Açık şehir

Açık şehir; savaş zamanında, bir şehrin ele geçirilmesinin an meselesi olduğu anlarda, o şehrin kontrolünü elinde bulunduran ulusun hükûmeti ya da askerî yönetimi, şehri açık şehir olarak ilan edebilir ve şehirdeki tüm savunma araçlarını bıraktıklarını ilan edebilirler.

26 Aralık'ta Manila açık şehir ilan edildi. Bildirinin metnini tüm gazeteler yayınladı ve radyo istasyonları gün boyunca haberi yayınladı. Belediye binasının önüne Açık Şehir ve Atış Yok yazan devasa bir pankart asıldı. O gece elektrik kesintisi sona erdi ve Manila ışıklarla parladı.

Taarruz hâlindeki ordu ya da askerî birimlerin ise şehri bombalamaması ya da başka türlü bir askeri saldırı yapmaması, şehre serbest bir biçimde girmesi beklenir. Buradaki amaç, şehirde yaşayan sivilleri ve şehrin tarihî simgelerini gereksiz bir savaştan korumaktır.

II. Dünya Savaşı sırasında bazı şehirler "açık şehir" olarak ilan edildi:

• Brüksel, 1940'ta;
• Paris, 1940'ta Fransız Hükûmetinin şehri savunamayacağını anlayıp terk etmesinden sonra;
• Belgrad, Nisan 1941'de;
• Manila, 1942'de ABD ordusunun beklenmedik Japon işgali karşısında şehri savunamayıp terk etmesinden sonra;
• Roma, 14 Ağustos 1943'te müttefiklerin bombardımana ara vermesini takiben şehri savunan İtalyan güçlerinin tek taraflı olarak ettikleri açık şehir ilanından sonra (Akabinde müttefik güçler Haziran 1944'te Roma'ya girdi ve geri çekilen Alman güçleri ise Floransa ve Chieti şehirlerini "açık şehirler" olarak ilan etti.);
• Atina, 11 Ekim 1944'te Almanlar tarafından "açık şehir" olarak ilan edildi.

Taarruz güçleri, "açık şehir" ilanına her zaman saygı göstermezler. Savunma güçleri ise bu durumu bir siyasi taktik olarak kullanabilirler.

Ayrıca bakınız

• Savaş Hukuku
• Roma, Açık Şehir (Roma città aperta), 1945 yılında Roma'nın açık şehir olarak ilan edildiği dönemi anlatan bir İtalyan filmi.