అజాడిరాక్టిన్: కూర్పుల మధ్య తేడాలు
| పంక్తి 28: | పంక్తి 28: | ||
|} |
|} |
||
[[ఇథనాల్]], డై ఇథైల్ ఈథర్, అసిటోన్ మరియు [[క్లోరోఫామ్]]లలో సులభంగా కరుగుతుంది. [[హెక్సేను]]లో కరగదు.<ref>{{citeweb|url=https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/source/hsdb/7372 |title=AZADIRACHTIN |publisher=pubchem.ncbi.nlm.nih.gov |accessdate=2024-04-14}}</ref> |
[[ఇథనాల్]], డై ఇథైల్ ఈథర్, అసిటోన్ మరియు [[క్లోరోఫామ్]]లలో సులభంగా కరుగుతుంది. [[హెక్సేను]]లో కరగదు.<ref>{{citeweb|url=https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/source/hsdb/7372 |title=AZADIRACHTIN |publisher=pubchem.ncbi.nlm.nih.gov |accessdate=2024-04-14}}</ref> |
||
==అనువర్తనం== |
|||
*ఇది మొదట్లో ఎడారి మిడుత (స్కిస్టోసెర్కా గ్రెగారియా) నిరోధకం వలె చురుకుగా ఉన్నట్లు కనుగొనబడింది, ఇది ఇప్పుడు 200 జాతుల కీటకాలను ప్రభావితం చేస్తుంది, ప్రధానంగా యాంటీఫీడెంట్ మరియు పెరుగుదల అంతరాయం కలిగిస్తుంది మరియు కీటకాల పట్ల గణనీయమైన విషాన్ని కలిగి ఉంది. <ref>{{citeweb|url=https://www.chemeurope.com/en/encyclopedia/Azadirachtin.html |title=Azadirachtin |publisher=chemeurope.com |accessdate=2024-04-14}}</ref> |
|||
==మూలాలు== |
==మూలాలు== |
||
05:38, 14 ఏప్రిల్ 2024 నాటి కూర్పు
 | ఈ వ్యాసం లో చురుగ్గా మార్పులు జరుగుతున్నాయి. దిద్దుబాటు ఘర్షణను నివారించేందుకు గాను, ఈ సందేశం కనబడుతున్నంత కాలం ఈ పేజీలో మార్పులేమీ చెయ్యకండి. ఈ పేజీని చివరిసారిగా సవరించిన సమయం 2024 ఏప్రిల్ 14, 05:38 (UTC) (6 నెలల క్రితం). ఒక పది గంటల పాటు ఈ పేజీలో ఏ మార్పులూ జరక్కపోతే ఈ సందేశాన్ని తీసెయ్యండి. ఈ మూసను చేర్చినది మీరే అయితే, మీ ప్రస్తుత దిద్దుబాటు సెషను పూర్తి కాగానే ఈ మూసను తిసెయ్యండి. లేదా దీని స్థానంలో {{నిర్మాణంలో ఉంది}} మూసను పెట్టండి. |
అజాడిరాక్టిన్ ( Azadirachtin)అనేది వేప చెట్టు (అజాడిరాచ్టా ఇండికా) విత్తనాలలో కనిపించే టెట్రానార్ట్రిటెర్పెనోయిడ్ (లిమోనాయిడ్).ఈ సమ్మేళనం యాంటీఫీడెంట్, మరియు మోర్ఫోజెనిక్ పెప్టైడ్ హార్మోన్ విడుదలను నిరోధించడం ద్వారా కీటకాల పెరుగుదలకు అంతరాయం కలిగిస్తుంది[1]లెపిడోప్టెరాన్ తెగుళ్లు మరియు కొలరాడో బంగాళాదుంప బీటిల్‌తో సహా అనేక రకాల కీటకాలపై ఇది ప్రభావవంతంగా ఉన్నట్లు తెలుస్తున్నది.సాధారణంగా, అజాడిరాక్టిన్ గుడ్లు మరియు చిన్న లార్వాల పెరుగుదల నియంత్రకం వలె అత్యంత ప్రభావవంతంగా పనిచెస్తుంది.[2][3]అజాడిరాక్టిన్ అనేది తెల్లటి మైక్రోక్రిస్టలైన్ ఘన పదార్థం, ఇది బలమైన వెల్లుల్లి లేదా సల్ఫరస్ వాసన కలిగి ఉంటుంది, సల్ఫర్ లేనప్పటికి సల్పర్ వంటి వాసన రావడం కొంచెం వింతగా ఉంటుంది.
అజాడిరాక్టిన్ నిర్మాణం
అజాడిరాక్టిన్ ఆకట్టుకునే అణువు. ఇందులో ఎనిమిది వలయాలు (వాటిలో ఐదు ఆక్సిజన్ అణువులను కలిగి ఉంటాయి), 16 చిరల్ కేంద్రాలు మరియు మూడు క్వాటర్నరీ కార్బన్ అణువులను కలిగి ఉండును.దాని కార్యాచరణలలో హైడ్రాక్సిల్ సమూహం, ఒక ఎనోల్ ఈథర్, ఒక అసిటల్, రెండు హెమియాసెటల్స్, ఒక ఎపాక్సైడ్ మరియు నాలుగు కార్బాక్సిలిక్ యాసిడ్ ఈస్టర్లు ఉన్నాయి.[4]
చరిత్ర
శతాబ్దాలుగా, వేప చెట్టు యొక్క విత్తనాలు మరియు ఆకులు వ్యవసాయ పంటల నుండి హానికరమైన కీటకాలను తిప్పికొట్టడానికి ప్రసిద్ధి చెందాయి.1960లలో, రసాయన శాస్త్రవేత్తలు వేప గింజల సారాలను క్రియాశీల పదార్ధాలను గుర్తించడానికి అధ్యయనం చేయడం ప్రారంభించారు.కీలే విశ్వవిద్యాలయం (UK)లో J. H. బటర్‌వర్త్ మరియు E. D. మోర్గాన్ 1968లో అజాడిరాక్టిన్‌ను కీలకమైన అణువుగా గుర్తించారు.స్టీఫెన్ V. లే ' మరియు నలుగురు సహోద్యోగులు , కేంబ్రిడ్జ్ విశ్వవిద్యాలయం (UK)లో 2007లో దాని అద్భుతమైన పూర్తి సంశ్లేషణను పూర్తి చేశారు.[4]
సంశ్లేషణ
అజాడిరాక్టిన్ అణేది వేప గింజలలలో వున్నది.వేప గింజల్లో అజాడిరాక్టిన్ తో పాటు నూనె,కార్బొహైడ్రేటులు(పిండి పదార్థాలు),ప్రోటిన్లు(మాంసకృత్తులు) వగైరా వుండును.వేప విత్తనాలనుండి మెకానికల్ ప్రెస్సింగ్ లేదా హెక్సెన్ ఉపయోగించి డ్రావణి పద్దతి ద్వారా నూనెను తొలగిస్తారు.తరువాత నూనెతీసిన వేపపిండి(ఇంక కొంత నూనె పిండిలొ మిగిలి వుండును)కి ద్రువ(polar) సెంద్రియ ద్రావణి/ద్రావకం కలిపెదరు.సహజంగా అందులో ప్రొటిన్లు,పిండి పదార్థాలు కరగవు,కనుక అందులొఅజాడిరాక్టిన్ మరియు మిగిలిన నూనె కరుగును.ఇలా అజాడిరాక్టిన్ మరియు నునె వున్న మిశ్రమ ద్రావణికి, అద్రువ(non polar)సేంద్రియ ద్రావకంను కలిపి నూనెను అందులో కరిగించి వేరుషేస్తారు.[5][6] ఆకులలొ కూడా అజాడిరాక్టిన్ వుండును,కాని తక్కువ శాతం లో వుండును.
ఈ సమ్మేళనం విత్తనాలలో 0.2 నుండి 0.8 శాతం వరకు లభిస్తుంది (బరువు ద్వారా).
భౌతిక గుణాలు
అజాడిరాక్టిన్ అనేది 16 చిరల్ కార్బన్ కేంద్రాలతో కూడిన ఒక సంక్లిష్టమైన టెట్రానోర్ట్రిటెర్పెనోయిడ్, ఇది వేప చెట్టులోని మెవలోనిక్ యాసిడ్ మార్గం నుండి తీసుకోబడింది.[7]ఇది సిట్రస్ పండ్ల చేదు గుణం మరియు లిమోనాయిడ్స్ అని పిలువబడే లిమోనిన్‌కు సంబంధించిన అత్యంత ఆక్సిడైజ్ చేయబడిన టెట్రానార్టెర్పెనోయిడ్ సహజ ఉత్పత్తి.[8][9]
| లక్షణం/గుణం | మితి/విలువ |
| అణు సూత్రం | C35H44O16[4] |
| అణు భారం | 720.71 గ్రా/మోల్[4] |
| ద్రవీభవన ఉష్ణోగ్రత | 165ºC[4] |
| ఫ్లాష్ పాయింట్ | > 58°C[10] |
ఇథనాల్, డై ఇథైల్ ఈథర్, అసిటోన్ మరియు క్లోరోఫామ్లలో సులభంగా కరుగుతుంది. హెక్సేనులో కరగదు.[11]
అనువర్తనం
- ఇది మొదట్లో ఎడారి మిడుత (స్కిస్టోసెర్కా గ్రెగారియా) నిరోధకం వలె చురుకుగా ఉన్నట్లు కనుగొనబడింది, ఇది ఇప్పుడు 200 జాతుల కీటకాలను ప్రభావితం చేస్తుంది, ప్రధానంగా యాంటీఫీడెంట్ మరియు పెరుగుదల అంతరాయం కలిగిస్తుంది మరియు కీటకాల పట్ల గణనీయమైన విషాన్ని కలిగి ఉంది. [12]
మూలాలు
- ↑ (Mordue and Blackwell, 1993; Seymour et al., 1995; Abudulai et al., 2003).
- ↑ (Trisyono and Whalon, 1999; Kowalska, 2007)
- ↑ "Chemical control". sciencedirect.com. Retrieved 2024-04-14.
- ↑ 4.0 4.1 4.2 4.3 4.4 "Azadirachtin". acs.or. Retrieved 2024-04-14.
- ↑ "Azadirachtin extraction process". patents.google.com. Retrieved 2024-04-14.
- ↑ "imultaneous Extraction and Separation of Oil and Azadirachtin from Seeds and Leaves of Azadirachta indica using Binary Solvent Extraction". synapse.koreamed.org. Retrieved 2024-04-14.
- ↑ (Hansen et al., 1993; Aarthy et al., 2018)
- ↑ (Benuzzi and Ladurner, 2018
- ↑ "Azadirachtin-Based Insecticide: Overview, Risk Assessments, and Future Directions". frontiersin.org. Retrieved 2024-04-14.
- ↑ "Azadirachtin". haz-map.com. Retrieved 2024-04-14.
- ↑ "AZADIRACHTIN". pubchem.ncbi.nlm.nih.gov. Retrieved 2024-04-14.
- ↑ "Azadirachtin". chemeurope.com. Retrieved 2024-04-14.