - Dragutin Tomašević, srpski olimpijac (* 1890)
- 28. 10. - Milutin Uskoković, književnik (* 1884)
- 2. 11. - Vojislav Tankosić, oficir i četnički vojvoda (* 1880)
- 14. 11. - Booker T. Washington, afro-američki edukator (* 1856)
- 21. 11. - Risto Žerajić, srpski sanitetski oficir (* 1874)
- 28. 11. - Mubarak Al-Sabah, emir Kuvajta (* 1837)
- dec.? - Vićentije Krdžić, skopski vladika (* 1853)
- 17. 12. - Uroš Petrović, književnik (* 1888)
- 19. 12. - Alois Alzheimer, lekar (* 1864)
- 26. 12. - Vasa Đurđević, političar u Hrvatskoj (* 1841)
Kroz godinu
uredi- Vanđel Dimitrijević Skopljanče, četnički vojvoda (* 1875)
- Jovan Dolgač, četnički vojvoda (* 1860)
Nobelove nagrade
uredi- Fizika: W. H. Bragg i W. L. Bragg (analiza kristalne strukture putem rendgenskih zraka)
- Kemija: Richard Martin Willstätter (istraživanje biljnih pigmenata, naročito hlorofila)
- Fiziologija i medicina: nije dodeljena
- Književnost: Romain Rolland (visoki idealizam njegove književne produkcije te simpatija i ljubav prema istini kojima je opisao različite tipove ljudskih bića)
- Mir: nije dodeljena
Reference
uredi- ↑ Dague (†1915). wrecksite.eu
- ↑ "Politika", 20. marta 1915, str. 1
- ↑ Istorija s. n., str. 76
- ↑ Kostroma Strike of 1915. encyclopedia2.thefreedictionary.com
- ↑ 5,0 5,1 Istorija s. n., str. 89
- ↑ Vreme, 1. okt. 1940, str. 7. digitalna.nb.rs
- ↑ "Politika", 25. nov. 1940
- ↑ The Allied Conference at Calais, 4 December 1915. firstworldwar.com
- ↑ "Politika", 17. dec. 1921
Literatura
uredi- Istorija srpskog naroda, knjiga 6, tom 2, SKZ 1983.
Vidi takođe: Godišnji kalendar - Dnevni kalendar