Ripač
Ripač je naseljeno mjesto u Bosni i Hercegovini u opštini Bihać koja pripada entitetu Federacija Bosne i Hercegovine. Na popisu stanovništva 1991. u njemu je živjelo 1.724 stanovnika.[1]
| Ripač | |
|---|---|
|
| |
| Osnovni podaci | |
| Država |  Bosna i Hercegovina
|
| Entitet | Federacija Bosne i Hercegovine |
| Kanton/Županija | Unsko-sanski kanton |
| Opština/Općina | Bihać |
| Stanovništvo | |
| Stanovništvo ((1991)) | 1.724 |
| Geografija | |
| Koordinate | 44°45′55″N 15°57′19″E / 44.7653°N 15.9553°E |
  Ripač Ripač (Bosne i Hercegovine) | |
| Ostali podaci | |
| Pozivni broj | 037 |
Koordinate: 44° 45′ 55" SGŠ, 15° 57′ 19" IGD
Geografija
uredi
Ripač se nalazi u jugoistočnom dijelu Bihaćkog polja, na izlazu Une iz kanjona, oko 9 km južno od Bihaća. Današnje naselje se prostire na obje obale rijeke Une i na Velikoj i Maloj otoci, tj. rječnim adama.
Istorija
urediU bronzano i željezno doba Pounje je naseljavalo ilirsko pleme Japodi. Iza sebe ostavili su značajan arheološki materijal koji govori o kulturološkim vrijednostima Japoda.
U srednjem vijeku, Ripač se prvi put spominje 1408, u jednoj povelji kralja Sigismunda Tomi Tompi, kao centar župe Hum. U toj povelji stoji da je rečeni Tompa stekao zasluge braneći grad Ripač od Bošnjaka i Turaka. Imao je župski sto na kome su učestvovali humski plemići i koji se pominje 1493. Ripač su držali Frankapani, a od 1447. knezovi Krbavski. U XVI v. u gradu je sedeo kaštelan sa vojnicima koji su se plaćali iz državne kase. Jedno vrijeme njime su upravljali Izačići kao kapetani. Grad je imao svoju crkvu, trg i sud. Ripačka crkva je pripadala Kninskoj biskupiji. Ripač je bio građen da brani grad Bihać, ali su ga Turci svejedno osvojili prvo 1582, a onda konačno 1591. Poslije 1697 istorija više ne pominje Ripač , kada su ga opsedali hrvatski ban Adam Bačan i karlovački general Karl Auersperg. Grad je defintivno napušten između 1833. i 1838.
Arheologija
urediNa lokalitetu Ripač po prvi put je otkriveno prahistorijsko sojeničko naselje u Bosni i Hercegovini. Uz Donju Dolinu kod Bosanske Gradiške predstavlja izuzetno vrijedan i bogat arheološki lokalitet prvorazrednog značaja.[2] Zemljaski muzej je organizirao 1893-1897. godine iskopavanja pod rukovodstvom Vaclava Radimskog i Vejsila Čurčića; materijal sakupljen u ovim kampanjama se nalazi u Zemaljskom muzeju Bosne i Hercegovine u Sarajevu; dokumentacija je izgubljena, ali je većina tehničkih crteža objavljena.
Rasprostiralo se na gotovo 3000 m²; najstariji slojevi pripadali su kasnomu bronzanom dobu, a bilo je nastanjeno tijekom cijeloga željeznog doba. Pri prvim arheološkim istraživanjima krajem 19.stoljeća ostaci sojenica bili su razmjerno dobro očuvani pa se mogao rekonstruirati izgled naselja. Kuće od hrastovih oblica bile su podignute na masivnim hrastovim stupovima, a između njih su prolazili uski vodeni kanali. Stanovništvo se bavilo stočarstvom, poljodjelstvom, lovom, ribolovom i kovinarstvom. Karakteristično je crnouglačano keramičko posuđe, stilizirane antropomorfne keramičke figurice te brončani nakit.[3]
Nakon obavljenog istraživačkoga postupka na području Ripča ovo naselje danas se nalazi u lošem stanju i gotovo da više nema nikakvu funkciju, a ostaci sojenica polagano počinju da propadaju zbog izloženosti vremenskim uvjetima kao i nemaru ljudi. Arheološko područje Ripač proglašeno je za nacionalni spomenik BiH. [4]
Stanovništvo
uredi| Nacionalnost | 1991. |
| Muslimani | 1.297 |
| Srbi | 339 |
| Hrvati | 12 |
| Jugosloveni | 70 |
| ostali | 6 |
| Ukupno | 1.724 |
Privreda
uredi
|
Reference
uredi- ↑ Nacionalni sastav stanovništva - Rezultati za Republiku po opštinama i naseljenim mjestima 1991.. Sarajevo: Izdanje Državnog zavoda za statistiku Republike Bosne i Hercegovine.
- ↑ BOSNA I HERCEGOVINA U ANTIČKO DOBA. -Ivo Bojanovski, Akadenija nauka i umjetnosti Bosne i Hercegovine, 1988
- ↑ RIPAČ -Hrvatska enciklopedija
- ↑ „Nacionalni spomenik”. Arhivirano iz originala na datum 2021-05-06. Pristupljeno 2016-11-04.
Vanjske veze
uredi
- Sajt opštine Bihać Arhivirano 2012-07-22 na Wayback Machine-u