Nacionalni park Mesa Verde
| Nacionalni park Mesa Verde Mesa Verde National Park | |
|---|---|
 | |
| Lokacija | |
| Položaj | Colorado |
| Država | Sjedinjene Američke Države |
| Koordinate | |
| Historija | |
| Osnovan | 1906. |
| Administracija | |
| Posjećenost | 563,420 (2018.) |
| Web-stranica | |
| Mesa Verde national park | |
Mesa Verde (engleski: Mesa Verde National Park) je nacionalni park na jugozapadu Colorada u Sjedinjenim Američkim Državama, osnovan 1906. radi očuvanja značajnih prahistorijskih staništa u klifovima. Zbog tog je proglašen je lokalitetom UNESCO-ove Svjetske baštine 1978.[1]
Park se prostire po visoravni na površini od 210 km², u njemu se nalazi stotinjak ruševina - puebla (indijanskih sela) starijih od 13. vijeka. Najipresivniji su višekatni stanovi podignuti po stmim natkrivenim klifovima. Pored tih ruševina, park ima i spektakularne divlje krajolike.[1]
Park zauzima dio velike pješčenjačke visoravni koja se uzdiže do nadmorske visine od 2.600 metara, a zatim blago spušta prema jugu. Erozija koju su napravili vodotoci posljednjih dva milijuna godina, snizili su kanjone, i formirali između njih uske trake visokih terasa (mesa). Erozija je stvorila i niše i različitih veličina po pješčenjačkim zidovima tih kanjona, u kojima se nalaze stanovi u klifovima. Po vrhovima tih mesa vjetrovi su nanesli slojeve plodnog crvenkastog tla (lesa).[1]
Klima je polupustinjska, a izgleda po godovima stabala) da je takva već najmanje posljednjih 600 godina.[1]
Flora u parku prilagodila se polupustinjskoj klimi, to su šume kleka i bora koje dominiraju po planinskim grebenima a grmolika makija po kanjonima.[1]
Od većih životinja najviše ima jelena Wapita i nešto medvjeda i pumaa (planinskih lavova) i čitavo mnoštvo manjih sisavaca. U parku živi jako puno zmija, guštera i ptica.[1]
| Nacionalni park Mesa Verde | |
|---|---|
 Svjetska baština – UNESCO | |
 | |
 Sjedinjene Američke Države
  Mesa Verde | |
| Registriran: | 1978. (19. zasjedanje) |
| Vrsta: | Kulturno dobro |
| Mjerilo: | iii |
| Ugroženost: | - |
| Referenca: | 27 UNESCO |
Negdje oko 550. polupolunomadski Košaraši, direktni preci kasnijih Anasaza, doselili su se u područje Mesa Verde. Bili su poznati po grnačariji i gradnji čitavih nizova poluzemunica po vrhovima mesa na nadmorskoj visini od 2000 metara, gdje su uzgajali kukuruz, grah i tikvice, za koji je najčešće bilo dovoljno kiše, a rijetki izvori i procjepi davali su im dovoljno pitke vode.[1]
Oni su oko 750., počeli graditi nadzemne objekte - kuće u nizu, ravnih krovova. Taj su period arheolozi nazvali - Pueblo I.[1] Tad se počeo češće koristiti pješčenjak u gradnji kuća, a vjerojatno i u jednoj ili više polupodrumskih prostorija (kiva) koje su koristili za svečanosti. Istovremeno su počeli graditi višekatnice i kružne tornjeve.[1]
U periodu između 1150. - 1200. Anasazi su premjestili svoja naselja sa vrhova mesa u niše po klifovima kanjona, gdje su počeli graditi kuće od pješčenjaka sa prostorijama prosječne veličine 1,8 x 2,4 metara. Tako su podigli prave stambene zgrade kao što je - Cliff Palace koji ima 217 prostorija i 23 kive u kom je moglo živjeti 250 ljudi. Drugi po veličini je Long House, sa 150 prostorija i 21 kivom, u kom je živjelo oko 150 ljudi. Ipak treba reći da je većina tih kuća od nekih 600 (koliko ih ima u parku) ima samo jednu do pet prostorija. Na svom vrhuncu u Mesi Verde živjelo je oko 5000 stanovnika.[1]
Negdje oko 1300., nakon Velike suše (1276.–99.), većina stanovnika napustila je Mesa Verde, krenuvši prema jugu u današnji Novi Meksiko i Arizonu, kako to danas tvrde arheolozi. To su bili preci današnjih Pueblo Indijanaca.[1]
Posjetioci parka mogu obići nekoliko stanova u klifovima, među ostalim i najveći - Cliff Palace, boraviti u kampu, a ljeti je otvoren i hotel.[1]
