Coğrafya: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmemiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Coğrafya sadece bilimdir Etiketler: Geri alındı tanım değiştirme Görsel Düzenleyici Mobil değişiklik Mobil ağ değişikliği |
k 2A02:4E0:2D38:1F55:91B3:F87E:84AB:1351 (mesaj) tarafından yapılan 33803296 revizyon numaralı değişiklik geri alındı Etiket: Geri al |
||
2. satır:
[[Dosya:Physical World Map.svg|küçükresim|upright=1.36|sağ|Yeryüzü haritası]]
[[Dosya:Piri reis world map 01.jpg|küçükresim|upright=0.91|sağ|[[Pîrî Reis Haritası]]]]
'''Coğrafya'''; [[Beşeri coğrafya|beşerî]] (insanî) sistemleri ve [[Dünya|yeryüzünü]] araştıran, bunlar arasındaki ilişkiyi neden-sonuç ve [[dağılış ilkesi]]ne<ref name=ilkeler>{{Web kaynağı | url = https://cografyahocasi.com/9-sinif/cografyanin-ilkeleri-prensipleri.html | başlık = Coğrafya'nın İlkeleri (Prensipleri) | eser = Coğrafya Hocası | erişimtarihi = 24 Haziran 2021 | tarih = 1 Aralık 2017 | dil = Türkçe | arşivurl = https://web.archive.org/web/20210411161247/https://cografyahocasi.com/9-sinif/cografyanin-ilkeleri-prensipleri.html | arşivtarihi = 11 Nisan 2021}}</ref> bağlı olarak inceleyen ve sorgulayan bir bilim dalıdır. Yer ve insanlar arasındaki ilişkiler coğrafyanın konusunu oluşturur. Coğrafya sözcüğü Yunanca “''γεωγραφία”'' ''[[gaia]]'' (yer) ve ''gráphein'' (yazmak, betimlemek) sözcüklerinden türemiştir. [[Türkçe]]si '''''yerçizim''''' sözcüğüdür. Zamanımızdan 2200 yıl önce coğrafya terimini ilk kullanan kişi [[Eratosthenes]] (MÖ 276-MÖ 194) olmuştur.<ref>{{Kitap kaynağı|başlık = Eratosthenes' "Geography"|yazar=Erastothenes|yayıncı=[[Princeton University Press]]|yıl=2010|isbn=978-0-691-14267-8}}</ref> [[Gregg]] ve [[Leinhardt]] (1994), coğrafyayı 4 özellikle karakterize edilen bir disiplin olarak tanımlamaktadırlar:<ref name =cografya>{{Web kaynağı | url = http://www.tck.org.tr/kaynak/tr/ders-notlari/cografya-nedir | başlık = Coğrafya Nedir? | tarih = 22 Aralık 2006 | yayıncı = tck.org.tr | erişimtarihi = 10 Ekim 2014 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20151117031924/http://www.tck.org.tr/kaynak/tr/ders-notlari/cografya-nedir | arşivtarihi = 17 Kasım 2015 | ölüurl =evet}}</ref>
* Birincisi, bir yere eşsiz bir karakter kazandıran, yeryüzü üzerindeki özelliklerin dağılımıdır (örneğin [[dağ]]lar, [[ırmak]]lar, [[deniz]]ler vb.).
* İkincisi, bazı şeylerin oldukları yerlerde ve zamanda neden ve nasıl meydana geldiğini anlamaktır (örneğin [[yanardağı|yanardağlar]] gibi).
* Üçüncüsü, meydana gelen olayların, diğer olaylarla ilgisi ve bağlantısıdır (örneğin [[yağmur ormanı|yağmur ormanlarının]] tahribi).
* Sonuncusu, coğrafyanın [[harita]]lar ile bilgilerin ve düşüncelerin iletişimini sağlamasıdır.
Bu dört özellik birbiri ile çok çeşitli yollardan etkileşim içindedir. Bunlardan ilk üçü coğrafyanın dayanak ilkeleridir.<ref name="ilkeler" /> Sonuncusu ise coğrafî araştırmalar sonucu elde edilen bilgilerin söylenişidir.
Coğrafyanın bu değişik yönleri arasındaki etkileşim, onu tanımlama amaçlı olarak kesin çizgilerle bölünmesini zorlaştırır. Coğrafi beceriler, yerler, fizikî, beşerî ve çevre coğrafyası biçiminde bir bölümleme, bunlardan bir veya iki alanın coğrafya eğitiminin çeşitli basamaklarında yer alması; öğrencinin çeşitli alanlar arasındaki ilişkiyi anlamasının engellenmesi şeklinde bir sonuç doğurabilir.<ref name =cografya/>
Coğrafya, bazı yeteneklerin gelişimini ve kavramların anlaşılmasını içerir. Bu kavram ve yetenekler ise fizikî çevre (ortam), beşerî çevre ve bunlar arasındaki ilişki ile ilgilidir. Coğrafya hem bir doğa bilimidir (fiziki coğrafya) hem de bir sosyal bilimdir (beşeri ve ekonomik coğrafya).
== Coğrafyanın dalları ==
Coğrafya, bazı farklılıklar olsa da genellikle aşağıdaki alanlara ayrılarak incelenir.<ref>{{Web kaynağı | url = http://smyo.karabuk.edu.tr/akademik_personel/Ders_icerikleri/BOLUM1.pdf | başlık = Coğrafyanın Dalları | yazar = ALTAN, Selahattin | tarih = | eser = türkiye Turizm Coğrafyası Ders Notları | yayıncı = smyo.karabuk.edu.tr | erişimtarihi = 15 Haziran 2014 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20120105155903/http://smyo.karabuk.edu.tr/akademik_personel/Ders_icerikleri/BOLUM1.pdf | arşivtarihi = 5 Ocak 2012 | ölüurl =evet}}</ref><ref>{{Web kaynağı | url = http://www.pegem.net/kitabevi/120408-Genel-Beseri-ve-Ekonomik-Cografya-kitabi.aspx | başlık = Yerleşme coğrafyası | yazar = DOĞANAY, Prof. Dr. Hayati | tarih = | eser = Genel Beşeri Ve Ekonomik Coğrafya | yayıncı = | erişimtarihi = 6 Haziran 2014 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20150524175639/http://www.pegem.net/kitabevi/120408-Genel-Beseri-ve-Ekonomik-Cografya-kitabi.aspx | arşivtarihi = 24 Mayıs 2015 | ölüurl =evet}}</ref>
| |||