Nikolaj Mrđa
Nikolaj
| |
| |
| Osnovne informacije | |
|---|---|
| Pomjesna crkva | Srpska pravoslavna crkva |
| Mitropolija | Mitropolija dabrobosanska |
| Arhijerejski čin | Mitropolit |
| Titula | Arhiepiskop sarajevski, mitropolit dabrobosanski i egzarh sve Dalmacije |
| Način obraćanja | Njegovo visokopreosveštenstvo |
| Država | Bosna i Hercegovina |
| – godine službe | 1992 - 2015. |
| – prethodnik | Vladislav |
| Prethodna eparhija | Eparhija dalmatinska |
| – godine službe | 1978—1992. |
| – prethodnik | Stefan |
| – nasljednik | Longin |
| Prethodna eparhija | Eparhija australijsko-novozelandska |
| – godine službe | 1973—1978. |
| – prethodnik | Lavrentije |
| – nasljednik | Vasilije |
| Lični podaci | |
| Svetovno ime | Gojko Mrđa |
| Datum rođenja | 17. avgust 1927. |
| Mjesto rođenja | Krnja Jela |
| Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca | |
| Datum smrti | 27. oktobar 2015. |
| Mjesto smrti | Foča |
| Bosna i Hercegovina | |
Nikolaj (svetovno Gojko Mrđa, Krnja Jela kod Bosanskog Petrovca, 17. avgust 1927 - Foča, 27. oktobar 2015) bio je mitropolit dabrobosanski.
Gojko je rođen od oca Milana i majke Milice (devojačko Kuburić). Kao pitomac Srpskog privrednog društva Privrednik na preporuku smoljanskog paroha odlazi 19. decembra 1940. godine u Smederevsku Palanku na školovanje. Poslije niže gimnazije upisuje se na Bogosloviju u Prizrenu 1946. godine. Monaški postrig primio je u drugom razredu Bogoslovije. Na monašenju je dobio ime Nikolaj. Poslije Bogoslovije upisao se na Bogoslovski fakultet u Beogradu 1953, koji je završio u redovnom roku. Sveti arhijerejski sinod ga 1957. postavlja za suplenta u Bogosloviji Svetog Save u manastiru Rakovici u Beogradu, i na toj dužnosti je ostao do 1964. godine. U međuvremenu je položio profesorski ispit 1963. godine.
Godine 1964. Sveti arhijerejski sinod SPC mu povjerava obnavljanje Bogoslovije u manastiru Krki. Dolaskom u manastir Krku vršio je dužnost upravnika dvogodišnje Bogoslovije, starješine manastira i paroha. Otvaranjem 1966. petorazredne Bogoslovije postavljen je za njenog rektora. Na ovoj dužnosti je ostao do 1973, kada je izabran za australijsko-novozelandskog episkopa. Došavši u Australiju organizuje eparhijska tijela, dovodi i rukopolaže nove sveštenike, osniva nove parohije, podiže i osvećuje nove crkve, kupuje zemlju na kojoj će osnivati crkvene centre. Na jednom takvom zemljištu podigao je manastir Svetog Save, konak i starački dom. Osnovao je prvo srpsko groblje u Australiji. Na Novom Zelandu osniva manastir Uspenja Presvete Bogorodice, prvi pravoslavni manastir u istoriji Novog Zelanda.
Sveti arhijerejski sabor SPC ga je 1978. izabrao za episkopa dalmatinskog. Pored eparhijskih dužnosti jedno vrijeme je vršio i dužnost rektora Bogoslovije u manastiru Krki. U to vrijeme, najviše njegovim zalaganjem, podignuta je nova zgrada Bogoslovije. Dok je upravljao Dalmatinskom eparhijom sagrađeno je sedam novih crkava i šest crkvenih objekata. Pokrenuo je 1988. časopis Istina.
Dalmatinskog episkopa Nikolaja Mrđu mnogi kritičari smatraju "ideologom balvan revolucije".[1] Mrđa je napustio eparhijsko sedište u Šibeniku malo pre nego što je u septembru 1991. godine JNA počela da granatira ovaj grad.[1]
Na zasjedanju Svetog arhijerejskog sabora u maju 1992, Mrđa je izabran za mitropolita dabrobosanskog sa sjedištem u Sarajevu, postavši najviši arhijerej SPC za Bosnu i Hercegovinu. Eparhiju je preuzeo u vrijeme izbijanja rata u Bosni i Hercegovini. Od tada, mitropolit Nikolaj se pojavljuje na mnogim zajedničkim fotografijama sa Haškim optuženicima Radovanom Karadžićem i generalom Mladićem, a na mnogim sednicama Skupštine Republike Srpske sedeo je u prvim redovima.[1]
U Foči, koja je tokom rata preimenovana u Srbinje, mitropolit Nikolaj krajem 1994. godine otvara Duhovnu akademiju Svetog Vasilija Ostroškog, u školskim objektima koje dobija od vlasti Republike Srpske. U Duhovnoj akademiji mitropolit Nikolaj od početka vrši dužnost prorektora i predaje crkveno pjevanje. U prostorijama Akademije je smještena izbjegla Bogoslovija Sveta Tri Jerarha iz manastira Krke. Poslije obnavljanja Bogoslovije u manastiru Krki, Bogoslovija u Foči je posvećena Svetom Petru mitropolitu sarajevskom. On vrši i dužnost rektora u Bogosloviji. Od 1997. mitropolit Nikolaj predaje Sveto Pismo Novog Zavjeta u Muzičkoj akademiji Univerziteta u Istočnom Sarajevu. Njegovim zalaganjem pokrenut je eparhijski list Dabar.
Za vrijeme mitropolita Nikolaja Mrđe obnovljeno je više crkva porušenih u poslednjem ratu. Podignut je i jedan broj novih hramova. Renovirana je zgrada mitropolije u Sarajevu. Rukopoložio je više sveštenika koje je postavio na parohije u Federaciji Bosne i Hercegovine, sa željom da se zadrži preostali srpski živalj na tim prostorima. Član je Međureligijskog vijeća Bosne i Hercegovine.
Imajući u vidu bogoslovski rad mitropolita Nikolaja, Nastavno-naučno vijeće Bogoslovskog fakulteta u Beogradu dodijelilo mu je 30. juna 1999. diplomu počasnog doktora bogoslovskih nauka.
Zbog duboke starosti i bolesti 2011. oslobođen je upravljanja eparhijom i dodijeljen mu je zamjenik episkop zahumsko-hercegovački Grigorije Durić.
Umo je u univerzitetskoj bolnici u Foči 27. oktobra 2015. godine.[2][3]
Autor je knjiga:
- Uvod u Sveto Pismo Novog Zavjeta
- Tumačenje Jevanđelja po Mateju
- Tumačenje poslanice Rimljanima
- Tumačenje poslanica I i II Korinćanima
- Tumačenje poslanica I i II Timoteju, Titu i Filimonu
- Tumačenje poslanice Jevrejima
- Tumačenje Sabornih poslanica
- Gospod Isus Hristos kao Car u Starom i Novom Zavjetu
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Milorad Tomanić, Srpska crkva u ratu i ratovi u njoj
- ↑ Upokojio se Mitropolit dabrobosanski gospodin Nikolaj (27. oktobar 2015)
- ↑ „Upokojio se u Gospodu Mitropolit dabrobosanski Nikolaj (SPC, 28. oktobar 2015)”. Arhivirano iz originala na datum 2015-10-29. Pristupljeno 2015-10-29.
| Prethodnik: Lavrentije (Trifunović) (kao episkop zapadnoevropski i australijsko-novozelandski) |
episkop australijsko-novozelandski 1973—1978. |
Nasljednik: Vasilije (Vadić) |