Tatlı su
Tatlı su, içerisinde düşük derişimlerde çözünmüş tuzlar ve diğer toplam çözünmüş katı maddeler bulunan, doğal olarak oluşan herhangi bir sıvı veya donmuş sudur. Deniz suyu ve acı su, tatlı su teriminden hariç tutulmakla beraber demirli su kaynakları gibi tuzsuz ve mineral açısından zengin sular, tatlı su kapsamında değerlendirilir. Tatlı su; buz örtüleri, buz tabakaları, buzullar, kar alanları ve buzdağlarındaki donmuş ve eriyen suları; yağmur, kar yağışı, dolu/karla karışık yağmur ve grezil gibi doğal yağışları; sulak alanlar, göletler, göller, nehirler, akıntılar gibi iç su kütlelerini oluşturan yüzey akıntılarını; akiferlerde, yer altı nehirlerinde ve göllerde bulunan yeraltı sularını kapsayabilir. Tatlı su, insanlar en ihtiyaç duyduğu ve kullandığı su kaynağıdır.
Su, tüm canlıların hayatta kalması için kritik öneme sahiptir. Pek çok organizma tuzlu sularda gelişebilir ancak yüksek bitkilerin ve böceklerin, amfibilerin, sürüngenlerin, memelilerin ve kuşların çoğu hayatta kalmak için tatlı suya ihtiyaç duyar.
Tatlı su her zaman içilebilir değildir, yani insanlar tarafından güvenle içilebileceği anlamına gelmez. Yeryüzündeki tatlı suyun büyük çoğunluğu (yerüstü ve yeraltı suları), insan tüketimi için bir miktar arıtılmadan kullanılamaz. Tatlı su, erozyon gibi doğal olarak meydana gelen süreçler veya insan faaliyetleri nedeniyle kolayca kirlenebilir. Tatlı su, dünyadaki su kaynaklarının %3'ünden daha azını oluşturur ve bunun sadece %1'i hazır olarak bulunur. Bu %1'lik kısmın sadece %3'ü insan tüketimi için kullanılır. Tarım faaliyetleri, çevreden alınan tatlı suyun tümünün kabaca üçte ikisini kullanır.[1][2][3]
Tatlı su, yenilenebilir ve değişken fakat sonlu doğal kaynaktır. Tatlı su, denizlerden, göllerden, ormanlardan, karalardan, nehirlerden ve rezervuarlardan gelen suyun buharlaştığı, bulutlar oluşturduğu ve iç kısımlara yağış olarak döndüğü su döngüsü sayesinde yenilenir.[4] Ancak bir bölgede yerel olarak insan faaliyetleri yoluyla doğal olarak geri kazanılandan daha fazla tatlı su tüketilirse, bu durum yerüstü ve yer altı kaynaklarındaki tatlı suyun azalmasına (veya su kıtlığının artmasına) neden olabilir. Bu durum etrafta bulunan ve tatlı suyla ilişkili tüm çevresel bölgelerde ciddi hasara neden olabilir. Su kirliliği de tatlı su mevcudiyetini azaltır.
Tanımlar
değiştirSayısal tanım
değiştirTatlı su, milyonda 500 partikülden (ppm) daha az çözünmüş tuz içeren su olarak tanımlanabilir.[5]
Diğer kaynaklar tatlı su için 1000 ppm[6] veya 3000 ppm gibi daha yüksek tuzluluk limitleri verir.[6][7]
Ayrıca bakınız
değiştir- Limnoloji – Karasal su ekosistemleriyle ilgilenen bilim dalı
Kaynakça
değiştir- ^ "Wastewater resource recovery can fix water insecurity and cut carbon emissions". European Investment Bank (İngilizce). 29 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ağustos 2022.
- ^ "Competing for Clean Water Has Led to a Crisis". Environment (İngilizce). 26 Ocak 2010. 19 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ağustos 2022.
- ^ "Freshwater Resources | National Geographic Society". education.nationalgeographic.org. 26 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ağustos 2022.
- ^ "The Fundamentals of the Water Cycle". www.usgs.gov. 27 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2021.
- ^ "Groundwater Glossary". 27 March 2006. 28 April 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2006.
- ^ a b "Freshwater". Glossary of Meteorology. American Meteorological Society. June 2000. 6 June 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Kasım 2009.
- ^ "Freshwater". Fishkeeping glossary. Practical Fishkeeping. 11 Mayıs 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Kasım 2009.
Dış bağlantılar
değiştir
- Tatlı su kaynakları 2 Ocak 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Tatlı su - Tuzlu su 11 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- The World Bank's work and publications on water resources 26 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- U.S. Geological Survey 6 Ağustos 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Fresh Water National Geographic 27 Kasım 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.