Kleopatra (film, 1963)
Kleopatra 1963 ABD- İngiltere ortak yapımı tarihi epik filmdir. Özgün Adı Cleopatra dır.
| Cleopatra | |
 "Kleopatra" (Cleopatra) filminin sinema afişi | |
| Yönetmen | Joseph L. Mankiewicz |
|---|---|
| Yapımcı | Walter Wanger |
| Senarist | Joseph L. Mankiewicz Ranald MacDougall Sidney Buchman |
| Oyuncular | Elizabeth Taylor Richard Burton Rex Harrison Roddy McDowall Martin Landau |
| Müzik | Alex North |
| Görüntü yönetmeni | Leon Shamroy |
| Kurgu | Dorothy Spencer |
| Stüdyo | 20th Century Fox |
| Dağıtıcı | 20th Century Fox |
| Cinsi | Sinema filmi |
| Türü | Tarihi, epik, dram, aşk, savaş |
| Renk | Renkli (DeLuxe] |
| Yapım yılı | 1963 |
| Çıkış tarih(ler)i | 12 Haziran 1963, New York 1966, İzmir (Elhamra Sineması) |
| Süre | 320 dakika (yönetmenin kurgusu) 243 dak prömiyer baskısı 192 dak genel gösterim |
| Ülke |  ABD İngiltere |
| Dil | İngilizce |
| Bütçe | 44 milyon $ (2008'in 300 milyon dolarına denk geliyor) |
| Hasılat | 62 milyon $ |
| Diğer adları | Kleopatra (Türkiye) Cléopâtre (Fransa) |
Önemli rollerinde Elizabeth Taylor, Richard Burton, Rex Harrison, Roddy McDowall ve Martin Landau'nun oynadığı filmi Rouben Mamoulian yönetmeye başlamış, ancak o kovulunca yerine getirilen Joseph L. Mankiewicz filmi tamamlamıştır. Çekimlerde Darryl F. Zanuck da gayrıresmî olarak kendisine yardım etmişti. Mankiewicz aynı zamanda Ranald MacDougall ve Sidney Buchman'la birlikte filmin senaryosunu da yazmıştı. Senaryo yazılırken Plutarch, Suetonius ve Appian gibi Antik Yunan ve Roma tarihçilerinin eserleri ile Carlo Mario Franzero'nun "Cleopatra'nın devri ve hayatı" adlı kitabından yararlanılmıştır.
Filmde Antik Mısır'ın efsanevi kraliçesi Kleopatra'nın (Kleopatra VII) MÖ 48 yılında Roma'nın yayılmacı emellerine direnişi, önce kendisini Mısır tahtına çıkaran Sezar'la sonra da Roma'ya isyan eden General Marcus Antonius ile yaşadığı aşklar destansı bir dille anlatılır. Mısır'ın genç kraliçesi Kleopatra'nın dramatik öyküsü sinemanın ilk yıllarından itibaren defalarca sinemaya aktarılmıştı.
Film o tarihlerde çekilen birçok diğer üstün yapım gibi 65mm geniş format negatife çekilmiş ve hem 70mm hem de 35mm baskıları yapılarak dağıtılmıştır. Geniş perde sisteminin daha gelişmiş yüksek tanımlamalı bir türü olan Todd-AO sistemi ile çekilen filmde DeLuxe renk sistemi kullanılmıştır. Bu sistemin bir özelliği olarak 70mm baskılarında ses sistemi 6 kanallıydı. Filmin Oscar kazanan görüntülerini Leon Shamroy çekmiştir. Filmin müziği ise daha önce Spartacus'ün de (1960) müziğini yapmış olan Alex North'a aittir.
Çekimleri 3 yıl süren filme 1963 yılının parasıyla 44 milyon dolar harcanmıştı, bu miktar 2008 yılının 300 milyon dolarına denk gelmektedir.[1] Bu uzun soluklu dramatik, epik film çeşitli kurgu versiyonlarına göre 3,5 saat ile 5,5 saat arasında sürmektedir. Yıllar sonra TRT televizyonunda gösterilirken bile iki bölüm halinde, iki gün üst üste göstermişti.
"Kleopatra" 9 dalda birden aday gösterildiği Oscar ödüllerinden "en iyi görüntü yönetimi", "en iyi özel efekt", "en iyi dekor" ve "en iyi kostüm" dallarında olmak üzere 4 tanesini almıştı.
Oyuncu kadrosu
değiştir- Elizabeth Taylor ... Kleopatra
- Richard Burton ... Marcus Antonius
- Rex Harrison ... Caesar
- Roddy McDowall ... Octavian - Caesar Augustus
- Martin Landau ... Rufio
- Pamela Brown ... Baş rahibe
- George Cole ... Flavius
- Hume Cronyn ... Sosigenes
- Cesare Danova ... Apollodorus
- Kenneth Haigh ... Brutus
- Andrew Keir ... Agrippa
- Robert Stephens ... Germanicus
- Francesca Annis ... Eiras, Kleopatra'nın hizmetçisi
- Grégoire Aslan ... Pothinus
- Martin Benson ... Ramos
Film hakkında notlar
değiştir- Film neredeyse 20th Century Fox'u iflasa sürükleyen film olarak tarihe geçecekti. Başlangıç bütçesi 2 milyon dolar olarak saptanan film 44 milyon dolara patlamıştı. Bu ABD dolarının dugünkü satın alma değeri olarak 300 milyon dolara denk gelmektedir[2] Sinema bilet fiyatlarının bugünkü kura ayarlanmasına göre ise 2008'in 475 milyon dolarına denk geliyor[1]
- Aslında başlangıçta proje birbiri ile ilintili iki ayrı film yapılması şeklindeydi. Her biri üçer saatlik "Caesar ve Cleopatra" ile bunun devamı olan "Antony ve Cleopatra" filmleri yapılacaktı. Ancak şirket buna itiraz etti ve ortalama 4 saat süren, bugün bilinen "Cleopatra" filmi ortaya çıktı. Filmin "yönetmenin kurgusu" versiyonu 5,5 saatti (320 dakika). İlk gösterim kopyaları ise 243 dakika uzunluğundaydı. Piyasa kopyaları ise sadece 3,5 saat sürüyordu (192 dakika).
- Elizabeth Taylor'un bitmek bilmez taleplerinden biri de filmin yüksek tanımlamalı bir geniş perde sistemi olan Todd-AO sistemi ile çekilmesi idi. Todd-AO sistemi ünlü Hollywood yapımcısı ve mucit Michael Todd'un sinema dünyasına kazandırdığı bir buluşuydu ve patent hakları onun elindeydi. Michael Todd, Elizabeth Taylor'un kocasıydı ve 1958'de öldüğünde patent hakları Taylor'a miras kalmıştı. Yani film Todd-AO ile çekilirse Taylor filmden çok daha fazla para kazanacaktı.[3]
- Bu filmin "kılıçlı sandaletli filmler" (Sword and sandal films)[4] adı da verilen bir film türünün sonunu getirdiği söylenir. Özellikle İtalya'da üretilen ve konularını Antik Yunan ve Roma tarihi ile mitolojiden alan ucuz B türü filmlere bu ad veriliyordu. Bu filmler Türkiye'de Masist filmleri veya Herkül filmleri olarak biliniyordu. Sinema tarihinin en pahalı prodüksiyonlarından biri olan Kleopatra filminin 3 yıl süren çekimleri sırasında bu Masist filmlerini üreten firmalara malzeme ve iş gücü sağlayan şirketlerin fiyatlarını yükseltmeleri bu İtalyan yapımı mitolojik filmlerin sonunu getirmiştir.[3]
Kaynakça
değiştir- ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 7 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Kasım 2008.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 19 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Kasım 2008.
- ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 11 Ocak 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Kasım 2008.
- ^ en:Sword and sandal