Das Wohltemperierte Klavier

Tittelen på verket tyder til at Bach hadde tenkt ut ei form for temperatur som gjorde det mogleg å modulere lytefritt mellom stykka i samlinga. Blant musikkvitarar har det vore diskutert kva ei «veltemperert» stemming innebar for Bach, ettersom dette omgrepet hadde to ulike tydingar på 1700-talet. Likesvevande stemming, kor alle halvtonesteg er stemt like store, gir uavgrensa modulasjon i eit kompromiss kor alle tonearter samtidig vil låte like sure. I ein ulikesvevande eller sirkulær temperatur, kor dei forskjellige tersane og kvintane i oktaven er av ulik storleik, blir stemminga desto surare jo lengre ut i kvintsirkelen ein modulerer.

Fleire av Bach sine samtidige føreslo slike ulikesvavande stemmingar som ei løysning for å få oktaven til å gå opp, og gjennom affektlæra forklarte musikkteoretikarar korleis eigenarta til dei forskjellige toneartene blei påverka av stemminga. Sjølv snirklane som pryder framsida til manuskriptet, har blitt drøfta som ei mogleg løysing på gåta.

Das Wohltemperierte Klavier er nærmast som eit kompendium å rekne, kor Bach samanfattar eit velde av teknikkar og stilarter.

Eksempelvis peikar det første preludiet i C-dur, med dei mange brotne akkordane, mot den franske lutteknikken style brisée. Andre preludium, som for eksempel Ess-dur frå første bind, har ein sats og eit kontrapunkt som liknar dei større orgelverka Bach skreiv. Preludiet i h-moll frå første bind har, med sine lange forhaldningar og gjennomgåande basslinje, ei uforming som helst minner om ein triosonate i Arcangelo Corelli-stil. Den spektakulære fugen til dette preludiet, med eit tema som inkluderer alle tolv tonar i oktaven, er mogleg den første tolvtonerekka som er skriven. Fugane elles, for det meste tre- og firstemmige, inkluderer også ein tostemmig invensjon, så vel som to femstemmige fugar. Like gripande som det kontrapunktiske handlaget til Bach er talmystikken og dei religiøse motiva som skjuler seg i mange av stykka.

• Johann Sebastian Bach
• musikk i barokken
• klaver