Theobald von Bethmann Hollweg
Theobald von Bethmann Hollweg (d. 29 Kasım 1856 - ö. 1 Ocak 1921), I. Dünya Savaşı öncesinde ve savaş sırasında Alman Şansölyesi. Alman bürokrasisinin idari kademelerinden şansölyeliğe atanan ilk kişidir.
| Theobald von Bethmann Hollweg | |
|---|---|
| |
| Almanya Şansölyesi | |
| Görev süresi 13 Temmuz 1909 - 13 Temmuz 1917 | |
| Yerine geldiği | Bernhard von Bülow |
| Yerine gelen | Georg Michaelis |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 29 Kasım 1856 |
| Ölüm | 1 Ocak 1921 (64 yaşında) |
| İmzası | 
|
Frankfurtlu bankacı bir ailenin oğluydu. Strazburg, Leipzig ve Berlin'de hukuk öğrenimi gördükten sonra devlet hizmetine girdi. 1905'te Prusya İçişleri Bakanlığı'na, 1907'de de İmparatorluk İçişleri Bakanlığı'na atandı. 14 Temmuz 1909'da istifa eden Prens Bernhard von Bülow'un yerine Şansölye oldu.
İç politikada günün koşullarına göre ılımlı-liberal sayılabilecek bir çizgi izlemekle birlikte, kendisinden daha güçlü ve daha aşırı görüşlü kişilere sürekli boyun eğdi. Dış politikada Deniz Kuvvetleri'nin karşılıklı azaltılması konusunda İngilizler ile yaptığı görüşmeler (Mart 1909 ve Şubat 1912), İmparator II. Wilhelm'den destek gören Amiral Alfred von Tirpitz'in muhalefeti nedeniyle sonuçsuz kaldı. Dışişleri Bakanı Alfred von Kiderlen-Waechter'in Temmuz-Kasım 1911'de yarattığı Agadir Krizi sırasında, Almanya, Fransa ve İngiltere karşısında geri çekilmek zorunda kaldı. İngiliz Dışişleri Bakanı Sir Edward Grey ile birlikte Balkan Savaşları'nın Avusturya-Macaristan İmparatorluğu ile Rusya arasında büyük bir çatışmaya yol açacak biçimde yayılıp büyümesini önledi. Bu belki de Dışişleri'nde sağladığı en önemli başarı oldu.
Bethmann'ın orduyu büyütmek için çıkardığı yasalar, Almanya'nın uluslararası konumuna ilişkin ülke içinde süregelen kaygıları yatıştırmaya yetmedi.Reichstag çoğunluğuna dayalı demokratik bir monarşinin kaçınılmazlığını görmekle birlikte, parlamenter hükûmete çok yatkın değildi. Bu yüzden gönülsüzce gerçekleştirdiği seçim reformları hemen hiç yarar sağlamadı.
Savaş yanlısı olmadığı halde, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'a Sırbistan konusunda açık çek vermekle bir bakıma Temmuz 1914 bunalımını başlattı. Almanya'nın daha sonra Avusturya-Macaristan'a ve gelecekteki hasmı Rusya'ya yönelttiği uyarılar savaşın patlak vermesini engelleyemedi ve Bethmann, Alman Genelkurmayı'nın hemen savaşa girme yönündeki isteğine boyun eğdi.
Bu dönemde Bethmann'ın, Almanya lehine ilhak peşinde koşmaksızın görüşme yoluyla barış sağlamaya çalıştığı biçimindeki kanı artık herkesçe paylaşılmamaktadır. Asıl tercihinin bu yönde olduğu kesin olarak bilinmekle birlikte, milliyetçi-yayılımcı eğilimlere ve askerlerden gelen taleplere sanıldığından daha çok önem verdiği anlaşılmıştır. Âmâ 1916'da arabuluculuk yapması için ABD'ye başvurduğu ve ABD'nin savaşa katılmasının sonucu belirleyici bir rol oynayacağını görerek, sınırsız bir denizaltı savaşını savunanlara karşı direndiği de doğrudur.
Bethmann, 7 Nisan 1917'de Prusya'da seçim reformu yapılacağını vadetmekle, askerlerin ve tutucu sivillerin kızgınlığını daha da artırdı. Temmuz 1917'de Reichstag'dan geçen barış önergesi ile ilgili tartışmalar sırasında istifa etmek zorunda kaldı. 13 Temmuz'da yerine Georg Michaelis Şansölye oldu. Emeklilik yıllarını iki bölümden oluşan Betrachtungen zum Weltkriege (1919-1921; Dünya Savaşı Üzerine Görüşler) adlı kitabını yazmakla geçirdi.
Kaynakça
değiştir| Siyasi görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Bernhard von Bülow |
Almanya Şansölyesi 1909-1917 |
Sonra gelen: Georg Michaelis |