Surrey
Ovo je članak o grofoviji Engleske. Za ostala značenja, vidi Surrey (razvrstavanje).
Ne treba izjednačavati sa Surry (razvrstavanje).
Surrey je historijska, ceremonijalna i nemetropolitanska grofovija na jugu Engleske.[1]
County Surrey
| |
|---|---|
| |
| U sastavu | Engleske |
| Upravni oblik | county |
| Glavni grad | Kingston upon Thames |
| Lord poručnik Visoki šerif |
Sarah Goad Elizabeth Kennedy |
| Površina | 1663 km² |
| Stanovništvo | 1.132.390 |
| Gustoća | 681 stanovnik na km² |
Geografija
urediSurrey leži jugozapadno od Londona duž Temze, u regiji Jugoistočna Engleska. Ima površinu od 1,663 km², na kojoj živi 1,132.390 stanovnika.[1] On graniči sa sjeverozapada sa Grofovijom Berkshire, sa zapada sa Grofovijom Hampshire, sa sjeveroistoka sa Grofovijom Greater London, sa istoka sa Grofovijom Kent, sa jugoistoka sa Grofovijom East Sussex i sa juga sa Grofovijom West Sussex. Grad Kingston upon Thames je administrativni centar Surreya.[1]
Administrativno je podjeljen na 11 distrikta: Elmbridge, Epsom and Ewell, Guildford, Mole Valley, Reigate and Banstead, Runnymede, Spelthorne, Surrey Heath, Tandridge, Waverley i Woking.[1] Teritoriji historijskog i današnjeg Ceremonijalne grofovije se ponešto razlikuju, jer su u Historijskom Surreyu bili i dijelovi današnje Grofovije Greater London.[1]
Surrey je nizinski kraj preko kog prelaze u smjeru istok-zapad, dva lanca krečnjačkih brda zvana North Downs, koja se šire južno od kotline Temze prema jugu. Tu se nalazi najviša točka grofovije Leith Hill sa 294 m. Ta dva lanca sa pitoresknim kotlinama rijeka Mole i Wey, izuzetno su lijepa, pa je 1958. oko 415 km² južnog Surreya proglašeno Parkom prirode.[1]
Historija
urediArheološki nalazi svjedoče o prisutnosti ljudi u Surreyu još od do paleolitskih vremena, ali je izgleda bio relativno slabo naseljen za rimskih i rano saksonskih vremena. Benediktinska opatija Chertsey, osnovana 666, imala je velike feude diljem Surreya, a nakon 1066. veliki dijelovi Surreya pripali su normanskom plemstvu.[1]
Nakon izgradnje Londonskog mosta Southwark se našao povezan s Londonom, pa je izrastao je u važan religijski centar, a Kingston upon Thames u značajno srednjovjekovno trgovište.[1] Za srednjeg vijeka ovčarstvo je bilo važna djelatnost, a od 16. vijeka trgovina tkaninama po gradovima Guildford, Godalming i Farnham. U to vrijeme je i povrtlarstvo postalo značajno, naročito po sjeveru i zapadu grofovije. Rijetko naseljena šumovita brda, sve do 19. vijeka koristila su se isključivo kao lovišta (Henry VIII izgradio je veličanstven lovački dom kod Nonsuch Parka), ili kao izvor drvene mase za proizvodnju drvenog uglja, koji se koristio u građevinarstvu, brodogradnji, kod livenja željeza i za proizvodnju baruta.[1]
Kako je transport tih proizvoda zavisio o rijekama, veliko poboljšanje bila je izgradnja željezničke pruge Wandsworth – Merstham 1800., po kojoj su vagone vukli konj. Nju je britanski parlament 1801. proglasio prvom javnom prugom.[1] Tokom 19. vijeka -Surrey je imao najgušću mrežu prigradskih željeznica na svijetu, sa čak sedam terminala u Londonu. Nakon tog su u Surreyu, čiji su gradići (kao Southwark) još od srednjeg vijeka počeli pretvarati u predgrađa Londona, duž pruge počela nicati nova prigradska naselja sve do Drugog svjetskog rata.[1] Nakon tog su Southwark, Lambeth i Wandsworth 1889. uključeni u novu Metropolitansku grofoviju London, a 1965. i Croydon, Kingston upon Thames, Merton, Richmond upon Thames i Sutton, koji su postali dio novonastale Grofovije Greater London.[1] Nakon rata rast tih naselja je usporen, jer je dobar dio Surreya proglašen zelenim pojasom Londona i Parkom prirode.[1]
