Eparhija
Eparhija (grč. ἐπαρχία - namjesništvo, pokrajina) ili episkopija (grč. έπισκοπία) je u pravoslavnoj crkvi ovlast koja se nalazi pod kanonskom upravom jednog episkopa.
U Rimokatoličkoj crkvi postoji biskupija.
Svetovna upotreba
urediEparhija je u rimsko i bizantsko doba bila oblast kojom je upravljao eparh.
Crkvena upotreba
urediDrevna crkva
urediNekada su se granice eparhija poklapale sa administrativnim granicama provincija u Rimskom carstvu, a sjedišta administracija jedne i druge od ovih ustanova bile u istom mjestu, kao i mjesto boravka episkopa.
Eparhija je ulazila u sastav veće jedinice — dijeceze, a u njenom sastavu bile su manje jedinice — nome. Takva struktura i organizacija u 4. vijeku je prešla u crkvenu organizaciju koja je do danas sačuvana u onim pravoslavnim crkvama koje se upravljaju po mitropolitskom sistemu (npr. Rumunska pravoslavna crkva).
Pravoslavna srpska crkva
uredi
Pravoslavna srpska crkva je episkopalna odnosno njena glavna administrativna podjela je na eparhije. Na čelu eparhije se nalazi arhijerej, koji nosi neko od zvanja: episkop, mitropolit, arhiepiskop ili patrijarh.
Danas, u Pravoslavnoj srpskoj crkvi ima 35 eparhija i 5 mitropolija. Postoji još autonomna Pravoslavna ohridska arhiepiskopija koja se sastoji iz 1 mitropolije i 6 episkopija.
Pravoslavna ruska crkva
urediU Pravoslavnoj ruskoj crkvi, eparhija je mjesna crkva na čijem čelu se nalazi arhijerej. Eparhija obuhvata sva eparhijska tijela, namjesništva, parohije, manastire, podvorja, duhovne obrazovne ustanove, bratstva, sestrinstva i misije.
Eparhijski arhijerej, na osnovu prejemstva vlasti od svetih apostola, predstojatelj je mjesne crkve, kojom kanonski upravlja zajedno sa klirom i mirjanima.
Granice eparhija određuje Sveti sinod Ruske pravoslavne crkve, a one obično odgovaraju administrativno-teritorijalnoj podjeli Ruske Federacije.
Pravoslavna rumunska crkva
urediDanas, unutar Pravoslavne rumunske crkve je zastupljen tzv. mitropolitski sistem, koji je još jedino prisutan u Carigradskoj patrijaršiji i dijelu Pravoslavne ruske crkve, a takođe i u Rimokatoličkoj crkvi.
Pravoslavna rumunska crkva je podijeljena na brojne episkopije, 10 arhiepiskopija i 6 mitropolija. Mitropolije nemaju ulogu kao kod ostalih pravoslavnih crkava, već su svojevrsni mitropolitski okruzi, koji imaju svoje sinode. Mitropolija se sastoji iz episkopija i arhiepiskopija, a mitropolit je ujedno arhiepiskop one arhiepiskopije gdje se nalazi sjedište mitropolije.