Sokrates
 |
Tyn artikel ńy bůł jeszcze sprawdzůny we poprawnośći zapisowańo Steuerowům uortografijům a gramatycznyj. Jeli zdo Ći śe, co je to fest do porzůndku narychtowany artikel, symńij tyn muster. Tyn artikel niy bōł jeszcze sprawdzōny we poprawności zapisowaniŏ Ślabikŏrzowym szrajbōnkym a gramatycznyj. Jeli zdŏ Ci sie, co je to fest do porzōndku narychtowany artikel, symnij tyn muster. |
| Sokrates | |
| |
| Data narodzyniŏ | 469 p.n.e. |
| Miyjsce narodzyniŏ | Atyny |
| Data śmierci | 399 p.n.e. |
| Miyjsce śmierci | Atyny |
| Ôbywatelstwo | starożytne Ateny[*] |
| Nŏrodowość | Grecy[*] |
| Fach | filozof[*], belfer[*], pisorz, etyk[*] |
Sokrates (gr. Σωκράτης, ur. 4 čerwca 469, zm. 7 maja 399 p.n.e.) – jydyn s nojwjynkšych filozofůw greckych. Urodźiu śe i zmar we Atynach.
Jedyne, co uo ńim wjymy, to relacyje jygo učńo Platůna (w postaći spisanych djalůgůw) a Ksynofůnta, a tyž překazy Arystotelesa, Arystofanesa a historykůw greckych. Učńe Sokratesa růžńili śe we wjelu sprawach, a we jejich pismach Sokrates wystympuje čynsto kej retoryčny autorytet, wykuadajůncy půglůndy autora. Ale mimo kwestii spornych pewne půglůndy uwažo śe za řečywiśće sokratejske.
Coukość podyjśćo do wuasnyj wjydzy a překůnań Sokratesa streščo připisywane mu zdańy "wjym, aže ńic ńy wjym" ("scio me nihil scire"). Tradycyjńy předstawjo śe Sokratesa kej wrůga dymokracyji, wskazujůnc na jygo krytyka řečywistośći atyńskij i ludźi kerujůncych sprawůma państwa, a tyž na fakt, iže wśrůd jygo školoři znojdowali śe znůńi wrůgowje ustroju dymokratyčnygo (np. Alkibjades, Platůn, Krycyjoš). Možliwa je ale tyž inkša interpretacyjo, zapropůnowano bez Karla Poppera we dźele Spouečyństwo uotwarte i jygo wrůgowje. Wedle ńij istotno do dymokracyji je wolność suova umožliwjajůnco swobodno krytyka dostřežůnych felerůw i swobodno dyskusyjo uo napotkanych problymach. Wolność suowa je čynńikym wjynkšej efektywnośći państw dymokratyčnych, aby ale we peuńi můguy śe ujawńić pozytywne jeji skutki, kůńyčne je pobudzyńy uobywateli do krytycyzmu (w tym samokrytycyzmu) i samodźelnośći intelektualnyj.