Tartışma:Dunbuliler/Arşiv 1: Revizyonlar arasındaki fark
Arşivlendi Etiket: 2017 kaynak düzenleyici |
(Fark yok)
|
16.20, 22 Ocak 2024 itibarı ile sayfanın şu anki hâli.
Burası geçmiş tartışmaları içeren bir arşiv sayfasıdır. Lütfen bu sayfayı düzenlemeyin. Eğer yeni bir tartışma başlatmak istiyorsanız, eskilerden birini canlandırabilirsiniz ya da mevcut tartışma sayfasında yeni bir tartışma başlatabilirsiniz. |
Arşiv 1 |
- Aşağıdaki tartışma, bir arşiv olarak korunmuştur. Lütfen üzerinde herhangi bir değişiklik yapmayınız. Daha sonraki yorumlar, tartışma sayfasının uygun kısmında yapılmalıdır.
Madde adı
Bildiğim kadarıyla Türkçe kaynaklarında Dımıli terimi Zazalar için kukllanılıyor. Ama bu İran, Irak sınırlarında ve Türkiye'de ise Siirt ve Cizre civarında yaşayan aşiret. Uygun madde adı nedir ? Ya da anlam ayrımı sayfası mı lazım ? Takabeg ileti 03:56, 28 Kasım 2009 (UTC)
- Dogrudur. Dimili terimi siverek zazalari icin, daha dogrusu siverek zazacasi icin (Dımılki) kulanilir. lakin kurdoloji kaynaklarinda dimili asireti vardir. ve siverekteki dimili asiretide bu asiretin bir koludur (zaten iranicada bunu dogruluyor). kürtler arasinda iki yada daha cok kürt dilini konusan asiretler vardir (pîran, soran, lolan, alan vs..). bu asirette bunlardan biri, onun icin anlam ayrimi sayfasi gerekmiyor. --Baran Ruciyar 23:52, 28 Kasım 2009 (UTC)
Tahrifat
Kullanıcı Fthylcn kaynaksız bilgiler eklemekte ve var olan kaynaklı bilgileri de çıkarmakta. En son yaptığı değişiklikte ise kaynakta olmayan bilgiyi varmış gibi göstererek açık tahrifat yapmıştır. Verdiği linkteki yazı ile eklediği (daha doğrusu forumlardan kopyala-yapıştır yaptığı) yazı birbirinin tam tersi olduğu halde kaynaklı bilgiymiş gibi göstermiştir. Hatta okuyucu yorumuna "Zaza Fth" ile yazdığı bir yorumda yazıya itiraz etmiş, itiraz ettiği yazıyı nasıl kaynak gösterebiliyor, bu da ilginç bir durum. Bu sebeplerden dolayı şuradaki değişikliği tarafımdan geri alındı.
Kullanıcı aynı şekilde, içinde "Kürt" geçen bütün cümleleri bozup vandalizm yapmakta. Mesela "Roşan Lezgîn: Toplumsal Kürt Gruplarından Zazalara Genel Bir Bakış" kaynak link yazı başlığını silmiş, yine "bir Kürt aşiretidir" ibresinde "kürt" ismini silecek derecede taraflılık örnekleri sergilemiştir. Neribij (mesaj) 10:52, 13 Mart 2015 (UTC)
Vandalizm
Kullanıcı Kullanıcı: Vitruvian kendi subjektif değerlendirmesiyle hem madde ismini değiştirdi, hem de kaynaklı birçok bilgiyi çıkararak adeta maddeyi boşalttı. Halbuki maddenin şu anki boşaltılmış halinde bile, hem "Dunbuli-Dumili" hemde "Dumbuli-Zaza" ilişkisine dair bazı bilgiler kaynaklarıyla beraber yer almaktadır. Buna rağmen onca kaynaklı bilgilerin çıkarılmış olması tamamen keyfidir. Ayrıca P. Lerch, Palu taraflarında Dumbelî aşiretinin Zazaca konuştuğundan bahseder. Z. Gokalp "(Kurmanclar) Zazalara "Dunbulî" derler" bilgisini verir. M. Şerif Fırat bile Doğu illeri ve Varto Tarihi kitabında birçok yerde Zaza ve Dumbeli isimlerini "Zaza-Dumbelî" terkibi içinde veya "Dumbeli Zazalar" şeklinde kullanır. Bu şekilde keyfi, dayatmacı ve maddeyi bozmaya yönelik davranışlar vandalizm kapsamında değerlendirilmelidir. Neribij (mesaj) 11:32, 13 Nisan 2017 (UTC)
- Hiç merak etmeyesin sana madde içinde şu ana kadarki düzeltmelerimle cevap verdim, vermeye de devam ediyor olacağım. Takipte kalırsın artık. :) Vitruvian (mesaj) 12:07, 13 Nisan 2017 (UTC)
- Oyun oynamaya niyetim yok. Kaynaklı bilgileri silmeden kendi katkılarını yapabilirsin. Bu sebeple geri döndürdüm. Ayrıca Halaçoğlu'nun resmi Türkçü tarih fikirlerini boca etmezsin inşallah. Neribij (mesaj) 12:57, 13 Nisan 2017 (UTC)
- Yok, Halaçoğlu'na güvenip onu kolay kolay referans alan biri olsaydım İzol aşiretini gözü kapalı Avşar Türkü yapardım. Benim öyle niyetlerim yok. Murteza Kulî Han Dunbulî kim bu arada? Vitruvian (mesaj) 13:12, 13 Nisan 2017 (UTC)
- Oyun oynamaya niyetim yok. Kaynaklı bilgileri silmeden kendi katkılarını yapabilirsin. Bu sebeple geri döndürdüm. Ayrıca Halaçoğlu'nun resmi Türkçü tarih fikirlerini boca etmezsin inşallah. Neribij (mesaj) 12:57, 13 Nisan 2017 (UTC)
Ayrıca benim şu tip katkılara da itirazım asla olmaz. Çünkü bu maddede anlatmaya çalıştığım şey, Dımıli eşittir Dunbuli demek değildir. Mesele budur, iyi anlaşılmalı. Vitruvian (mesaj) 13:15, 13 Nisan 2017 (UTC)
- Senin eklediğin kaynakalara karşı değilim, hatta Halaçoğlu'ndan yapılan aktarıma da, sorun değil. Ama Hani'den aktarım çok önemli ve tarihi. Neden çıkarıyorsun ki? Murtaza Kuli Han Dumbuli için bak DİA sonucu da var. Neribij (mesaj) 13:23, 13 Nisan 2017 (UTC)
- DİA'yı referans vermedim, sadece "e" yerine "a" yazınca aramada çıkıyor diye gösterdim. Okuduğum iki kaynak vardı orada Murtaza Kuli Han Dunbuli'nin II. Şah Abbas (1642-1666) ve Şah I. Suleyman (1666-1694) devrinde Dunbuli beyi olduğu yazıyordu. Ben sadece bir kaynağı yazdım. Şimdi sen uyarınca DİA'dan sonra ayrıca M.Emin Zeki Bey'in kitabının Türkçe çevirisine de baktım üçüncü kaynak olarak (Apec & Öz-Ge Yayınları, 1998) iki tane Murtaza Kuli Han olduğunu gördüm. M. Emin Zeki Bey'de şöyle bilgi var: "363-Murtaza Kuli Han İsfehan'da uzun süre ikinci Şah Abbas'ın yanında kalan Zaza emirlerinden Ali Han'ın oğludur. Şah Abbas'ın tahta geçmesinde önemli ölçüde katkısı olan Murtaza Kuli Han, Şah'ın yanında saygın bir yere sahipti." Ahmed-i Hani ile çağdaş olan budur. Diğeri de Dunbuli soyundan olup çok daha sonra 1800lerin sonu ve 1900lerin başında yaşamış. Kendi sitelerinde de ilk olanından Emir Murtaza Quli Han Dunbulî / Murtaza Qulihan-i Buzurg (Büyük Murtaza Kulihan) olarak geniş bilgi vermişler ve II. Şah Abbas devrinde yaşadığını yazmışlar. Neribij (mesaj) 14:10, 13 Nisan 2017 (UTC)
Deylem ve Dımıli bağlantısına ilişkin
- Bazı yörelerdeki Zazalar (veya bazen dillerini) tanımlamak maksadıyla kullanılan ve kökenine ilişkin çeşitli iddiaların bulunduğu malum olan Dımıli'nin, aşiret isimlerinin yer aldığı Osmanlı kaynaklarından istifadeyle toparlanan eserlerde Dunbuli ile beraber anılmadığını öncelikle söyleyelim. Dımıli, çeşitli iddilara göre Dunbuli ile irtibatlı bulunsa da genel ve daha yaygın kabule göre Deylem ile bağlantılı sayılır. Her ne kadar Dımıli'nin direkt olarak Dunbuli gibi bir anlamı olduğunu burada bir kullanıcı maddede işlese de esasında bu iddiayı ileri sürenlerden dahi bağlantıyı kurarken "kanımca/bana göre" diyen(ler) var. Propaganda amaçlı ve ısrarla devam eden değişiklilerin Dımıli'nin bilinirliğine aykırı bir tabloyu yaratmak isteyen kullanıcı tarafından sürdürülmektedir. Burada, çeşitli yörelerde Zaza manasına gelen Dımıli sözcüğüyle alakalı görüşleri alıntılayalım.
- "Zaza speakers call their language Dimili. It is generally accepted by orientalist that this name is derived from Daylami by metathesis."
- Bruinessen. Agha, Shaikh, and State, s. 48
- "Dımıli adının Kuzey-İran'da bulunan, bugünkü yurtlarına oradan göç ettiği varsayılan Deylem bölgesinden geldiği düşünülmektedir. (...) Deylem teorisini ilk dile getiren Ermeni yazar Antranig'dir, sonradan F.C. Andreas da bu fikri desteklemiştir. (...) Zazaki'nin Mazenderani, Azeri (Herzendi), Simnani, Talişi ve Gileki gibi Hazar dilleriyle olan tarihi ses ve biçimbilim açısından yakınlığı, Deylem Kuramı'nı veya Zazaki'nin Kuzey İrani kökenli olduğu düşüncesini pekiştirmektedir."
- Mesut Keskin. Zazaca Üzerine Notlar.
- "Hadank, 'Dımıli' sözcüğünün büyük ihtimalle 'Deylemi' sözcüğünün metatezi (seslerin yer değiştirmesi) olduğunu ileri sürmüştür. Buna göre, 'Deylemi' sözcüğünde bulunan 'lm' sessizleri, zamanla 'ml' sessizlerine evirilmiş ve 'Dimilî' olarak kullanılagelmiştir. Deylemi sözcüğünün, Hazar Denizi’nin güney sahillerinden gelen ve Orta Çağlarda çoğu zaman kendilerinden Kürdlerden ayrı olarak bahsedilen Deylemilerden geldiği ileri sürülmektedir."
- Mehmet ASLANOĞULLARI, LERCH’İN ZAZAKİ DERLEMELERİNİN ÇEVRİMYAZIMI VE TÜRLERİNE GÖRE SÖZCÜKLERİN TAHLİLİ.
- "Mann concluded (Mann-Hadank, 1932:19) that Dimili is not a Kurdish dialect and Hadank concluded that the name Dimili is most likely a metathesis of Daylemi."
- T. L. Todd, A Grammar of Dimili.
- "Zazalar, kendi dillerini Dimili olarak adlandırırlar, ki bu, Kuzey İran'daki Daylam ile bir ilişki ihtimali akla getirmektedir."
- Prof. Robert Olson, Kürt Milliyetçiliğinin Kaynakları ve Şeyh Said İsyanı.
- "The Zaza are also called Dimli, which supposedly comes from the ancient name Daylam or Dailam for the region to the south of the Caspian Sea."
- John A. Shoup, Ethnic Groups of Africa and the Middle East.
- "Dimil ismi muhtemelen Hazar sahilindeki Daylam bölgesine imada bulunmaktadır. Aynı zamanda Anadolu'da İran dillerini konuşan kişiler için de kullanılır."
- Yezidism - its Background, Observances, and Textual Tradition
- "Among Western scholars the first identification of the Dim(i)ll = Daylam is usually ascribed to F.C.Andreas"
- "Iran and the Caucasus", 3-4. ciltler, s. 412
- "Zaza (Also Dimli, Dimili or Daylami) the Zaza people speak Zazaki, a language belonging to Iranic language family. They live throughout eastern and southeastern Turkey"
- Moush, sweet Moush, published by: The Institute for International Cooperation Of the German Adult Education Association
- "Bir hayli taraftar bulan bir başka teze göre, Dımli adı, eski dönemlerde Hazar Denizinin güney bölgesi ile Horasan'ın güney batısında yaşamış olan ve Dilemi diye anılıp, özellikle MS. 5.- 11. yüzyılları arasında büyük rol oynamış olan meşhur halkın adından kaynaklanmaktadır. Oskar Mann'ın bu halkın adına benzer bir adı 1906'da Siverek Zazaları arasında tespit etmesi üzerine, tarihçi ve dilbilimci F. A. Andreas bunun Delemî (Arapçası Daylamİ) teriminden geldiğini ileri sürdü. Daha sonraları ise dilbilimci Karl Hadank ve tarihçi Vladimir Minorsky bu hipotezi devraldılar ve tasdik ederek savundular.
- Zazaların muhtemelen MS 9. ile 11. yüzyıl arası Deylem'den bugünkü yurtlarına göç ettiği tezi, Zaza kökenli birçok araştırmacı tarafından da kabul görmektedir.
- Minorsky'e göre, "Zaza bu insanlara ve konuştukları dile komşularınca verilen addır. Onlar kendilerine Dimil derler. Şimdiki dilbilimcilerin bu ismin Deylemden türediği üzerinde anlaştıkları açıktır. W. B. Lockwood ise, “Zazalar, Hazar Denizinin güney kıyılarındaki Deylem'den göçenlerin devamıdırlar" diyerek bu tezi savunur. Konu üzerinde birçok eser veren Ali Kaya da Deylem tezi üzerinde ısrarla durmaktadır. O, Deylemlilerin dili olan Gileki ile Zazaca arasında yaklaşık 300 kadar ortak kelime saymıştır."
- A. R. Özdemir. Zazalar, Kürtler, Aleviler.
- "Aynı yazara göre Zazalar veya Dimli'ler de Hazar dan gelerek Van gölünün güney ve batısındaki topraklara yerleşmişlerdir. Dimli, Daylami yani Hazar Denizi nin güneybatısındaki Gilan'ın Dalyam yöresidir."
- Türkdoğan, Doğu ve Güneydoğu: Kabile-aşiret yapısı, s. 17
- Vitruvian (mesaj) 17:59, 13 Nisan 2017 (UTC)
- Dimili-Deylem teorisini ileri sürenler ilkin Andreas, sonrasında ona dayanarak Karl Hadank ve Minorsky'dir. Diğer saydıkların zaten bunları tekrar etmişler. Özdemir ve Türkdoğan gibi "görevli" Türkçüleri bu konulara katmasanız memnun olurum. Ancak bu tezi ileri sürenler tarihi veri ortaya koyamıyorlar. Sadece lingusitik anlamda oradaki dillerin de Kuzeybatı İrani Dillerden (tıpkı Kumranci, Zazaki, Sorani, Gorani, Kelhuri'nin de Kuzeybatı irani Dillerden olması gibi) olmasını ve kelimeler arasındaki ses benzerliklerini ileri sürüyorlar ama Zazaki'de veya Kurmanci'de böyle bir ses değişimine rastlanmış değil. Ayrıca tarihte Deylemlerden Kürt olarak bahseden birkaç kaynak var, hatta M. Izady bu kaynaklara dayanarak Deylemlerin Dicle-Fırat havzalarından göçüp şimdiki yerlerine gittiklerini ve Kürtlerden koparak zamanla başka irani kavimlerle karışarak farklı bir kavim haline geldikleri tezini benimser, buna dayanak bazı arkaik kaynakları gösterir. Ama M. Emin Zeki Bey bu rivayetleri (örneğin İskender-i Munşi'nin Deylemlerin Kürd olduğu yönündeki aktarımlarını) zayıf bulur ve Kürt Ünlüleri kitabına bu sebeple Deylem kökenlileri almadığını yazar. Ama aynı M.Emin Zeki bey "Dunbulileri" Zazalarla bağlantılı gösterir. Zaten Dunbuli ve Deylemi ayrımı ile ilgili önemli bir kaynak da vardır elimizde: "Büyük hadis ve tarih alimi Ebû Tâhir es-Silefî hayatı boyunca gezip gördüğü şehirlerde hadis aldığı hocalarının isimlerini, hayatlarını ve görüşlerini kısa anektotlar halinde aktardığı Mu’cem’s-Sefer (Gezi Sözlüğü) isimli eserinde es-Sağr/İskenderiye şehrinde hadis dinlediği hocasını Rıdvân bin İbrâhim bin Memlân ed-Dünbüli el-Kurdi yani Kürdlerin Dünbülî kabilesine mensub biri olarak söz eder. Hatta Silefî bu kabilenin adını garipsediğinden bu hocasından sadece bir anekdot kaydettiğini söyler." Aynı muhaddis tarihçi kitabının birkaç sayfa sonrasında bu sefer künyesi "...deylemi" ile biten bir şahıstan rivayet alır ama o şahsı "kürt" nisbetiyle anmaz. Bu sebeple en son akademik ve kapsamlı araştırmayı yapan tarihçi akademisyen E. Çağlayan'ın kitabında da Dımılilerin (Zaza sinonimi) kökeni konusundaki Deylem teorisini zayıf ve dayanaksız bulunur. Bazı yazarlar da "deylem" teorisinin son yüzyılda ilkin Ermeniler tarafından ortaya atılmasındaki amacın, Zazaların 10. yüzyıldan sonra şimdiki yerleşkelerine geldiklerini dolayısıyla oraların aslında Ermenistan yurdu olduğu varsayımını kuvvetlendirmek için ortaya atıldığı görüşündedir. Bütün bu tartışmaları yansıtmayı gerkesiz görüdğüm için Zazalar maddesine sadece böyle bir tartışmanın olduğunu iki cümleyle ekledik o kadar. Ama Zazalar maddesine "köken" konusu açılırsa orada ayrıntısı işlenebilir.
- Tüm bunları bir kenara koyarsak, bu tezleri ileri sürenler "Zaza" sinonimi anlamındaki "Dimili"den hareketle bunu ileri sürüyorlar. Ama ayrıca "Dunbuli ve Dimili" olarak bilienen bir Kürt aşireti var. Bunun da Zazalarla bağlantısı birçok kaynakta "yorum" olarak değil, bir "vakıa" olarak yer alıyor. En basitinden Zazalar'a "dunbuli/dumbuli" vs denildiğini veya zazaların "dunbuli" olduğunu belirten kaynaklar var. Ama zazalara "deylem" denir diyen tarihsel hiçbir kaynak yok, sadece sonradan geliştirilen "yorum" var. Bu sebeple bu iki görüş eşit değil, "deylem" teorisine zaten "Zazalar" maddesinde yer verilmiş. Buradaki konu tarihte bir Kürt aşreti olarak geçen Dımıli/Dunbuli olup bu isimle Zazaların bağlantısı da sonlarda belirtilmiştir. Hayır Dunbuli ile Dımıli alakasızdır diyorsanız, onlarla ilgili kaynak getirilip eklenebilir tabii ki. Neribij (mesaj) 06:35, 14 Nisan 2017 (UTC)
- M.Emin Zeki beyin kitabına dipnot yazan Siverekli M. Avni Bey: "....Zazalar ise, kendilerini Dünbeli-Dımılı sayıyorlar. Selma, Hakkari ve Hoy yörelerinde onlara ait bağımsız prenslikler vardı. Şii İmamiye eseri ve Abdunezak'ın Tarihi Denabile kitabına bakınız." (Avni)"
- "Osmanlı vesikalarında Dımıli ( ديملي ), Dünbülî ( دنبلي ) ve Dunbelî ( دونبل ) olmak üzere üç şekilde kayıtlara geçmiştir." (Abdullah Demir, "19. Yüzyılda Zazaların Nüfusu ve Demografik Yapısı", II. Uluslararası Zaza Tarihi ve Kültürü Sempozyumu (4-6 Mayıs 2012), Bingöl Üniversitesi Yayınları, 2012, s.104 vd)
- Diğer kaynakları da yazacağım sonra. Neribij (mesaj) 16:10, 14 Nisan 2017 (UTC)
- Yukarıda yazdılarının güven vermeyen, çarpıtmalarla dolu isimlerden oluştuğu malum olduğu için akşama kadar yazsan hiçbir şey ifade etmez. Bilim camiasında belli bir saygınlığı olan kimseler senin de savunduğun teorinin alternatifi olan bir görüşü takdim etmiş kimselerdir ve kendin de ifade ettiğin gibi Dımıli-Deylem teorisinin arkasında duranlar veya başlatanlar konuyla alakalı çeşitli bilim insanları ve onları takiben eden de çeşitli araştırmacılar bulunuyor. Onlar da bu konu hakkında "Zaza speakers call their language Dimili. It is generally accepted by orientalist that this name is derived from Daylami by metathesis", diye not düşerek bunun genel bir kabul olduğunu vurguluyorlar. Özdemir ve Türkdoğan'dan yalnızca başkalarının görüşlerini sunan alıntılar üzerinden faydalandım, zira Özdemir bu teoriyi desteklemeyip Zaza aşiretlerinin çoğunlukla Türklerden oluştuğu fikrindedir. Türkdoğan yer yer daha da ileri gider. Bu insanlar bir misyon üzerine birtakım çalışmaları yürütüyorlarsa hiç çekinmeden çarpıtmalar yapan, yanlış bilgiler veren ve sürekli en son akademik ve kapsamlı araştırmayı yapan kişi diye pazarladığın E. Çağlayan neyin nesi oluyor? Maddem Dunbuli-Dımıli bağlantısı gibi iddialarla bir bağlantı kurulacak, o halde Zazaların yaşadığı bölgelerde sayısız aşiret var, bunlardan hangisi Dunbulilerle bağlantılı? Var mı böyle bir şey? M. Emin Zeki Bey'in Kürt kimseler hakkında bilgi vermeye çalıştığı eseri birçok yönden hatalı olup bunlardan yakın zamanda doğum tarihinden -arada 100 yıl fark vermiş-, doğduğu yere ve ada kadar yanlış olan örneği bir tartışma sayfasına getirmiştim. En basit konularda bile uçuk ve yanlış bilgiler veren M. Emin Zeki Bey, tarihi konulara eğilen kimsenin kolay kolay faydalanacağı bir isim değildir. Kürtler, bu gibi eserler üzerinden kendi öz kimliklerini oluşturma gayretine düşücekse, şimdiden geçmiş olsun demek gerekir kendilerine. Vitruvian (mesaj) 16:14, 14 Nisan 2017 (UTC)
- Ben sana konunun en saygın isimlerinden örneklerle geliyorum, sen ise Bingöl Üniversitesi'nde çeşitli etkinliklere gelip, orada bulunan ve sözümona araştırmacı diye geçen ancak tarihi konularda hiç referans alınmayan bir kimse ile geliyorsun. Şaka mı yapıyorsun? Bu insanların kim olduğunu bilmediği mi zannediyorsun? Vitruvian (mesaj) 16:20, 14 Nisan 2017 (UTC)
- Eğer bu şekilde ısrarla devam edersen, girişte tek başına duran "Kürt" ifadesini de bu konudaki en kapsamlı ve en çok referans alınan esere dayanarak kaldırır ve daha detaylı bir tanımlamaya giderim. Bu uyarı iyi değerlendirmeni öneriyorum. Vitruvian (mesaj) 16:30, 14 Nisan 2017 (UTC)
- Dimili'nin diğer adının Dunbeli/Dönbeli olmadığını, başlı başına bir taife olduğunu kanıtlamak maksadıyla Osmanlı kaynaklarından faydalanılarak oluşturulan, en muteber kabul edilen eserden ekran görüntüsü alarak paylaşıyorum.
- Dimili/Dımılı Ekradı Cemaati: Şurada
- Dönbeli Ekradı Cemaati: Şurada
- Vitruvian (mesaj) 16:59, 14 Nisan 2017 (UTC)
- Dunbuliler hakkında yazılmış en uzun madde iranica'da yer alıyor. Neresinde Dımıli ile aynı anlamı taşıdığı ifade ediliyor? Alıntılayalım burada. Donboli Vitruvian (mesaj) 17:08, 14 Nisan 2017 (UTC)
Tuhfe-i Şahi
"Tuhfe-i Şahi'de aşiretlerin nüfus miktarları gibi mensup oldukları topluluklar hakkında verilen bilgiler güvenilir değildir. KUNKE bu bilgileri, eserinin açıklamalar bölümünde başka kaynaklarla karşılaştırır." (...) "İran'daki Türk asıllı topluluklardan olarak Tuhfe-i Şahi'de Dumbuli ve Şakaki taifeleri de gösterilmektedir. Bunlardan her ikisini de Şerefname Kürt kabilelen arasında sayar. Bununla beraber, Hoy çevresinde yerleşmiş olan Dumbuli (BOZARSLAN'ın okuyuşu ile: Dunbıli) kabilesinin Türkçe konuştuğu hem · 19. yüzyıl başlarında JOUANNIN, hem de bizzat Şerefname'de ifade edilmektedir. (...)" Kaynak: The Journal of Ottoman Studies XII
Tarihsel süreçte Aşiret yapısı ve kökeni
Aşiretin yapısı kürt mü türk mü zaza mı bu konuda geçmişte kürtlükle alakası olmayan bilgiler var hatta 1930 da yayınlanan rapor ve hala aşireti maddeyi kürtleştirmeye çalışanların olduğunu gösteriyor.
Osmanlı kaynaklarına göre, Dımbılan, Dümbulan, Dımılli, Dımilan, Dimilyan, Dümbülhan, Dümili gibi değişik şekillerde telaffuz edilen bu aşiret, “Türkman Yörükânı” taifesindendir. Osmanlı resmî kayıtlarına göre, Dünbüllü cemaati, Kilis’te yaşar. Dumuli, Dumli, Dümbeli, Dümbüllü, Dumbuli, Dınbıli, Dumbuli, Dünbeli, Donbeli, Dımli gibi değişik adlarla da bu aşiret anılmıştır.
Şeref Han (1543-1599) tarafından yazılan Şerefname’ye göre, Yezidî dinine mensup Dünbılî, Musul ve Şam’da yaşayan Kürt aşiretlerinden birisidir.
Şerefhan'a göre kitabında dunbulü aşireti; kürt olan hakkari emirliği'nin can düşmanı defalarca savaşdığı bir aşirettir.
Evliya Çelebi’ye göre, Dümbüli bir Türkmen aşiretidir. Çelebi, Rumiye gölünün kıble (güney) tarafında 'Dümbüli Kalesi' merkez olmak üzere Dümbüli toprağı ile Dümbüli hanlığından bahseder. Çelebi’ye göre; Dümbüli, Rumiye Hanlığı içinde ayrı bir hanlıktır. Dümbülilerin Türkmen olduğunu birkaç kez vurgulayan Çelebi, Dümbüli Kalesi hakkında etraflı bilgi de verir. Müslüman olan bu Türkmenlerin şehrinde her şey mamurdur ve yedi tane cami vardır. Çelebi’den öğrendiğimize göre, “Harun Reşi-d’in hilafeti sırasında imar edilmesi için Türkmenin Dümbüli kavmi bu sahrada iskân edilmiştir.”
Sözkonusu eserde, bu aşiretin Şam Bedevilerinden geldiğine dair bazı rivayetlerin olduğu kaydedilmiş fakat bunlar zayıf görülmüştür. Asıl olarak Dunbılîlerin Bohtan vilayetinde meskun oldukları ifade edilmiştir.
Aşiretin beyleri hakkında birçok bilginin de verildiği bu eser-de, Dunbılî aşiretinin Akkoyunlular ile çok iyi ilişkilere sahip olduğu açıklanmıştır. Akkoyunlular çağında Hakkari vilayeti-nin bir kısmı Dunbılî aşiretine verilmiş, Safevî hükümdarı Şah Tahmasb zamanında da Sekmenabad ile Hoy eyaletleri de ege-menlik alanlarına dahil edilmiştir.
Osmanlı Mühimme defterlerinde, Dünbeli aşiretinden bir bö-lümün, Diyarbakır havalisinde iskân edildiği kaydedilmiştir. Süleyman Sabri Paşa’nın aktardığına göre, Dünbli adlı bir aşiret, İran’ın Hoy bölgesinde, Van eyaletinin Sekmen ova kısmında, Diyarbakır ve Nahçivan’da yerleşmiş, Şah Tahmasb zamanında baskı altında tutulduğu için Osmanlı’ya sığınmıştır. Bu aşiretin bir kısmı Saray, Kotur, Bargiri ve Abaga bölgelerinde tutunabilmiştir.
Albay M. Rıza’dan öğrendiğimize göre ise, Dümbelilerin yaşadığı İran’ın Seymen (Sekman?) ova ve çevresine, Kâtip Çelebi (1608-1656) tarafından yazılan Cihannüma’da “Türkistan-ı İran” denilmektedir.
J. Makwart, J. Morier de Hoy bölgesinde yaşayan DünbeliLerden bahsetmişlerdir. Hatta J. Makwart, Dünbelilerin Der-sim’e sürgün edildiklerini iddia etmiştir.
Ahmet Caferoğlu, Kars’ta Dünbüllü adlı bir uruktan bahsetmekte ve bunlara Kars ahalisinin Çarıhçı adını verdiklerini bil-dirmektedir. Bunlar, köken itibarı ile Hoy Türklerindendir. Kars’ta 6 köyde yaşamakta ve 5 boya ayrılmaktadırlar. Kars Kalesi ile Hakkari Kalesi’ni de bu aşiretin reislerinden Ahmet Han Dünbüllü yaptırmıştır.
01/01/1930 tarihinde Türk Ocakları müfettişliğinin bir raporuna göre Dımılî ve Kiki adlı aşiretler, Zaza oldukları halde Kurmançlaşmıştır.
++
Bu maddede gerçekleştirilen çarpıtmaları satır satır inceleyip izah ederek rahatlıkla ortaya koyabilecek durumdayım. Bir sorumluluk sahibi hizmetli çıkıp bana "sen yaz, okur ve gerçekten incelerim" diyebiliyor mu? Şu dakika desin, hepsini teker teker yazayım, kurtulalım artık şu tarihi bilgiden yoksun, düzeysiz eklemelerden. Yoksa zaman kaybetmenin hiç manası yok. Ciddi ciddi soruyorum; var mı böyle bir hizmetli? Herif sabahtan akşama Zazalarla ilgili maddelere akbaba gibi kilitlenmiş, başka bildiği iş yok, en basit Kürtçü propagandayı bile yemeye ve yedirmeye hazır ilerliyor. Var mı böyle bir komedi ya? İnsanlara bilgi sunup aktarıyoruz. Hiç mi sorumluluğumuz yok, bu kolay mı her şey? Vitruvian (mesaj) 15:02, 9 Mayıs 2017 (UTC)
- Kardeşim, insanları böyle aşağılamayı sana "Türk eğitim sistemi" mi öğretti? Sen git Dunbuli Kürt aşiretini Türk gösteren hatalı kaynakları sırala, hatta kendi verdiğin kaynakta bile "..... aşiretlerin nüfus miktarları gibi mensup oldukları topluluklar hakkında verilen bilgiler güvenilir değildir..." demesine rağmen sadece "Türk" diyen kısmı alıp ekle, sonra da beni suçla! Değer mi bu inada?. Kürtler, bugün en sahipsiz toplum olarak ortada duruyor, dilleri, kültürleri talan edilmiş; yetmemiş, ilmi kaynaklarda bile birçok tahrifatla karşı karşıyalar. Sana onlarca kitabın Arapçadan, Farsçadan veya Osmanlıcadan, günümüz Türkçesine tercüme edilirken veya aktarılırken Kürtlerle ilgili kısımların nasıl tahrif edildiğini, sansürlendiğini, "kürt" kelimesinin "türk" kelimesiyle değiştirildiğini ispatlayabilirim. Zazalar maddesinde bu tahrifatların kısmını cümle cümle ispatladım mesela, hiç mi "o birileri" bu tahrifatlara neden ihtiyaç duyuyorlar diye düşünmedin? Sen de benle aynı kavme mensupsun bir mesajından anladığım kadarıyla (en azından bir taraftan akrabayız), bir dakika sakince düşün, neden koca koca profesörler bile böyle bir sansürü yapabilmişler! Gidip Ahmedi Xani divanından aktarılan kaynağı siliyorsun, ama Halaçoğlu'na tam puan! Allah'a şükür benim derdim onun bunun propagandası değil, bilimsel olarak hakikat neyse o ortaya konulsun, kaynaklar tahrif edilmesin, o kadar. Biraz kişisel olacak, ama bilmeni istiyorum: sana kızmıyorum kardeşim. Sadece hakikatin bu kadar çarpıtıldığı bir zamana şahitlik etmek beni bazen düşündürüyor ve Ibn Haldun'un "coğrafya kaderdir" sözü aklıma geliyor. Kürdistan'da bir Kürd olmak yetmemiş, Homa'nın takdiri beni Kırdane'de bir Kırd (Zaza) olarak var etmiş. Onbeş dedemin adını fasılasız, medfun oldukları yerlere kadar bilen ben, aslımı bilmiyorum da bana bunu yıllardır beni asimile etmek için uğraşan, dilimi ölümün eşiğine getiren o birileri mi öğretecek? Neyse birşeyler daha yazdım ama sildim, gerek yok uzatmayacağım, seni iyi niyetli biri olarak varsayıyorum ve gerçekten de imkan olsa yüz yüze konuşmak isterdim, sırf anlamak için. Bu mesajımı okuduktan sonra silebilirsin. Neribij (mesaj) 16:14, 9 Mayıs 2017 (UTC)
- Hayatı boyunca girdiği neredeyse tüm derslerde uyuyan birini Türk eğitim sistemi etkilemiş olamaz ancak tarihi bilgiden nasıl verim alınır ve elde edilen bilginin ne bakımlardan değerlendirileceğiyle ilgili özen isteyen meseleler daima etkilemiş olabilir. Gösterdiğim kaynaklardan birinde öyle söylediğin gibi yazdığı doğru olmakla beraber yazarı bunu not olarak vermeye iten asıl iten şey, aynı aşiretin Şerefname'deki ele alınış şekli olabilir. Cümleden bu sonucu çıkarmıştım ancak böyle olmasa bile senin kullanmaktan yana olduğun Süleyman Sabri Paşa kaynağı bu bakımdan çok daha menfi bir pozisyonda. Maddeye kalite katmayı ben de oldukça isterim ancak hem Malmisanıj gibi derdi Kürtçülük olan kimseleri, hem de S. Sabri Paşa gibi -eserini incelediğim kadarıyla senin de beğenmeyeceğine eminim- son derece düşük kalite kaynağı ekleyeceksin, üstüne de bana hesap sormaya kalkacaksın. Hiçbir tutarlılığı yok. Ahmedi Xani divanında bahsedilen kişinin lakabından ibaret bir bilgi dahi olabileceği hesap edilebileceği için Dunbuli-Dımıli ilişkisiyle ilgili bilimsel bir bilgi değil, özgün araştırma çıkar çıksa çıksa ondan. Bu tip şeyler aşiret bilgisi sunmadığından doğrudan doğruya algıya yöneliktir. Şimdi bir konuda birbirimizi doğru anlayalım. Asla şu zamana kadar Zazaca konuşanların tümünün kökenleriyle ilgili kesin bir laf etmiş değilim, ifadelerim genellemelerle ve detaya girmekten uzak olduğu için tam anlaşılmamış olabilir ancak benim bu konudaki fikrim, çoğunlukla İrani olan bu halkı aşiret aşiret incelemenin gerektiği şeklindedir. Bu bakımdan meseleye yaklaşırsak, sen gerçekten de Kürt olabilirsin zira bildiğin gibi Zazalarla ilgili gerekli inceleme ve sınıflandırma yapılabilmiş durumda olmadığı gibi bilimsel şekilde detaylı araştırmalar da gerçekleştirilebilmiş vaziyette değil henüz. Senin aksine öyle bir yerde, ortamda büyüdüm ki çekik gözlü Zazaki konuşan insan kaynıyordu etrafım. Bu insanlar benim akrabalarım veya köylülerim. Daha güneyde yaşayan, Dımıli konuşan ve araştırmacılarca Zaza olarak sayılıp üzerinde durulmamış insanlarla gram alakaları olmayabilir. Bahsini ettiğim Mongoloid tipler benim ailemde ve mensubu olduğum köyde çokça kaynıyorken, atalarımız ve bizler dillerini anlamadığımız Kürtleri kendimizden ayrı olarak tarifleyip "Ghurr/Khurro" diyorken nasıl olur da onlarla aynı etnik kökenden geliyormuşuz, bunu çocukluğumdan beri anlamış değilim. Siyasi tesir her zaman için üzerinde durulması gereken bir konu bu nedenle. Basitçe anlatmaya baktığım olay şudur: Adına Zaza dediğimiz bu insanları ancak ve ancak aşiret aşiret inceleyerek anlayabilmemiz mümkün. Benim geldiğim yerdeki insanlar Sarı Saltuklu ve Maksudlu (Osmanlı arşivinde Türkman Ekradı olarak geçer, Cevdet Türkay'dan alınma bilgi) ve 1-2 Ermeni dönmesi ailenin yaşadığı bir yer. Kürtlükle ilgileri yok; bu durum sizlerin Kürtlüğünüzle ilgili bir şey söyler mi? Asla söylemez. Çok az zamanım olduğu için hızlıca görüşümü yazdım. Maddeye kalite katalım, şuculuk buculukla güzel bir yere varabilmemiz mümkün değil. Bu mesajda verdiğim bilgiden de anlayabileceğin gibi ikimize de Zaza denilse bile başta söylediğin gibi aynı kavimden geliyor olma ihtimalimiz zayıf. Belki anne tarafımdan olabilir. :) Benim için Kürtlük ve başka etnik kimlikten olmanın hiçbir önemi yok. Tarihi bilginin ise her zaman için şiddetle değer ve önemi var. Vitruvian (mesaj) 20:18, 11 Mayıs 2017 (UTC)
- Yazdıklarınızdan Dersimli olduğunuzu anladım, bir kısım Dersimlilerin kendini "Türkmen" olarak kabul ettiğini biliyorum. Ancak bu son zamanlarda malum sebeplerden dolayı gelişen bir "olgu" mu yoksa tarihte de var mıydı, araştırılmalı. Mesela şimdi mesaj sayfanıza bakınca şurada bir başka kullanıcıyla olan tartışmanıza denk geldim, şöyle demişsiniz: "Köylerle ilgili gösterilen kaynakta da görülebileceği gibi Hülükuşağı bir Zaza köyü. O köy ve civarında siyasi ve duygusal birtakım nedenlere bağlı olarak kendini Kürt olarak tanımlayan insanlar yaşayabilir ancak hakikat duygular ve siyasi çıkışlarla değil, tarihten elde edilen bilgilerle ifade edilir. Bu tarihsel gerçek de Zazaların hiçbir şekilde Kürt olmadıkları gerçeğidir. Zazalar maddesinin tartışma sayfasında bu konu epeyce ve boşu boşuna defalarca tartışılmıştır..." Bu yazdıklarınızdan daha çok ideolojik bir tarafgirlik sezinledim, çünkü tarihsel kaynaklar neredeyse ittifakla Zazalar'ın "Kürt" olduğunu aktarıyor.
- Evet, tarihsel gerçekler söylediğinizin aksini söylüyor, ama siz Zazalar maddesinde de "kuklacı" ile dayanışma içerisinde kopyala-yapıştırları çıkarmama bile tahammül edemediniz. Sabri Paşa, M. Şerif Fırat, Z. Gökalp vb kaynakları köken ve mensubiyet bağlamında kullanmadım, "olgu"yu aktarmak için kullandım, yani bu yazarların "Zazalara Dunbuli derler", "Kurmanclar Zazalara "Dunbulî" der" veya Zazalardan bahsederken sürekli "Zaza-Dumbeli" veya "Dumbeli Zazalar" şeklinde kullanmaları açısından önemlidir. Bu "dunbuli" isminin "dımıli"ye evrildiğini bir başka açıdan gösterir. Martin van Bruinessen, Deylem teorisini şu dipnotla eleştirir: "A difficulty with this explanation is that most Zaza speakers do not even know the name of Dımıli. Sevgen (1950) distinguishes three groups of Zaza speakers, in Dersim, around the Murad river and around Siverek, and claims that only the third group is also named Dımıli or Dımbıli. This suggests an alternative derivation of the name, from that of the wellknown Dumbıli, a Yezidi tribe known to have lived in the same region in the 16th century before most of its members migrated eastward." ("Aslını inkar eden haramzadedir!: The debate on the ethnic identity of the Kurdish Alevis" isimli makalesinden) Burada da "dımıli-dımbıli-dumbuli" isim evrilmesinden ve Zaza bağlantısına dikkat çeker. Nazmi Sevgen de şöyle diyor mesela: "Siverek ve Çınar'da Zaza ismi yerine Dümbili/Dımıli" kelimesinin kullanıldığını görmüş ve tesbit etmiş bulunuyoruz." Tabii, Albay N.Sevgen de görev icabı bütün Zazaları (aslında bütün Kürtleri) götürüp Türklüğe bağlıyorlar, o farklı bir konu. Kısacası hakaret ederek bana yönelik söylediğin "Dımıli ile Dunbuli aynı şeymiş gibi gösteriyor (...)" ithamı doğru değil, çünkü bu şekilde tespitler yapılmış çok önceden. Ayrıca, A.Demir kaynağını da silmişsin ve sağolasın ona da hakaret etmeyi eksik etmemişsin, A. Demir Osmanlı Arşiv uzmanı bir araştırmacı yazar. Yani biliyor da yazıyor. :) Yine sosyal medyada Kozluk-Baykan Dımbılilerinden (Zazalarından) bir kişinin Batman Merkez'de Kozluklu Zazaların yoğun olduğu bir mahalle'de çekilen ""Dımbıliyiz" yazan şu fotoğrafı paylaştığını gördüm. Tabi bunu kaynak anlamında değil, ama bu kullanımın hala güncel olduğunu göstermesi açısından söyledim. Xani'den yapılan aktarmada iki kaynak verdim bu sefer, ayrıca Xani divanında dipnot olarak da Murtaza Kuli Han Dunbuli için yazıldığı açıkça belirtilmiş, o kısmı da dippnotta direk aktaracağım daha sonra; yani benim özgün araştırmam değil. Tabi Malmisanıj gibi Zazaca ilk modern ürünlerin sahibi ve modern Zazaca yazının başlatıcısı bir dilbilimci kişi ile ilgili yaptığın kötülemeyi ancak bilgisizliğine yorabilirim. Bu kişi de Zazalar veya Zazaca ile ilgili dikkate alınmaycaksa, kim alıncak merak ediyorum. Neribij (mesaj) 12:29, 12 Mayıs 2017 (UTC)
- Hayatı boyunca girdiği neredeyse tüm derslerde uyuyan birini Türk eğitim sistemi etkilemiş olamaz ancak tarihi bilgiden nasıl verim alınır ve elde edilen bilginin ne bakımlardan değerlendirileceğiyle ilgili özen isteyen meseleler daima etkilemiş olabilir. Gösterdiğim kaynaklardan birinde öyle söylediğin gibi yazdığı doğru olmakla beraber yazarı bunu not olarak vermeye iten asıl iten şey, aynı aşiretin Şerefname'deki ele alınış şekli olabilir. Cümleden bu sonucu çıkarmıştım ancak böyle olmasa bile senin kullanmaktan yana olduğun Süleyman Sabri Paşa kaynağı bu bakımdan çok daha menfi bir pozisyonda. Maddeye kalite katmayı ben de oldukça isterim ancak hem Malmisanıj gibi derdi Kürtçülük olan kimseleri, hem de S. Sabri Paşa gibi -eserini incelediğim kadarıyla senin de beğenmeyeceğine eminim- son derece düşük kalite kaynağı ekleyeceksin, üstüne de bana hesap sormaya kalkacaksın. Hiçbir tutarlılığı yok. Ahmedi Xani divanında bahsedilen kişinin lakabından ibaret bir bilgi dahi olabileceği hesap edilebileceği için Dunbuli-Dımıli ilişkisiyle ilgili bilimsel bir bilgi değil, özgün araştırma çıkar çıksa çıksa ondan. Bu tip şeyler aşiret bilgisi sunmadığından doğrudan doğruya algıya yöneliktir. Şimdi bir konuda birbirimizi doğru anlayalım. Asla şu zamana kadar Zazaca konuşanların tümünün kökenleriyle ilgili kesin bir laf etmiş değilim, ifadelerim genellemelerle ve detaya girmekten uzak olduğu için tam anlaşılmamış olabilir ancak benim bu konudaki fikrim, çoğunlukla İrani olan bu halkı aşiret aşiret incelemenin gerektiği şeklindedir. Bu bakımdan meseleye yaklaşırsak, sen gerçekten de Kürt olabilirsin zira bildiğin gibi Zazalarla ilgili gerekli inceleme ve sınıflandırma yapılabilmiş durumda olmadığı gibi bilimsel şekilde detaylı araştırmalar da gerçekleştirilebilmiş vaziyette değil henüz. Senin aksine öyle bir yerde, ortamda büyüdüm ki çekik gözlü Zazaki konuşan insan kaynıyordu etrafım. Bu insanlar benim akrabalarım veya köylülerim. Daha güneyde yaşayan, Dımıli konuşan ve araştırmacılarca Zaza olarak sayılıp üzerinde durulmamış insanlarla gram alakaları olmayabilir. Bahsini ettiğim Mongoloid tipler benim ailemde ve mensubu olduğum köyde çokça kaynıyorken, atalarımız ve bizler dillerini anlamadığımız Kürtleri kendimizden ayrı olarak tarifleyip "Ghurr/Khurro" diyorken nasıl olur da onlarla aynı etnik kökenden geliyormuşuz, bunu çocukluğumdan beri anlamış değilim. Siyasi tesir her zaman için üzerinde durulması gereken bir konu bu nedenle. Basitçe anlatmaya baktığım olay şudur: Adına Zaza dediğimiz bu insanları ancak ve ancak aşiret aşiret inceleyerek anlayabilmemiz mümkün. Benim geldiğim yerdeki insanlar Sarı Saltuklu ve Maksudlu (Osmanlı arşivinde Türkman Ekradı olarak geçer, Cevdet Türkay'dan alınma bilgi) ve 1-2 Ermeni dönmesi ailenin yaşadığı bir yer. Kürtlükle ilgileri yok; bu durum sizlerin Kürtlüğünüzle ilgili bir şey söyler mi? Asla söylemez. Çok az zamanım olduğu için hızlıca görüşümü yazdım. Maddeye kalite katalım, şuculuk buculukla güzel bir yere varabilmemiz mümkün değil. Bu mesajda verdiğim bilgiden de anlayabileceğin gibi ikimize de Zaza denilse bile başta söylediğin gibi aynı kavimden geliyor olma ihtimalimiz zayıf. Belki anne tarafımdan olabilir. :) Benim için Kürtlük ve başka etnik kimlikten olmanın hiçbir önemi yok. Tarihi bilginin ise her zaman için şiddetle değer ve önemi var. Vitruvian (mesaj) 20:18, 11 Mayıs 2017 (UTC)
Şerefhan a göre dunbulü aşireti; kürt olan hakkari emirliği'nin can düşmanı defalarca savaşdığı bir aşirettir. Şerefhan'ın aktardıklarına göre; Akkoyunlular'dan aldıkları destek ile Hakkari'ye hakim olan Dumbıli aşireti, Kürt Hakkâri Emirleri'nin bir fetret devri yaşamalarına sebebiyet verir. Bu fetret devri neticesinde Nesturiler, Hakkari Emirlerinden olan Memlük Kumandanı Esededdin Bey öncülüğünde bir Cumartesi gecesi Hakkari'yi Akkoyunlu ve Dımbıli işgalinden kurtarırlar. Hakkari Emirleri, isimlerini ise şerefname'de anlatıldığı üzere; Akkoyunlu ve Dumbıli aşireti ile olan savaşları neticesinde yaşamış oldukları fetret devri sonrası almışlardır. Benahol (mesaj) 19.49, 2 Mayıs 2020 (UTC)Yanıtla
Tahrifat ve Kuklacılık 2
Daha önce yukarıda Tahrifat başlığı altında [13 Mart 2015'te] yazdığım gibi; kuklacılıktan engellenen Kullanıcı:Fthylcn kaynaksız bilgiler eklemiş ve var olan kaynaklı bilgileri de çıkarmıştı. Örneğin Evliya Çelebi ile ilgili kaynakta olmayan bilgiyi varmış gibi göstererek açık tahrifat yapmıştı. Güya kaynak olarak erdiği linkteki yazı ile eklediği (daha doğrusu forumlardan kopyala-yapıştır yaptığı) bilgi birbirinin tam tersi olduğu halde kaynaklı bilgiymiş gibi göstermiştir. Hatta linkten de görüleceği gibi okuyucu yorumuna "Zaza Fth" ile yazdığı bir yorumda kaynak gösterdiği yazıya itiraz etmiş, itiraz ettiği yazıyı da kaynak göstermiştir. Daha doğrusu yazıya yaptığı kendi yorumunu kaynak göstermiştir. :) Bu sebeplerden dolayı o değişiklik tarafımdan geri alınmıştı. Aynı değişikliği tıpatıp harfi harfine bu kez şurada Kullanıcı:Benahol yapmıştır. Bu kullanıcı, aynı zamanda yukarıda bahsedilen kuklacı Fthylcn'in kuklası olduğu kısa süre önce tespit edilen kukla kullanıcı Kullanıcı:Zazalar'ın bu maddeyi tahrif etmek amacıyla eklediği tahrifatlı-çarptılmış katkılarını düzenleyip tekrar maddeye yaymaktadır. Maalesef bu şahısların aynı kişiler olduğu anlaşılmaktadır. Bunlar maddeleri bu şekilde bozduktan sonra, maddeyi düzeltmek epey zaman almaktadır. Hatta bazen mümkün olmamaktadır, çünkü bu tahrifatı başkaları hiçbir şey olmamış gibi devam ettirmektedir. Neribij (mesaj) 19.43, 22 Mayıs 2020 (UTC)Yanıtla
- Neribij; Kaynaksız bilgiler hangileridir bu konuda yazabilir misiniz? Saldırganca davranmadan konuşalım. Kim tarafından eklendiği önemsiz kaynaklar mı hatalı yazılar mı bunu ispatlar mısınız ? 188.57.36.154 20.23, 22 Mayıs 2020 (UTC)Yanıtla
- Madde de 26 kaynak mevcut ve bu kaynakların 24'ü ansiklopedik kaynaklar. Madde zaten uzun sayfalarca bir madde değil 30 kaynak bile yok düzenlenebilir. Yanlış bilgilerin olduğu kaynakla bağıntısız bilgilerin varlığından şüphe ettiğiniz bilgileri lütfen bildirin düzenlensin aksi takdirde benim istediğim versiyona gelsincilik oynamış olursunuz. Saygılarımla.. 188.57.36.154 20.46, 22 Mayıs 2020 (UTC) 188.57.36.154 20.49, 22 Mayıs 2020 (UTC)Yanıtla
- Kimin tarafından eklendikleri önemsiz değildir. Bu ve benzeri maddeler yıllardır kuklacılar tarafından bozuluyor, kuklacılar gidiyor ama sizin gibiler gelip kuklacıların katkılarını sildirtmiyor. Ayrıca hangi bilgilerin kaynaksız olduğunu 5 yıl önce yazmışım, yukarıda tekrar yazmışım, ama hala hangileri diye soruyorsunuz? Ayrıca nasıl oluyor da kuklacı şahıs engellendikten sonra açtığınız hesapla bu 5 yıl önceki yalan bilgiyi tekrar harfi harfine ekleyebiliyorsunuz? Aynı kişi olmayasınız?
Sürekli aynı şeyleri bir insana tekrar tekrar yazdırmak yerine tartışma arşivini okuyun. Kısaca yazayım yine:
- Kimin tarafından eklendikleri önemsiz değildir. Bu ve benzeri maddeler yıllardır kuklacılar tarafından bozuluyor, kuklacılar gidiyor ama sizin gibiler gelip kuklacıların katkılarını sildirtmiyor. Ayrıca hangi bilgilerin kaynaksız olduğunu 5 yıl önce yazmışım, yukarıda tekrar yazmışım, ama hala hangileri diye soruyorsunuz? Ayrıca nasıl oluyor da kuklacı şahıs engellendikten sonra açtığınız hesapla bu 5 yıl önceki yalan bilgiyi tekrar harfi harfine ekleyebiliyorsunuz? Aynı kişi olmayasınız?
- "Dunbuli, Irak, İran ve Türkiye'de yaşayan bir aşiretidir." Cümle bozuk, çünkü kuklacı buradaki KÜRT kelimesini çıkarmış, doğrusu "bir Kürt aşiretidir" olacak. Önceki hali böyleydi. Yani kaynakları çıkarmamış ama kelimeyi çıkarmış tahrif etmiş. TAHRİF nedir anladınız mı? Yani burada kaynak şekli olarak duruyor diye bu bilgi kaynaklı olmuyor. Bu kaynakları ekleyen zaten ben ve diğer bir-iki kullanıcıyız. Bizim kaynakları tahrif ediyor.
- "Dunbulilerin kökeninin ise Bermekîlere dayandığı ifade edilir." cümlesini "Dunbulilerin kökeninin ise Bermekîlere dayandığını savunanlarda vardır" şeklinde yazım yanlışı yaparak değiştirmiş. Gereksiz değişiklik.
- "Şerefhan'ın aktardıklarına göre; Akkoyunlular'dan aldıkları destek ile Hakkâri'ye hakim olan Dumbıli aşireti,....." diye devam eden paragrafı ise geri almada çıktığı için sonradan ekledim yine, yani bu kısım çıkarılmadı ama daha uygun bir yere aşağıda "Yine bir ara Hakkâri Beyliğini de Safevilerin yardımıyla ele geçirmişlerdir." diye biten paragrafın sonuna yerleştirildi ki konu bütünlüğü olsun.
- "Evliya Çelebi'ye göre ise Dunbuli bir Türkmen aşiretidir...." diye başlayan paragraf için "Evliya Çelebi'ye göre Dunbuli aşireti" diye yanıltıcı link verilen şu sitedeki yazı kaynak gösterilmiş. Yazıyı açıp baktığımızda böyle bir bilgi yok. Peki ne var? Bu değişiklik yukarıda dediğim gibi 5 yıl önce de harfi harfine eklenmişti ve onu ekleyen şahıs kuklacı olduğu için engellenmişti. Bu şahsın bu yazı altındaki yorumu var, kendi yorumunu kaynak göstermiş. Tabi yorumunda da bu şekilde geçmiyor :) Siz 5 yıl sonra harfi harfine bu YANLIŞ değişikliği nasıl yapmayı becerdiniz? Aynı yanlışı-tahrifatı yapmak tesadüf mü?
- "Türk Ocakları müfettişliğinin bir raporu"nda kaynak yok! Ayrıca bu tür taraflı kaynaklar olsa bile ansiklopedi için uygun değil.
- Diğer hususlar ise yani "Dımıli' sözcüğünün, Dailemi/Dailomi’den gelip gelmediği" meselesini Zazalar maddesine yazmanız lazım (zaten yazılmış) Çünkü burada Dunbuli aşireti maddesidir. Bu maddenin daha önce ismi "Dımıli (aşiret)" idi ama sırf bu yüzden tartışma başlatıldı ve Dunbuli ismine çevrildi. Dunbuli telaffuzu ile Zazaların ilişkisi üzerine yazabilirsiniz. veya varsa Dunbuli (dımıli değil) ile Deylemin ilişkisini yazabilirsiniz. Veya isterseniz yeni alt başlık açıp "Dunbuli-Dımıli" ilişkisini yazabilirsiniz. Ama bu şekilde alakasız duruyor. Çünkü burası Zazalar maddesi değil. Yok, illa yer alacak derseniz, o zaman madde ismi Dımıli (aşiret) olarak geri getiririz. Bu sebeple önceki tartışmaları okuyun dedim. Neribij (mesaj) 20.55, 22 Mayıs 2020 (UTC)Yanıtla
1. İtarazınızı değerlendireyim sayfada da gördüğünüz gibi türk,kürt ve zaza olarak niteleyen görüşler var ondan dolayı çıkarılmıştır. 2. İtirazınız değerlendireyim, İfade edilir demek Kabul görmüş bir durumu belirtir bunu anlayacağınızı düşünüyorum. Çağlayanın savunduğu görüştür. 3. İtirazınız değerlendireyim, Şerefhan'ın aktardığı bilgiler zaten benzer şekilde Hakkari Emirliği maddesinde de geçiyor ekleme yapacaksanız kaynaklı yapın.. 4.İtirazınız değerlendireyim, Evliya Çelebinin görüşü ile ilgili kaynak değişmelidir elimde seyahatname kaynakları var ve türkmen aşiretleriyle geçtiğini okumuştum.(Kaynak değişmeli) 5.İtirazınız değerlendireyim,Türk ocakları görüşü çıkarılmalıdır yada kaynak eklenirse sayfaya eklenmelidir. 6.İtirazınız değerlendireyim, Dımıli ile olan ilişkisindne söz ettiğimiz için Dımıli kelimesini Minorsky ve diğer dil bilimciler Deylemden geldiğini kabul ediyor. Ayrıca Minorsky Donboli aşireti içinde ayrı görüşleri var. Bence Zaza ile olan ilişkisi bölümünde olmalı ilişkilidir. Bu şekilde görüş bildirirseniz daha yerinde olacaktır insani olarak da... Donboli aşiretinden olabilirsiniz saygı duyarım. 188.57.36.154 21.04, 22 Mayıs 2020 (UTC)Yanıtla
188.57.36.154 21.07, 22 Mayıs 2020 (UTC)Yanıtla
- Ek olarak; "İranice Ansiklopedisi'nde(Encyclopedia Iranica); Zazaların kullandığı 'Dımıli' ismi ile 'Donboli' aşireti arasında bir bağıntı söz konusu değildir. Donbolī aşiretinin uzun süredir hareketsiz kaldığını kabile kimliklerini tamamen kaybettiği belirtilir ve Zazalar ile herhangi bir ilişkisi söz konusu edilmemiştir." şeklindeki ekleme de bir çarpıtmadır; iki ayrı madde var, Donboli maddesi Dunbuli aşiretini ele alıyor ve Dımli maddesi ise genel anlamda Zazaları ele alıyor (Zaza=Dımıli olduğu için) ve iki farklı yazar tarafından yazılmış. Ayrıca maddede Dunbuli ve Dımıli arasında bağlantı yoktur diye bir cümle geçmiyor. Bu bağlantıdan bahsedilmemiş diye, ansiklopediye göre bağlantısı yoktur çıkarımı yapılamaz, bu sizin yorumunuz olur.
- Ayrıca siz itiraz değerlendirme mercisi değilsiniz. Kaynakları tahrif etmenin hesabını önce vermelisiniz. Ayrıca okudğunuzu tam anladığınızı sanmıyorum. Şerefname ile ilgili bölümü ÇIKARMADIM diyorum, sadece yerini değiştirdim, hala "ekleme yapmanıza gerek yok." diyorsunuz. :)
- Evliya Çelebi ile ilgili kaynağı bulduğunuzda eklersiniz, bir daha sahte kaynaklar ekleyip, maddeyi bozmayın.
- Siz gerçekten anlamıyorsunuz. Minorsky'nin Dunbuli ile Zaza alakası yoktur diye görüşü varsa ekleyin, Dunbuli ile Dımıli alakası yoktur diye görüşü varsa ekleyin, Ama "Dımıliler Deylemden gelmiş-gelmemiş" bahsinde kastedilen DIMILİLER buradaki Dunbuli aşireti değil "Zaza"dır, bu maddeyle ilgisi yok. Bu tartışmayı daha önce yaptık, yukarıya bakın, sırf bu yüzden madde ismi değişti. Neribij (mesaj) 21.13, 22 Mayıs 2020 (UTC)Yanıtla
Size ve görüşlerinize saygı duyuyorum sizde lütfen saygı duyun hakaret etmeyin. Ben itiraz mercisi değilim sizin gibi bir kullanıcıyım sizin istediğiniz gibi olacak değil bunu tartışıyoruz hakaret etmenize gerek yok. İranica ansiklopediside Donboli Aşiret sayfasında bu aşiretin Zazalar ile olna bağıntısı söz edilmemiştir ayrıca Dımli sayfasında da bu aşiret den söz edilmemiştir ve 2 ayrı sayfa olarak ele alınmıştır bunu da analayacağınızı düşünüyorum. (yanlış bir açıklama değil) Siz dımıli ve dunbulinin aynı olduğunu düşünüyorsunuz ve günümüzde dunbulinin dımıli ye evrildiğinin farkındasınız. Ben sahte kaynak eklemedim (iftira atmayın). Minorsky nin Donboli aşireti ile ilgili görüşü sayfada mevcuttur ve Dımıli ile ilgili görüşüde mevcuttur ayrı ayrı yerdeler ilişki ile ilgili bir durumdan söz edilmiyor. 188.57.135.133 21.20, 22 Mayıs 2020 (UTC) 188.57.135.133 21.26, 22 Mayıs 2020 (UTC)Yanıtla
- Siz kimsiniz? Benahol mu, Zazalar isimli kullanıcı mı yoksa başkası mı? Çünkü bu tahrifatlı sahte kaynakları ekleyenler bu kişiler. Eğer siz farklı kişi iseniz ne diye bu kadar bunların değişikiliklerini savunuyorsunuz? Kuklacılıktan gına geldi. Minorsky'nin Dunbuliler ile ilgili kaynağını ekleyen benim zaten. Orada "Salmas ve Hoy bölgesinde yaşayanlar ise Minorski'ye göre 18. yy.'da Azerileşmişlerdir." bölümünde atıf var. Peki, sizin eklediğiniz Minorskye göre "Dımıliler" ile "Deylem" meselesinin Dunbuliler ile ilgisi nedir? Burada Dunbuli aşiretini ele alıyoruz ve bu aşiretin Zazalarla ilgisi var-yok o konudaki kaynakları ekleyebilirsiniz. Ama hiçbir maddede Dunbuliler Deylemden gelmiş diye bir bilgi olmadığı halde iki konuyu birbirine karıştırmanız anlaşılır değil. Neribij (mesaj) 21.30, 22 Mayıs 2020 (UTC)Yanıtla
Bir kere bu tavrınızı kesin çamur atmayı bırakın ve tartışalım kaynaklı bilgi ekleyen kişileri ayrıştırıp maddeyi istediğiniz gibi şekillendirmeye mi çalışıyorsunuz tehdit mi ediyorsunuz. Evet bezıları tarafından yanlış bilgi kaynaklar eklenmiş olabilir bu maddenin sizin istediğiniz duruma gelmesi için bir sebep değil burda zaten 1 sayfadan söz ediyoruz ansiklopedi kitabından değil gerekli değişiklikleri yapabilirsiniz kaynaklı doğru yanlış tüm bilgileri silip istediğiniz gibi şekillendiremezsiniz. Siz dımıli ve dunbulinin aynı şey olduğunu sözylüyorsunuz diğer yandan da neden Zazaların diğer adı Dımıli kavramından yolac çıkarak Minorsky ve diğer dil bilimcilerin bu kavramı Deylemi olarak görmesinin olmamasını istiyorsunuz ne alaka isterseniz Dunbuli Aşireti nin Zazalar ile olan bağıntısı bölümünü de kaldırın ve rahatlayın. 188.57.135.133 21.35, 22 Mayıs 2020 (UTC)Yanıtla
Sürekli aynı bahaneyle sayfadan verileri sildiğiniz de ortada sadece kaynaklı olmayan yada yanlış bilgileri değil aynı bahaneyle defalarca komple siliyorsunuz tekrar ekleniyor siz yine bir bahaneyle siliyorunuz. Hayatım boyunca saldırgan kaba ukala insanlardan nefret ettim lütfen onlara benzemeyin. 188.57.135.133 21.37, 22 Mayıs 2020 (UTC) 188.57.135.133 21.55, 22 Mayıs 2020 (UTC)Yanıtla
Evliya Çelebi Seyahatnamesinde Dümbuli adında bir kale, Dumbuli Şehri ve Dümbülli Denizi isimleri geçiyor. Doğu Anadolu, Gürcistan, Tebriz halkını anlatırken, pek çok boydan insanın olduğunu ancak Avşarî, Dumbulî, Lahicânî, Terekeme ve Gökdolaklı kavminin çok olduğunu yazıyor. Dunbuli aşireti hakkın tarafısz bilgileri daha ayrıntılı inceleyip görüşleri sayfaya öyle ekleyeceğim. Donboli aşireti hakkında daha derin incelemelerde bulunacağım. Daha önceki Evliya çelebi ile ilgili olan web kaynağında sildiğim veriler geçiyordu ki düzenlenmiş olmalı yada kaynak yanlış eklenmiş.188.57.135.133 22.30, 22 Mayıs 2020 (UTC)Yanıtla
Ve yine ilginçtir ki Seyehatnamede orjinal yazımda Kürd ifadesi ve Kürdistan ifadeleri geçiyor ayrıca Ekrad_ı ile başlayan aşiretler halklar diller de geçer sonradan Kürt milliyetçileri tarafından da sanki kürd ismi ie beraber seyahatnamede ve arap islam osmanlı arşivlerinde geçen ekrad kelimesini kullanıp bir çok wikipedia maddesine de kürtlük eklemişler bunu seyehatnamede görebilirsiniz.(ekrad tabiri seyehatnamede irani halklar dilleri için de kullanılmış.) Ekrad olarak geçen bahsedilen aşiretler halklara mensup(asimile olmuş/monte olmuuş) örneğin türkmen olup kürtleşmiş yahut kürt gibi yaşayan yaşam tarzı benzer anlamında olduğu kanısındayım. Dunbuli Aşiretinin de kürt olarak gösterilmesi de büyük ihitimal ekrad tabiri eksenlidir. Tarihte sıkça kullanılan bu ekrad(kürtler) tabiri ile ortadoğunun en büyük halkını oluşturabilirsiniz.
Ekrad tabirine gelecek olursak bu tabiri bilirsiniz ki ekradi turkmen,ekradi zaza, ekradi luri vb. Türk aşiretlerinde Zaza aşiretlerinde diğer halklarda bu terim kullanılmıştır. Arapça da Ekrad tabiri Kürtler demek ve Araplar İslam Ansiklopedisinde de yazdığı gibi bu Ekrad yani Kürtler tabirini tüm İrani halklar ve İranileşmiş halklar için kullanmıştır. Bu tabir ayrıca yaşam tarzından dolayı da kullanılmıştır. Bazı araştırmacılar da bu terimin dağlık alanda yaşayanlar için kullanıldığını söylemiştir. Hollandalı sosyolog Martin van Bruinessen’ de; “Ortaçağ Arap yazarları, “El-Ekrad’ül-‘Erebiyye” (Arap Kürtler) gibi etiketleri bugünkü etnik açıdan tanımlanan Kürtlerle hiçbir ilgisi görülmeyen göçebe gruplar için kullanırlardı.” demiştir. Ekrad tabiri de etnik aidiyetten ziyade, başka özelliklere (yaşam tarzı gibi) referans gibi görünülmektedir. Seyahatnamede ekrad ve kürd ayrı ayrı şekillerde de kullanılmıştır ve Ayrıca kürt olan(kurmanc,soran için) ekradı kurmanc yada ekradı soran tabirlerine de bulamadım. 188.57.135.133 00.21, 23 Mayıs 2020 (UTC) 188.57.135.133 00.43, 23 Mayıs 2020 (UTC)Yanıtla
- Aynı şeyleri tekrarlıyorsunuz. Kuklacılıktan yasaklandınız hala kopyala-yapıştır mantığı ile maddeyi bozuyorsunuz. "Ekrad"ın Kürtler anlamına geldiğini en basit Arapça veya Osmanlıca bilgisi olan bilir. Seyahtanmede Ekrad yerine ayrıca Kürd ismi kullanılması normaldir, çünkü biri çoğul hali, diğeri de tekil halidir. "Ekrad" tartışması Kürtlerin izini tarihten silmek veya flulaştırmak için resmi tarih tezlerini savunanlar tarafından başvurulan taktiklerden biridir ve itibar edilmemektedir. Basit bir online Osmanlıca sözlüğe bakmanız kâfidir. Seyahtnameyi inceleyen, transkript eden, çeviren herkes Ekrad (Kürtler) olarak anlamış ve çevirmiştir. Burası kişisel yorum sayfası değil. Neribij (mesaj) 17.56, 23 Mayıs 2020 (UTC)Yanıtla
- Çevirmenlerin ne diye kullandıklarından daha önce alan hakkında araştırma yapan ve içeriğe odaklanan kaynakların ne söylediğine dikkat kesilmemiz lazım. Bu özelliği sahip olması bakımından Encyclopædia Iranica'da denildiği gibi "The Armenian term Kʿrder, literally “Kurds,” in this context denotes social status or mode of life, rather than nationality." (Ermenicede harfiyen Kürtler olarak geçen K'rder terimi, bu içeriği ile bir milliyetten ziyade, sosyal statü ve yaşam biçimini ifade eder.) Yani bir diğer deyişle tarihsel adlandırmaların mahiyet ve içeriğini anlamadan basit çeviriler ile hiç kimse bir yere varamaz. Vitruvian (mesaj) 18.20, 23 Mayıs 2020 (UTC)Yanıtla
Neribij gerçekten yazdıklarımı okudun mu ben ekrad in arapça Fransızlar anlamına geldiğini mi söyledim tekrar bir bölümü paylaşayım belki görememişsinizdir
"Arapça da Ekrad tabiri Kürtler demek ve Araplar İslam Ansiklopedisinde de yazdığı gibi bu Ekrad yani Kürtler tabirini tüm İrani halklar ve İranileşmiş halklar için kullanmıştır. Bu tabir ayrıca yaşam tarzından dolayı da kullanılmıştır. Bazı araştırmacılar da bu terimin dağlık alanda yaşayanlar için kullanıldığını söylemiştir. Hollandalı sosyolog Martin van Bruinessen’ de; “Ortaçağ Arap yazarları, “El-Ekrad’ül-‘Erebiyye” (Arap Kürtler) gibi etiketleri bugünkü etnik açıdan tanımlanan Kürtlerle hiçbir ilgisi görülmeyen göçebe gruplar için kullanırlardı.” demiştir. Ekrad tabiri de etnik aidiyetten ziyade, başka özelliklere (yaşam tarzı gibi) referans gibi görünülmektedir. "
Ekrad tabirinin Kürtler anlamına geldiğini biliyorum ama sizde bu tabirin yukarıda ki gibi de kullanıldığını bilirsiniz ve nedense Kürt denilen kurmanc ve soran hakkında ekradi kurmanc yada ekradi soran tabirlerini bulamadım. Aksine bu ekrad tabiri ile oluşturmaya çalışılan dayatılan bir kimlik var...Düz çevirilerde Kürtler olarak çıkması normal. 188.57.8.18 18.44, 23 Mayıs 2020 (UTC)Yanıtla
- Encyclopædia Iranica'da makaleyi yazan Garnik S. Asatrian bir Ermeni milliyetçisidir ve Kürtlere karşıdır, Zazalar-Ermenilerin kaderinin bir olduğu ile ilgili yazı ve söyleşileri bulunmaktadır. Şu röportajı ve altındaki notu okyun: Ermeni Nasyonalistin Kürt Nefreti O da Türk milliyetçileriyle aynı taktiği uygulayıp Ermeni kaynaklarda Kürt olarak geçen ifadenin aslında milliyet ifade etmediğini iddia etmektedir. Aynı taktiği Fars resmi tarihçileri de uygulamaktadır. Hepsi de bir-iki istisnai durumu genelleştirip tarihte "Kürd" geçen tüm belgeleri "etkisiz" kılmaya çalışmaktadır. Ama bağımsız araştırmacılar bunlara prim vermemektedir. Tabii kimse sormamakatadır, neden kaynaklarınızdaki Türk, Ermeni, Arap, Fars hepsi milliyet ifade ediyor da neden "Kürd" milliyet ifade etmiyor? Bir sebebi de Ermeni kaynaklarında "Zaza Kʿrder" (Zaza Kürtler) olarak geçen ifadeyi etkisiz kılmak için bu yorumu geliştirmektedir. Yani, belgeden hareketle değil, kendi kafasındaki ideolojik şablona oturtmak için böyle bilim-dışı bir iddiayı öne sürmektedir. Peki delili var mı? Yok. Neribij (mesaj) 19.35, 23 Mayıs 2020 (UTC)Yanıtla
- İlber Ortaylı tarafından "tarihi coğrafyayı en iyi bilen insan" olarak sayılan Zeki Velidi'yi de aynı meselede ırkçı olarak vurgulayıp geçmiştiniz. Görüşlerinizin Vikipedi'de herhangi bir bağlayıcılığı yok. Malum olan çevrenin Zazalara yönelik ifadelerde istediklerini duyamadıkları Garnik Asatrian'ı tarifleme biçiminin ansiklopedi açısından hiçbir şey ifade etmeyişinin yanı sıra sayısız akademik alıntının muhatabı olması yeterince anlamlıdır. Google akademik + Garnik Asatrian: Sayısız alıntılanmaya sonuç olarak "Kürt düşmanlığı para ediyor" diyemiyoruz yani. Üstelik mesele hiç de öyle sandığınız gibi Ekrad/Kürtlere hususiyetle sınırlandırılmış vaziyette değildir. Tatarlardan örnek verelim. Alıntı: "Türklerin hepsine Tatar derlerdi. Zamanımızda, Arabistan, Hindistan, Çin'de Moğol kabilelerine hala Tatar derler.", "Çünkü Merkitlere Tatar da denirdi", "Tatar, Türk dinine ve medeniyetine henüz girmemiş olan bedevî aşiretlere denirdi. İhtimal ki bunlar lisanca da Türk değildiler. Moğol, Tunguz yahut başka bir ırka mensuptular", "O devirde Azeri Türkçesini Ruslar “Tatarca” diye adlandırıyorlardı. Zaten umumiyetle imparatorluk içindeki Türk soylu halklara “Tatar” denirdi." Demek ki neymiş, tüm "ırkçılar" öyle iddia ettiğiniz gibi bir olup gecesini gündüzüne katarak size saldırmıyormuş. Vitruvian (mesaj) 20.17, 23 Mayıs 2020 (UTC)Yanıtla
Kusura bakmayın Ermeni yada başka bir şey olsa bence bir kılıf bulursunuz iftira atmak çamur atmak bu kadar kolay olmamalı kimse kendini yada Ermenileri kaynak gösterip bir sayfa oluşturmuyor öyle bir izlenim oluşturmaya çalışıyorsunuz Ermeni dediğiniz yazar kimleri kaynak göstermiş ve hangi kaynaklar hatalı onları söyleyin. Benim anladığım kadarıyla bir halkı dili başkalaştırmak asimile etmek istenirse onu içindeki insanları satın alarak yada kullanarak halkı halka vurdurarak yapıyorlar. Köşeye geçip izliyorlar. (bu blog sayfasında da kürtçülerin oyunlarını izah ediyorlar) Bu tarz adamları görmekten yoruldum hepsi birbirinin aynısı gibi yanlışlarını kabul etme erdemini gosterseler keşke.. benden bu kadar188.57.8.18 20.39, 23 Mayıs 2020 (UTC)Yanıtla
- Mesele milliyeti değil, ideolojik davranıp davranmadığıdır. Zaten işin kötüsü kimseyi kaynak gösterememiş, Ermeni kaynaklarında Kürt geçer, ama siz Kürt anlamayın diyor. :) Neyse, dün kurduğun blogunun bugün burada reklamını yapmışsın, artık kendi blogunu kaynak gösterirsin, diyecek laf yok gerçekten de. Neribij (mesaj) 21.53, 23 Mayıs 2020 (UTC)Yanıtla
Zazalara mitci diyen bir kesim var zorda kaldı mı çamur atan bu kesmin herkesçe ezberlediği araştırmadığı cümleleri sürekli ithaf eden Kürtçü kesimin belki okuyup yanlışlarını anlarlar diye blog sayfası açıldı bakıyorum ki bazıları okumamak için gerçekleri öğrenmemek için yemin etmiş resmen ya... 188.57.8.18 06.12, 24 Mayıs 2020 (UTC)Yanıtla
Çelişkiler ve İsimden Yola Çıkıp(eski bir oyun) Bir Halkın Dilini Kimliğini Aşiret İle Bağdaştırmaya Çalışma
Tarihsel süreçte bu aşiretten Evliya Çelebiye göre Dümbeli boyu, Şerefhan’a göre Dumbıli,İslam Ansiklopedisinde Dünbüli, İranice Ansiklopesinde ise Donboli şeklinde tanımlanıyor.
Günümüzde ise aşiret mensuplarında Zazaların kullandığı “Dımıli” isminide kullanılıyor. Zazalarda Dımıli ismi genellikle Güney Zazalar tarafından kullanılan ve dillerine Zazacaya ise “Dımılki” demektedirler. Dunbuli aşireti mensuplarında kullandıkları Kürtçe ve Türkçe dillerine de “Dımılki” demesi gerekmektedir. (Bugün Zazaca konuşan mensupları kullanabilir.) “Dımılki” adındaki Dil yani Güney Zazaca, zaten bu aşiretin genelinin ve kürtlerin konuştuğu dil terim farklılığından ayrılıyor. Zazaların kullandıkları dilin terim ile bu aşiretin kullandığı terimin sadece benzer olduğu farklı yapıda olduklarınıda ispatlıyor. Zamanında kürt ve türk aynı isimdir kart kurt türk denen sistemin izinden giden kürtçülerde asırlarca aynı topraklarda yaşamasına rağmen farklı olan Dil kavramını türkçüler gibi hiçe sayarak benzerlik edebiyatı yapıyor.
Bu aşiret mensubu insanlar ise Türkiye’nin 4 bir yanına dağıldığından bugün bu aşiret mensupları köken olarak kürt denilmesine rağmen Türkleşmiş ve bazıları Zazalaşmış bu halkların dilleri kimliklilerini benimsemişlerdir.
Örnek vermek gerekirse; 1.Eski Kürdolog olan V.MİNORSKY; Dunbuli aşireti mensupları için 18. yy.'da Azerileşmişlerdir ve bugün itibarıyla Azerice konuşuyorlar demiştir. 2. Zazaların kullandığı Dımıli ismi için ise; V.Minorsky,K.Hadank gibi birçok dil bilimci ise 'Dımıli' sözcüğünün, Dailemi/Dailomi’den geldiğini belirtmektedir. Minorsky, MÖ 5. yüzyılda, Hazar denizinin dağlık bölgelerine inen son İran kabilelerinin batıya doğru yöneldiğini belirtir. Ancak bu kabileler karşılarında Kürtleri bulurlar. Bunların kullandıkları kelimeler her durumda Deylemliler’in kullandıkları kelimelerden farklıdır demiştir. Belki de Deylemliler, Kürtlerin arasına karışıp Kuzey Mezopotamya bölgesine yerleşen Zazalar’ın atalarıdır. Artur Christensen de "Dımıli" sözcüğünün, harflerin yer değiştirmesi suretiyle "Deylem" sözcüğünden türediğini ileri sürmektedir. Zaza olarak tanımlayan Dımıli konuşan toplulukların Anadolu’daki tarihinin M.S. 550'lerden çok daha gerilere dayandığını söylemiştir. Ayrıca V.Minorsky, Zazaların(Dımılilerin) kürt olmadığını da belirtmiştir. Görüldüğü gibi Minorsky dunbuli aşireti ile dımıli(zaza) adlarını karıştırmamıştır.
Başka bir örnek verirsek; Aşağıdaki tabire nedense bazı arkadaşlar yine rahatsız olmuş sadece Minorsky değil İranice Ansiklopedisi bu aşiret(DONBOLİ) ve Zaza(DIMIL) sayfalarında herhangi bir ilişkiden söz etmemiştir 2 sayfada da Minorsky nin Dunbuli aşireti görüşleri ayrıca Zazalar ile ilgili görüşleri de mevcuttur.
“İranice Ansiklopedisi'nde(Encyclopedia Iranica); Zazaların kullandığı 'Dımıli' ismi ile 'Donboli' aşireti arasında bir bağıntı söz konusu değildir. Donbolī aşiretinin uzun süredir hareketsiz kaldığını kabile kimliklerini tamamen kaybettiği belirtilir ve Zazalar ile herhangi bir ilişkisi söz konusu edilmemiştir”
Zaza ile olan bağlantısı ayrıca ele alınması da gerekmez çünkü farklı dilleri konuşan zaza nın diline verdiği ismi olan aşiretin ise bir çok dil konuştuğu görülmektedir ve konuştuğu dilin ismini zikreder ayrıca bu iki ismi konuşanların aynı olduğu vurgusunu yapan taraflı yazdıklarımıza aykırı verilerde sayfada olmamalıdır.. Amaç yanlış olarak deklare etmekse tarihte ki yanlışlılar silsileleri wikipediaya uygularsak bambaşka sayfalar oluşur. [https://tr.wikipedia.org/wiki/Tart%C4%B1%C5%9Fma:Dunbuliler#Deylem_ve_D%C4%B1m%C4%B1li_ba%C4%9Flant%C4%B1s%C4%B1na_ili%C5%9Fkin bu tartışmada Vitruvian Dımıli ve Dunbulinin aynı şey olmadığını zaten belirtmiş.] 188.57.8.18 15.35, 23 Mayıs 2020 (UTC)Yanıtla
- Doğru tartışmada Dımıli ile Dunbuli'nin esasta aynı şey olmadığını kaynaklar vasıtasıyla göstermiştim ancak şimdiki yazışmalarda tam olarak neyin tartışıldığını anlayamadım. Kaynakları esas alarak Dunbuli aşiretini Kürt kökenli bir aşiret diye tarifleyip çarpıtmaya yönelik içerikleri temizledikten sonra maddedeki tartışmaları sonlandırmıştık. Yalnız unutulmamalıdır ki bu sayfanın ismi "Dımıli (aşiret)" iken adını şimdiki doğru adlandırmaya taşıyarak cılız propagandaya da doğal olarak son vermiştim. Zira söz konusu dil ile aşiret ismi arasındaki bağlantıyı ortaya koyacak herhangi bir ciddi kaynağa sahip olmayan kimseler, birtakım desteksiz iddialar üzerinden insanları yanlış yönlendirme gayretiyle hareket ediyorlardı. Bununla beraber Ercan Çağlayan isimli bir akademisyenin Zazalara dair Dunbuliler bağlantısı hakkında Mürücü'z-Zeheb'te adı çok sayıda boy ile geçen ancak bilgi verilmeyen ve dolayısıyla ne tür bir boydan söz edildiği kestirilemeyen Debabil'i bir kalem oynatmayla çekinmeden Denabile haline getirebilmişti. Bu aleni tahrifat da bir bakıma Dunbulilere dair tarihsel bilgi olarak anlaşılıyordu. İşin garip tarafı çarpıtılışı açıkça belli haldeki bu örneğin akıbetini kabul etmek yerine Neribij, aynı hataları ısrarla sürdüren diğer örnekleri sıralayarak harf oyunuyla işin içinden çıkmayı hedeflemişti. Tabii o en çok eklediği kaynaklarda geçenleri kimsenin kolay kolay okuyup süzgüçten geçirmeyeceğine güvenerek tartışma sayfasına yazıyordu. Bu tip tartışmaların ardından sayfa, hakikat ve iddialar arasındaki kesin ayrımı yaparak şekillendi. Arkasında ise kendi kendine çırpınan bir propagandayı bıraktı. Şimdi ise benzer hataların özgün araştırmalar ile sürmemesi için anonim kullanıcıya sormak istiyorum. Dil-aşiret bağlantısı konusundaki iddialara dair hemfikiriz ancak ekleme olarak sayfada yazdıklarınız kaynaklarda geçiyor mu? Alıntılamanız mümkün müdür? Vitruvian (mesaj) 18.06, 23 Mayıs 2020 (UTC)Yanıtla
- Bunları çok tartıştık, bilgi-belgeye göre değil, kendi yorumlarınıza göre hareket ediyorsunuz. TDV İslam Ansiklopedisi Zazalar maddesine göre de "Zazalar’ı Kürtler Dîmîlî (ديميلي), İranlılar Donbolî (دنبلي), Araplar Dünbülî (دنبلي) ve çoğulu olan Denâbile (دنابله) şeklinde ifade etmişlerdir." Başkaca kaynaklar da vardı, ama hepsini çıkarttın, sırf senin görüşüne uymuyor diye. O zaman da söylemiştim; bahsettiğin "Debabile" muhtemelen bir harf veya okuma hatasıdır. Malum, Arpaçada "N" (ن) harfinin noktasını aşağı alırsanız "B" (ب) olur. Bu kaynaktan istifade eden herkes bunu "Denabile" olarak anlamış. Kelime çoğul kalıbında kullanılmış, tekili "Dunbul" olur. Peki eğer doğrusu "Debabile" ise tekili nedir ve hangi aşirettir? Cevap yok, çünkü Arapça çoğul kuralına uymuyor vs. Fakat, sırf tartışmaktan bıktım diye bu konuyu bir kenara bıraktım. Şimdi ise kuklacılıktan yasaklanmış şahsın Dunbuli-Zaza ilişkisini hazmedememesinden ötürü, alakasız olarak Dımıli-Deylem meselesini yazma mevzusu var. Tabii meselenin içinden çıkamıyorsunuz, çünkü bu konu burada işlenirse o zaman Dımıli (Zaza)=Dunbuli kabul edilecek, madde isminin değiştirilmesi boşa düşecek; edilmezse de kendine "Dunbuli" diyen Zazalar var, bunu mesnetsiz propagandalar ile etkisiz kılmak gerekecek. Buyurun kendi aranızda halledin.
*Yeni Kaynak: Bingöl Üniv. Zazaca Bölümünde kabul edilmiş olan yüksek lisans tezine göre,
- Bunları çok tartıştık, bilgi-belgeye göre değil, kendi yorumlarınıza göre hareket ediyorsunuz. TDV İslam Ansiklopedisi Zazalar maddesine göre de "Zazalar’ı Kürtler Dîmîlî (ديميلي), İranlılar Donbolî (دنبلي), Araplar Dünbülî (دنبلي) ve çoğulu olan Denâbile (دنابله) şeklinde ifade etmişlerdir." Başkaca kaynaklar da vardı, ama hepsini çıkarttın, sırf senin görüşüne uymuyor diye. O zaman da söylemiştim; bahsettiğin "Debabile" muhtemelen bir harf veya okuma hatasıdır. Malum, Arpaçada "N" (ن) harfinin noktasını aşağı alırsanız "B" (ب) olur. Bu kaynaktan istifade eden herkes bunu "Denabile" olarak anlamış. Kelime çoğul kalıbında kullanılmış, tekili "Dunbul" olur. Peki eğer doğrusu "Debabile" ise tekili nedir ve hangi aşirettir? Cevap yok, çünkü Arapça çoğul kuralına uymuyor vs. Fakat, sırf tartışmaktan bıktım diye bu konuyu bir kenara bıraktım. Şimdi ise kuklacılıktan yasaklanmış şahsın Dunbuli-Zaza ilişkisini hazmedememesinden ötürü, alakasız olarak Dımıli-Deylem meselesini yazma mevzusu var. Tabii meselenin içinden çıkamıyorsunuz, çünkü bu konu burada işlenirse o zaman Dımıli (Zaza)=Dunbuli kabul edilecek, madde isminin değiştirilmesi boşa düşecek; edilmezse de kendine "Dunbuli" diyen Zazalar var, bunu mesnetsiz propagandalar ile etkisiz kılmak gerekecek. Buyurun kendi aranızda halledin.
Baykan'daki Zazalar kendilerine "Dımbıli" demektedirler. s.9: "Hetê name guretişê Zazayan ra miletê ina mintiqa xu ra “Dimbilî” vanî." (Zazaların kendini isimlendirmesi açısından bu yörenin halkı kendine "Dımbıli" der.) ve s.87: "Dewanê ina mintiqa di ziwanê şarî “Dimbilî” ya." (Bu yörenin köylerinde halkın dili "Dımbıli"dir.) Ayrıca tezde birçok folkorik metin derlenmiş onlarda da konuşmacılar kendilerinden ve dillerinden "Dımbıli" olarak bahsediyor.
Kaynak: Ramazan Eroğlu, Folklorê Dewanê Madira, Xelika û Çirê ê Siirt Baykan (Siirt Baykan Meşelik, Ardıçdalı ve Çukurca Köylerinin Folklor Çalışması), Bingöl Üniversitesi Yaşayan Diller Enstitüsü, Zaza Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi , Bingöl 2019, s.9 ve ayrıca s.14-15, 20, 59, s.87 Neribij (mesaj) 20.30, 23 Mayıs 2020 (UTC)Yanıtla
Sizin attığınız kaynak yazı zaten bilinen bir şey Zazalaşmıs dunbuli aşireti mensupları tabi ki Zazaca konuşur turklesen mensupları da Türkçe konuşur dillerine de o halkların verdikleri isimleri verirler. Dımbıli /Dımıli vs. demeleri de normaldir diğer bölgeler olsa Zazaki de diyebilirdi.(konuşulan her halükarda Zazaca dili değil mi) İsim benzerliği yapmanın bir anlamı olduğunu sanmıyorum (...).. Dillerine bambaşka bir şey yada tırki deseler türk mü olacaklar şimdi. 188.57.8.18 21.19, 23 Mayıs 2020 (UTC)Yanıtla
- Aşiret listelerine teker teker yeterince bakarak belgelerde aynı taifelerin Dîmilî, Dünbülî ve Dûnbelî olmak üzere farklı biçimlerde zikredilişini tahminden ziyade bir kesinlik olduğunu kanıtlayabilir misiniz? Başarırsanız bizzat bazı belgelerde bu anlamıyla yer aldığını derhal maddeye ben ekleyeyim. Sizin örnek olarak sunduğunuz İslam Ansiklopedisi'ndeki maddede etnik kimlik bölümünde belirtilenlere göre Zazalar, İran’dan bilinmeyen bir tarihinde göç ederek Kürtler arasına karışmış olup zamanla Kürt olarak adlandırılmıştır. Bu konularda üzülerek söylüyorum yetişmiş saygın kimseler çıkmadığı için ne bulduysa yazan insanları okuyoruz. Bunun haricinde sözünü ettiğim eserde haklarında hiçbir bilgi verilmeyen bir boya dair "Debabile muhtemelen bir harf veya okuma hatası" demeniz hem sizin tahrifata gayet açık olduğunuzu hem de yalnızca tahminler üzerinden bir tarih kurma peşinde olduğunuzu apaçık gösterir. Akıl var mantık var, müellif basitçe boy isimleri sıralayıp geçiyor ve sizin desteklediğiniz akademisyen de harf değişikliği yaparak burada mutlaka Dunbulilerden bahsediyor diye düşünüp konudan habersiz milleti kandırmıya çalışıyor. Yaptığı mesleğe saygısı olmayanları desteklemekten vazgeçtiğiniz, ciddi ilim insanları yetiştirdiğiniz zaman ciddiye alınmaya başlarsınız ancak. Vitruvian (mesaj) 20.52, 23 Mayıs 2020 (UTC)Yanıtla
- Ne fark eder, başkaca birçok kaynak zaten Dunbul diye bir Kürt aşiretinden bahsediyor. Sanki tek kaynak Mesudi imiş gibi konuşuyorsunuz. Ayrıca birçok kaynağı orijinal Arapçalarını alıntılayarak ekledim ki itiraz olmasın. Bizzat ulaşamadıklarıma da aktaran kaynakları referans gösterdim. Mesudi'nin orijinal nüshalarına ulaşsaydım kendim kontrol ederdim. Diğer husus "Dımıli" biçimi diğerlerine göre yeni bir telaffuzdur, Xani'nin şiirindeki "Dumul" şeklini göstermiştim. Şimdi yukarıdaki tezde de (başka kaynaklar da var ama kabul etmezsiniz diye eklemedim) Dumbul şekli var. Şu anda da Erzurum vs birçok yerde Dımıli aşiretinden olanlar var ve artık "Dunbuli" değil, "Dımıli" diyorlar kendilerine. Bütün söyleniş şekillerinin aynı dönemde olması beklenemez. Buna bakılırsa eski dönemlerde "Zazaca" kastedilerek söylenmiş hiçbir "Dımıli" şekli de yok, son yüzyıldır mı insanlar dillerine "Dımıli" demeye başladı?!
Kuderi Aşiretini tanıtmak için kurulan Kuderi Tarihi isimli bu sitede "Kuderiler Kürtlerin en büyük aşiretlerinden olan Dımıli (Dunbuli) aşiretine mensup bir aşirettir." diye yazarak "Dımıli" ve "Dunbuli"nin aynı olduğuna vurgu yapar. Yine, aşiretler sitesinde (İbrahim Bozkurt'un Aşiretler Tarihi vs kitaplarından aktarmadır) Dunbuli-Dümbüli-Dümüli aynı anlamda kullanılır ve Siverek "Zaza" kabileleri bu aşiretin parçaları olarak ele alınır. Orada da Mesudi'den alınan kaynak "Denabile" olarak verilir.
Siverekli Muhammed Ali Avni (1897-1952), Şerefname'nin Farsçadan Arapçaya çevirisini tamamladığında, sonuna şu notu düşmüş:
"Bab'lı Muhammed Ali Ağa'nın torunu, Abdülkadir Avni'nin oğlu Allah'ın zayıf kullarından Muhammed Ali Avni'nin eliyle [Şerefname'nin] tercümesi eksiksiz tamamlandı. [Kendisi] Siverek halkından, Dunbuli yani Zaza aşiretinden ve Kürd milletindendir. Yüce Allah onu fesatların tuzağından korusun. Kahire'de meskundur. Bu yazısını 15 Eylül 1948 senesinde yazdı." (Şerefxan el-Bidlisî, Şerefname: Fi-Tarîxî-d Dewle wel-Emaret el-Kurdiye, Trc. Muhammed Ali Avni, Dimeşq 2006, C. 2, s. 215)
Hepsini yan yana getirdiğimizde en eski formun Dunbul, sonradan da sırayla Dumbul (Dumbıl) ve Dumul (Dımıl) olduğunu görürüz. Sonuçta İrani bir kelime ve bu ses değişimi bin yıl içinde normaldir. Türkçedeki "pamuk" kelimesi Farsça kökenlidir; Farsça "penbe" > kelimesinin evrimine bakalım, Kurmancî: pembû, pemû, Zazakî: peme. Türkçenin lehçe ve ağızlarına bakalım. Azerbaycan Türkçesi: Pambıq, Türkiye ağızları derleme ve tarama sözlüklerinde: pambuk, pambık, panmuk, Resmi Türkiye Türkçesi: Pamuk. Kimse "pamuk"un "penbe"den geldiğini inkar etmez. Aynı ses değişimi. Neribij (mesaj) 22.08, 23 Mayıs 2020 (UTC)Yanıtla
- Ne fark eder, başkaca birçok kaynak zaten Dunbul diye bir Kürt aşiretinden bahsediyor. Sanki tek kaynak Mesudi imiş gibi konuşuyorsunuz. Ayrıca birçok kaynağı orijinal Arapçalarını alıntılayarak ekledim ki itiraz olmasın. Bizzat ulaşamadıklarıma da aktaran kaynakları referans gösterdim. Mesudi'nin orijinal nüshalarına ulaşsaydım kendim kontrol ederdim. Diğer husus "Dımıli" biçimi diğerlerine göre yeni bir telaffuzdur, Xani'nin şiirindeki "Dumul" şeklini göstermiştim. Şimdi yukarıdaki tezde de (başka kaynaklar da var ama kabul etmezsiniz diye eklemedim) Dumbul şekli var. Şu anda da Erzurum vs birçok yerde Dımıli aşiretinden olanlar var ve artık "Dunbuli" değil, "Dımıli" diyorlar kendilerine. Bütün söyleniş şekillerinin aynı dönemde olması beklenemez. Buna bakılırsa eski dönemlerde "Zazaca" kastedilerek söylenmiş hiçbir "Dımıli" şekli de yok, son yüzyıldır mı insanlar dillerine "Dımıli" demeye başladı?!
Zaten Zaza Dili de (...) kullanırsak bir şekilde Kürtçeye benzer Zazalar yaklaşık 1000 yıl Kürtlerle beraber yaşayıp ve hala Kürtlerle birbirini anlamayan 2 farklı dili konuşan halklardır. İspanyolca ve İtalyanca arasındaki farktan daha çok fark vardır. Bugün bayram ortak bayramlaşma cümleleri dahi yoktur. Zazaca Sodire to weş bo, Roşane şıma bımbarek bo /weş bo deyip Zazaca iyi sabahlar deyip bayramınızı tebrik ederim. Sizde dunbuli aşireti diliyle Kürtçe Cejna we piroz be diyeceksiniz aldım yada Farsça ya yakın bir kutlamanız var onu dersiniz.
Ve şimdi bu bayramlaşma cümlelerini bir şekilde "cvnl, hhjn, vs." Harflerin yer değiştirmesi ile oluştuğunu söylemeden ben kaçayım. Ayrıca isim benzerliği yapmaya devam etmeniz de :)) Kürt ve Türk isimlerinin benzerliğini de görmelisiniz..bir çok halk isimleri benzerdir hatta aynı isimde olan bile vardır aynı halklar olduğu anlamına gelmiyor bir örnegin ölü irani dil olan Azerice ile Türkçe olan Azerice aynı değildir ve dilleri kimlikleri farklıdır bu onları ayırıyor. Asırlarca aynı coğrafyada yaşayıp dil etkileşimine rağmen birbirini anlamayanlara aynı demek zaten aklı başında birinin işi değildir.. 46.221.217.73 09.38, 24 Mayıs 2020 (UTC)Yanıtla
- Soru farklı yönden ele alınmış. Dımıli ile Dunbuli aşiretinin esasta aynı aşiretler olup olmadığını yapılan çalışmalara dayanarak gösterebiliyor musunuz diye soruyorum? Bu sorunun bir cevabı yok. Özgün yorumlar ve zayıf kaynaklardan birkaç örnek var sadece. Yoksa bazı kaynakların tıpkı kimi aşiretleri doğrudan Türk olarak geçen Dunbuliler için Zazaların da bir bölümüne öyle demeleri anlaşılabilir ancak tamamına Dunbuli denildiğini söylemeleri bir iddia olarak ele alınır yine. Zira sayısız Zaza aşiretinin kendini Dunbuli olarak tanımlamadığı, küçük bir bölümünden ibaret bir tariflemeyi gösterdiği gibi bazı örneklere bakarak civardakilerin onları toptan bu biçimde saymaları Tatarlar örneğinde olduğu gibi bir yakıştırma olabilir olsa olsa. Ne zaman ki tarihi arşivlere yoğunlaşarak Dunbuliler hakkında esaslı bir çalışma yapılırsa, öylece biz de birtakım durumların anlaşılır olduğunu memnuniyetle görebiliriz. Etraftaki bölgelere saldırmalarıyla haklarında arşivlerde bilgiler yer alan Şeyh Hasenanlı aşiretlerine baktığımızda onlar için Dunbuli ifadesi hangi kaynakta geçiyor? Diğer ifadeyle sizin sunduğunuz ve çoğu yaygın bilinen kaynaklar arasında yer almayan bu örneklerin söyledikleri şeyler, onların bu meseleyi ele alışlarıyla ilgili sadece. Çok az Zaza vardır ki kendilerine Dunbuli denildiğini duyduklarında bu adlandırmaya hak verip, "evet biz Dunbuliyiz, öyle derler" desinler. Bunu zaten siz de çok iyi biliyorsunuz. Bahsini ettiğimiz eserde geçelim Dunbulileri Mesudi, Kürtleri köken olarak Arapların Adnani kolundan Mudar b. Nizar'ın soyuna bağlıyor açıkça ve Şam bölgesindeki Debabil ile beraber boyların isimlerini sıralarken bunu ifade ediyor ki eleştirdiğim çalışma bu Arap bağlantısını da görmezden gelmiş. Daha önemlisi Kürtler hakkında eski eserler bile onları Arap aslına bağlamaları gibi son derece yanlış bilgiler veriyor. Burada iyi görmemiz gereken şey ise, maalesef kaynaklar bu tip etnik konularda iyi çalışılmış makaleler olmadığı sürece bir anlam ifade etmiyor. Keşke etse. Zazalar, Dunbuliler ve hatta genel olarak Kürtler hakkında sıkıntısını yaşadığımız şey, bu nitelik beklentisi ile zamanla çözülebilir belki. Mesela IV. Murad dönemini doğru şekilde öğrenmek için gayet tutarlı isimler olarak Abdülkadir Özcan'ı, Midhat Sertoğlu'nu açıp okuyarak işin içinde çıkabiliyoruz ama söz konusu bizim tartıştıklarımız olunca insan öylece kalıyor mecburen. Kendi araştırmasını kimseye güvenemeden yapıyor. Ayrıca diğer tarafı eleştirmek gerekirse, Deylem diye ortaya attıkları görüşü bile desteklerken ellerinde işe yarar kanıt olmadığından boş yere ter dökmekten başka bir şey yapamıyorlar. Yani tahrifat, kalitesizlik, propaganda bir yerden değil, hemen her yerde fışkırıyor ara vermeksizin. Vitruvian (mesaj) 09.39, 24 Mayıs 2020 (UTC)Yanıtla
- İyi niyetle, mantık kurallarına uygun ve ilmi davranmanın gerektirdiği objektiflikle meseleye yaklaşıldığında çözüme yaklaşılabilir. Dunbuli ve Dumıli aşiretinin aynı aşiret olduğu ile ilgili DİA maddesi başta olmak üzere birkaç makale ve birkaç tane de bu aşireti kastederek söylenmiş "Dumuli" varyantı mevcut. Bunun dışında Zazaca konuşup kendine Dumbuli diyen veya onlara öyle denilen bir grup var. Öte yandan malum kendine "Dımıli" diyen Zazalar var. Ayrıca Kurmanci konuşanların ezici çoğunluğunun Zazalara "Dımıli" veya "Dımbıli" deme olayı var. Şimdi mesele şurada karışıyor gibi görünüyor olsa da aslında açıklığa kavuşuyor. Çünkü, Türkçe'de "Zaza" olarak isimlendirilen halkın kendi içinde zaten bütünlüklü bir isimlendirmesi yok. Bu sebeple, neden "Zaza" denilenlerin tümü kendine Dunbuli dememişler gibi bir itiraz anlamsız oluyor. Zira, "Zaza" da bu anlamda lokal bir isim ve kökeni aşiretten geliyor (Evliya Çelebi vs). Yani "Zaza" nasıl giderek Türkçede genelleşmişse, Dımıli de Kurmanccada çok daha eskiden genelleşmiştir. Siverek-Çermik-Gerger vs güney kesimi hem kendine hem de diline Dımıli derken, bazı lokal alanlar Siirt-Baykan, Batman-Kozluk gibi yerler ise hem kendine hem de diline Dumbuli diyor. İkisi de "Dımıli/Zazaki" denilen dili konuşuyor. Bunlar iki ayrı aşiret mi? Değil. Çünkü eski aşiret listelerinde Dımıli diye bir aşiret yok; Dunbuli var. Ama birçok kaynakta "Dunbuli=Zaza" ile kastedilen bir ilişki de var (Ziya Gökalp vs). İkisi birleştiğinde aynı kelimenin telaffuzu oldukları mantıken anlaşılır.
Bu Dunbuli denilenlerin Türkiye sınırlarındaki az kısmı Dunbuli derken, çoğunluk artık Dımıli diyor; ama İran kesimi hala çoğunlukla Dunbuli diyor. İran kesimi Azerbaycan Türkçesi ve Farsça konuşuyor, herhangi bir Kürt dilini kullanmayı terk etmiş durumdalar ve Farsça "penbe" Az. Türkçesinde "pambuq"un T.Türkçesinde "pamuk" olması örneğinde olduğu gibi bazı seslerin değişiminin coğrafik bir uyumla gitmesi de tesadüf olamaz.
Şimdi bunları bir kenara yazıp şu soruyu soralım, Zazaların tümü (yani tümü: Kırmanc, Kırd, Dımıli, Zaza) Dunbuli midir? İşte burada "kesin" konuşamayız ve ikili bir ayırım yapmak lazım: Dunbuli/Dımıli bir aşirettir hatta aşiret konfederasyonudur, ancak bir kısım "Zazaca" konuşan kabilelerin -muhtemelen yoğunlukla- bu aşiret içinde yer almaları sebebiyle bu isim aynı zamanda Zazaca konuşan (Dımıli/Dumbuli) önemli bir kesime isim olmuş, hatta Kurmanclar ve bazı komşu halklarca kendilerine Dımıli (Dımbıli) denilmiştir. Zaten, bir kısım Dunbuliler Kurmanci, bir kısmı da Zazaki konuşuyor (lisan değişimi de mümkün tabii). Diyelim Kuderi aşireti Dımıli ama Kurmanci konuşuyor, ama Siverek kabileleri "Dımıli" dedikleri Zazaki konuşuyorlar. Fakat "Dımıli/Dımbıli"nin Zazaki'ye de isim olmuş olması bu aşiretin "Zaza" tabir edilen (Kırd-Kırmanc vs) toplumuyla yakın ilişkisini belki de iç-içe geçişliğini göstermektedir.
Öyleyse maddenin düzenleniş biçimi temelde doğrudur: 1- "Zaza" sinonimi olan "Dımıli" (~kısmen "Dımbıli" telaffuzuyla da) var. 2- Bu ismin etimolojik kaynağı olan ama tüm Zazaları kapsamayan "Dunbuli/Dımıli" aşireti var. Bu sebeple maddenin ilk ismi Dımıli (aşiret) idi. Bu haline de itirazım yok, ama siz de bu aşiretin bir diğer bir isminin daha doğrusu söyleniş biçiminin "Dımıli" olduğunu kabul etmelisiniz. Kaynak sıkıntısı olan bir alanda, var olan kaynakların çoğu konuyu bu şekilde ele almıştır. Bize düşen de bunu dengeli biçimde yansıtmaktır. Özetle, maddeyi ne tüm "Zazalar" ile özdeşleştirmek, ne de tamamen soyutlamak doğrudur. Bilgi-belgeler bizi buraya götürüyor. Neribij (mesaj) 16.23, 24 Mayıs 2020 (UTC)Yanıtla
- İyi niyetle, mantık kurallarına uygun ve ilmi davranmanın gerektirdiği objektiflikle meseleye yaklaşıldığında çözüme yaklaşılabilir. Dunbuli ve Dumıli aşiretinin aynı aşiret olduğu ile ilgili DİA maddesi başta olmak üzere birkaç makale ve birkaç tane de bu aşireti kastederek söylenmiş "Dumuli" varyantı mevcut. Bunun dışında Zazaca konuşup kendine Dumbuli diyen veya onlara öyle denilen bir grup var. Öte yandan malum kendine "Dımıli" diyen Zazalar var. Ayrıca Kurmanci konuşanların ezici çoğunluğunun Zazalara "Dımıli" veya "Dımbıli" deme olayı var. Şimdi mesele şurada karışıyor gibi görünüyor olsa da aslında açıklığa kavuşuyor. Çünkü, Türkçe'de "Zaza" olarak isimlendirilen halkın kendi içinde zaten bütünlüklü bir isimlendirmesi yok. Bu sebeple, neden "Zaza" denilenlerin tümü kendine Dunbuli dememişler gibi bir itiraz anlamsız oluyor. Zira, "Zaza" da bu anlamda lokal bir isim ve kökeni aşiretten geliyor (Evliya Çelebi vs). Yani "Zaza" nasıl giderek Türkçede genelleşmişse, Dımıli de Kurmanccada çok daha eskiden genelleşmiştir. Siverek-Çermik-Gerger vs güney kesimi hem kendine hem de diline Dımıli derken, bazı lokal alanlar Siirt-Baykan, Batman-Kozluk gibi yerler ise hem kendine hem de diline Dumbuli diyor. İkisi de "Dımıli/Zazaki" denilen dili konuşuyor. Bunlar iki ayrı aşiret mi? Değil. Çünkü eski aşiret listelerinde Dımıli diye bir aşiret yok; Dunbuli var. Ama birçok kaynakta "Dunbuli=Zaza" ile kastedilen bir ilişki de var (Ziya Gökalp vs). İkisi birleştiğinde aynı kelimenin telaffuzu oldukları mantıken anlaşılır.
- Aynı şeyler söylenip duruluyor da "çünkü eski aşiret listelerinde Dımıli diye bir aşiret yok" diyorsunuz ya hani. Peki o halde şu ne demek oluyor? :) Vitruvian (mesaj) 16.46, 24 Mayıs 2020 (UTC)Yanıtla
- Evet, bu kaydı daha önce sanırım siz yine belirtmiştiniz, araya zaman girince unutmuşum. Teşekkürler. M.Ali Ünal'ın 16. yüzyılda Çemişgezek Sancağında Aşiretler ve Cemaatler isimli makalesine bakınca şu bilgi var: "Cemaat denilmeden, «Ekrâd» adı altında kaydedilen 17 kadar köy dahi bulunmaktadır kî, bunların da isimlerinden birer cemaat oldukları anlaşılmaktadır. Çünkü köylerin isimleri esasta bir cemaatin ismidir. Meselâ, Ekrâd-ı Bargini, Ekrâd-ı Burbulu, Ekrâd-ı Dimilü, Ekrâd-ı Disimlü, Ekrâd-ı Câ’berlü vs. bunlar arasında sayılabilir. Ayrıca Keykanlu cemaati iki ayrı köyde yaşamaktadır [Bkz. Tablo)." Tabloya göre de "Ekrad-ı Dimili" (Dimili Kürtleri) yine aynı isimli "Dimili" köyünde ikamet ediyorlarmış. Şu anda köyün ismi devlet tarafından "Gülbahçe" olarak değiştirilmiş ve Çemişgezek'e bağlı.
Bence o dönemde de bu telaffuz biçiminin yer alması bu ikisinin (Dunbuli-Dımıli) ayrı aşiretler olduğunu göstermez, çünkü yukarıda bahsettik aksi çok bilgi var. Aksi takdirde Dımıli diye ayrı bir Kürt aşiretinin daha varlığı ileri sürülmeli ki kimse buna itibar etmemiş. Muhtemelen Dunbulilerin bir kolu olmalı. Dunbuli aşiretinin o dönemler Kızılbaş olduğu da göz önüne alınırsa Dêrsim bölgesindeki Dımıli belki daha rahat anlaşılır. Aşağıda aktaracağınm alıntıda Dunbuliler ile Kızılbaş Çemişgezek oymağının birlikte hareket etmesinden bahsediliyor. Sonuçta şu ana kadar konuya çalışanlar, yoğunlaşanlar aşiret olan "Dunbuli-Dımıli"yi aynı kabul etmiş. Faraza ayrı düşünsek, o zaman Dımıli (aşiret) diye ayrı bir madde mi açalım? Bunu da kabul edeceğinizi sanmıyorum. Biz bu konuyu çalışanların eldeki verilerini yansıtacağız, spesifik olarak bu konuya çalışanların tümü aynı şeyleri söylüyor.
Bu konuda son dönemde yazılmış iyi bir makale de Veysel Başçı'nın "Dunbulî Beyliği Tarihi ve Tarihi Kronikleri (13-18. yy)" isimli makalesi olup ilgili bazı yerleri aşağıya alıyorum: (Araya bu gereksiz tartışma girmese, buradan bilgiler ekleyecektim):
"Dunbul veya Arapçadaki nispet eki alarak Dunbul’a mensup anlamına gelen Dunbul+î kelimeleri yahut bu kelimenin çoğulu olarak kullanılan “Denâbile” kelimesi pek çok kaynakta farklı verilmiştir. Çeşitli kaynaklarda bu kelime; Dunbuli, Dunbeli, Dımıli, Dımılli, Dımbıli, Dınbıli, Dınbılî, Dunbeli, Dumbeli, Dünbeli, Dünbelli,"
"Türkiye’de bu sahadaki bilgiler genel olarak; Şerefnâme, Evliya Çelebi Seyahatnâmesi, Cihannûma ile belli başlı Osmanlı kaynaklarındaki söz konusu beylik yahut bu beyliğin aşiretleri ile ilgili verilmiş bilgilerle sınırlıdır ya da salt “Dımılî” isminden yola çıkarak “Zaza” tarihine indirgenmiş çalışmalardır."
Erivan Osmanlılar tarafından ele geçirilip Vezir Sinan Paşa söz konusu bölgeye muhafız olarak tayin edilince Nazar Bey-i Dunbulî, öteden beri Çukursad’da ikamet eden Rumlu, Albavut, Çemişgezek ve Saʻdlu oymaklarından olan bazı Kızılbaş komutanlarla birlikte Cağaloğlu Sinan Paşa’nın aracılığıyla Erzurum’da Ferhat Paşa’ya itaatini bildirmiştir. Böylelikle Çaldıran, Süleymansaray ve Sökmenabad bölgeleri eski usul gereğince Osmanlılar tarafından tekrar Nazar Bey-i Dunbulî ve kardeşi Kılıç Bey’e tevdi edilmiştir."
"El yazması korniklerin tamamında Dunbulîlerin soyunun Bermekilere dayandırıldığı görülmektedir. Bu durumun da Anadoluda kendisini Zaza-Lek-Dımılî olarak tanımlayan etnisitenin, birçoğu sözlü tarih şeklinde aktarılagelen savlarla paralellik gösterdiği söylenebilir." (Veysel Başçı, “Dunbulî Beyliği Tarihi ve Tarihi Kronikleri [XIII-XVIII. YY.]”, Kadim Akademi SBD, C. 3, S. 2, 2019, s. 63-114.) Neribij (mesaj) 19.20, 24 Mayıs 2020 (UTC)Yanıtla
- Evet, bu kaydı daha önce sanırım siz yine belirtmiştiniz, araya zaman girince unutmuşum. Teşekkürler. M.Ali Ünal'ın 16. yüzyılda Çemişgezek Sancağında Aşiretler ve Cemaatler isimli makalesine bakınca şu bilgi var: "Cemaat denilmeden, «Ekrâd» adı altında kaydedilen 17 kadar köy dahi bulunmaktadır kî, bunların da isimlerinden birer cemaat oldukları anlaşılmaktadır. Çünkü köylerin isimleri esasta bir cemaatin ismidir. Meselâ, Ekrâd-ı Bargini, Ekrâd-ı Burbulu, Ekrâd-ı Dimilü, Ekrâd-ı Disimlü, Ekrâd-ı Câ’berlü vs. bunlar arasında sayılabilir. Ayrıca Keykanlu cemaati iki ayrı köyde yaşamaktadır [Bkz. Tablo)." Tabloya göre de "Ekrad-ı Dimili" (Dimili Kürtleri) yine aynı isimli "Dimili" köyünde ikamet ediyorlarmış. Şu anda köyün ismi devlet tarafından "Gülbahçe" olarak değiştirilmiş ve Çemişgezek'e bağlı.
Aşağıda kaynaklarıyla yeni bilgiler ekledim Dımıli ismi ile ilgili verilerdir.
Zaza ilişki genel olarak Dunbuli aşireti adı ile bazı Zazaların kullandığı Dımıli adının benzerliği ve yakınlaşması ile zamanla karıştırılmasından ötürü kaynaklanmaktadır. Siverek, Çermik ve Gerger'de Zazaca konuşanlar kendilerine en çok 'Dımıli' veya 'Dımli' demektedirler. Z. Selcan, Zaza Milli Meselesi Hakkında S. 16-17; Mann/Hadank, Mundarten der Zâzâ, S. 177
Alman İranolog, Friedrich Carl Andreas; "Dımılī adının halk adı olan Dēlemī (Deylemī), kelimesinden geldiğini Dimili teriminin Deylem adından doğdugu ve 'Deylemli'(Deylemi) demek oldugu belirtir." Les Dialects D'avroman Et De Pewa, A. Christensen, 1921, Kopenhag
Dil bilimci Karl Hadank, 'Dımıli' sözcüğünün ' Dailemi/Dailomi' sözcüğünün seslerin yer değiştirmesi olduğunu belirtmiştir. Hadank'a göre "Deylemi" sözcüğünde bulunan 'lm' sessizleri, zamanla 'ml' sessizlerine evirilmiştir ve "Dimili" olarak kullanılagelmiştir. Martin Wan Bruyinsun da “Dımıli” tabirinin, Deylemi kelimesinin değiştirilmiş şekli olduğu hususunda görüş birliğine varmıştır.Martin Wan Bruyinsun, "Kürt Halkının Sosyoloğu", Yunusî, Panîz yayınları, 1378, s. 5.
William Burley Lockwood ise Doğu Türkiye’de Kürtler arasında küçük topluluklar hâlinde yaşayan Zazalar, Hazar Denizi’nin güney kıyılarındaki Deylem'den göçenlerin devamıdırlar ve bunların bir bölümü atalarının dilini günümüze kadar koruyabilmişlerdir. Kendileri bu dile 'Dimli' demektedirler demiştir. Lockwood, G.L.: Überblick über die Indogermanischen Sprachen, 1991
Modern Kürdolojinin kurucusu kabul edilen V.Minorsky'de Donboli aşireti ve Zaza(Dımıli) halkını ayırır.
Vladamir Minorsky, 'Dımılilerin' yani Zazaların şimdiki yaşamış oldukları coğrafyaya, 10 ila 12. asırlarda tarihte Deyleman diye geçen ve bu gün ise Gilan ve Mazenderan olarak iki eyalete ayrılmış olan bölgeden geldiklerini belirtmiştir. V. Minorsky, La domination des Dailamites, Paris 1931, S. 17; Daylam, Enzyklopädie des Islam; A. Ateş, Deylem, İslam Ansiklopedisi.
Vladamir Minorsky, 'Donboli aşiretin' ise Salmas ve Hoy bölgesinde yaşayan kısmının 18. yy.'da Azerileşmiş olduklarını bu gün itibarıyla Azerice konuştuklarını belirtmektedir."DonBoli.info - تاریخ طایفه دنبلی". 19 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mart 2013.
Kürt araştırmacı Mehrdad R. İzady de Zazaların önce Zazana bölgesinde yaşadıklarını, daha sonra Hazar Denizi sahillerinde bulunan Deyleman mıntıkasına göç ettiklerini ve sonrada yine çeşitli siyasi ve sosyal çalkantılardan dolayı günümüzde yaşadıkları bölgelere muhaceret ettiklerini söylemiştir. Mehrdad R. İzady Kürtler adlı kitabı s 307-31
Bizans tarihçilerinden Procope, Zazalar(Dımıliler) ile bağdaştırılan Deylemliler'in İran’da oturduklarını söylerken; Agathias ise, Deylemliler'in memleketini Dicle ile İran arasında gösterir Pauly-Wissowa, Real: Eneye, Lopidie, IV. Sütun, 2432.
Bizans tarihçi Agathias ayrıca "Histories" adlı yapıtında "Lazica" daki Roma - Pers svaşlarını anlatırken, bu savaşlarda Persler'le birlikte savaşan "Dilimnitler" dediği Deylemliler'den de söz eder. Agathias, bir yerde şunları belirtmektedir: "Dilimnite'ler ülkeleri Iran'la sinir olan Dicle kıyısındaki ulusların en büyükleri arasındadırlar"(" The Dilimnites are among the largest of the nations on the far side of the Tigris whose territory borders on Persia".)Agathias, "The Histories", Trans. By Joseph D. Frendo, 1975. 188.57.44.157 09.24, 25 Mayıs 2020 (UTC)Yanıtla
Ve Evliya Çelebinin kitabında geçen terimleri İrani kaynaklarda ki görüşleri ekledim. 188.57.44.157 11.48, 25 Mayıs 2020 (UTC)Yanıtla
- "Zaza ilişki genel olarak Dunbuli aşireti adı ile bazı Zazaların kullandığı Dımıli adının benzerliği ve yakınlaşması ile zamanla karıştırılmasından ötürü kaynaklanmaktadır." demişsiniz. Burada kaynak olarak gösteridğiniz makalede bundan hiç bahsedilmiyor. Yani yine tahrifat yapmışsınız.
Diğer yazdıklarınız ise külliyen alakasız. Yani "Dımılī" adının nereden geldiği, Deylemler vs bu maddenin konusu değil. Zaten yazılan tüm cümleler "ses değişimi" iddiasına dayanıyor ama hiçbiri İrani dillerde böyle bir ses değişimini gösterememiş. Zazaların kendine "Deylem" demediği açık. Ama kaynaklarda da görüldüğü gibi bazı Zazalar kendine ve diline "Dımbıli" diyor. Yani iddia ettiğiniz karıştırma yok! Deylemlerin tarihi vs alakası yok bu maddeyle zaten. Ayrıca kuklacılıktan yasaklandınız, hala bu şekilde maddeyi bozuyorsunuz. Normalde maddeye karışma hakkınız yok. Anlaşılan durmayacaksınız! Neribij (mesaj) 14.33, 25 Mayıs 2020 (UTC)Yanıtla
- "Zaza ilişki genel olarak Dunbuli aşireti adı ile bazı Zazaların kullandığı Dımıli adının benzerliği ve yakınlaşması ile zamanla karıştırılmasından ötürü kaynaklanmaktadır." demişsiniz. Burada kaynak olarak gösteridğiniz makalede bundan hiç bahsedilmiyor. Yani yine tahrifat yapmışsınız.
Dalga mı geçiyorsunuz Dımıli kelimesi ile ilgili bilgilerdir aynı şekilde sizde Dunbuli kelimesinin adının Dımıli şeklinde kullanıldığını sunuyorsunuz Bilal Zilan kaynağı ile değiştiğini söylüyorsunuz.(verdikleri değişime göre dunbuli ya dumbuli olur yada en çok dumuli olmalı dımıli değil) Aynı şekilde ben demiyorum Kaynaklarda Dil bilimci araştırmacılar diyor Zazaların kullandığı Dımıli ismininde Dailemi den geldiği görüşleridir. Ki deylemlilerin tarihi tarih öncesine kadar dayanır.. dımıli ve dunbuli anlamlarının farkını gösteriyor... Ne diyeceğinizi bilmiyorsunuz ve (...) dediğim gibi bu maddeye sizin istemediğiniz bir şey eklenmesini istemiyorsunuz. (...) Konu dışı bir durum yoktur... Baştaki yazı maddenin geneli ile örtüştüğü için koydum başka bir şey önerebilir siniz. 188.57.44.157 15.03, 25 Mayıs 2020 (UTC)Yanıtla
- Zazaların kullandığı Dimbili ismi nereden geliyor peki? Artık uğraşamayacağım, "Dunbuli"lerin bir diğer isminin de "Dumuli" vs. olduğuna dair birçok kaynak var, sadece birini görmüşsün. Yazdıklarımızı okumuyor musun? Ben sizin kişisel yorumlarınızla uğraşamam, konuyla ilgili çalışmaları ekleyeceğim. Yukarıda yazdık, kaynak vagonu olmasın diye, iki tane ekledik. Hepsini ekleyelim de susarsın belki. Kuklacı olarak maddede değişiklik yapman yasak, bunu anla artık.! Neribij (mesaj) 15.20, 25 Mayıs 2020 (UTC)Yanıtla
Bende yazılan harf değişim kriterine göre Dumuli olabilir ama Dımıli ye evrilmesi olmaz dedim. Tarihsel olarak baktığımızda bu isim Dunbuli den eski kavramlarda vardır en eski isimler Donboli,Dembuli,Dumdumi,Dunbuli vs. şeklindedir ŞİMDİ ZAMANLA BU KELİME DUNBULİ, DUMULİ VE DIMBILİ ŞEKLİNİ ALMIŞTIR Hatta Dımıli şeklini almasıda normaldir. BUNU İNKAR EDEN YOK. GÜNEY ZAZALARI GENEL OLARAK DIMILİ İSMİNİ KULLANIR YUKARIDA ZATEN KAYNAKLARDA MEVCUT SİİRT DE DIMBILİ DENMİŞ OLABİR BELKİ DE ZAZALAŞMIŞ DUNBULİ AŞİRETİ MENSUBULAR YADA AĞIZ FARKLLIĞINDAN DİLLERİNE DIMBILİ ŞEKLİNDE GEÇMİŞ. BUNA DA İTİRAZ ETMİYORUM SAYFADA KALMALI. AMA ZATEN BEN ARAŞTIRMACILARIN ZAZALARIN DIMILİ İSMİNİ DUNBULİ AŞİRETİNDEN AYIRDIĞINI DAİLEMİ YE DAYANDIRDIKLARI ÜZERİNE BAZI KAYNAKLAR EKLEDİM. Ayrıca benim kimseye hakaret etme gibi bir derdim yok herkes kendi yaptıklarından mesuldür (...). Demek istediğim Malsimanıj,Ercan Çağlayan ve Bilal Zilan gibi insanların kaynakları ile maddelerin şişirilmesi doğru değildir. Zaten madde kalabalık olmasın diye eklemek istediğim bir çok veriyi eklemedim. Sadeleştirme de yapabilirim bundan rahatsız iseniz. Dımıli ismi hakkında OBJEKTİF dil bilimciler tarihçilerin görüşlerini ekledim. Kimsenin kalbini kırmak değil dileğim... 188.57.159.7 15.51, 25 Mayıs 2020 (UTC)Yanıtla
- Neribij ve anomine: Artık aynı şeyleri tekrarladığımızdan zaman ayırmayı gerekli görmesem de en başta çeşitli kaynaklara dayalı görüşlerini belirten anonime bu kadar öfkelenmek için bir sebep yok diyebilirim. Dımıli hakkında bilimsel çevreler arasında yer alan en yaygın görüşler görüldüğü üzere Deylem'e dayananlardan oluşuyor. Ama doğru ama yanlış. Dımıli isminin nereden geldiği henüz net biçimde biliniyor değil, çeşitli tahminler ve akıl yürütmeler ile işin içinden çıkmaya çalışanların olduğu ise bir muhakkak. Elde tarihsel olarak çok net bir atıf olduğunda kesin olarak maddede kullanırız. Bu arada en son eklediğiniz Dunbuli tarihini esas alan makalede "Dımılî" isminden yola çıkarak "Zaza" tarihine indirgenme durumundan söz edildiği, yazı boyunca Zazalığa bağlama mevzusundan sakınılan bilgilerin sıralandığı görülüyor. Bu da dikkat çekici. Elde bu anlamda ciddi bilgiler olmadığı için yazar haklı olarak konuyu Zazalık bağlamında ele almak istememiş. Vitruvian (mesaj) 15.39, 25 Mayıs 2020 (UTC)Yanıtla
- Kuklacı Anonime: (...) "BU KELİME DUNBULİ, DUMULİ VE DIMBILİ ŞEKLİNİ ALMIŞTIR BUNU İNKAR EDEN YOK" diyorsun ama "Dumuli olabilir ama Dımıli ye evrilmesi olmaz dedim" (...) Özgün araştırma yeri değil burası. Yani, Dunbuli=Dumul olur, ama U sesi I sesine dönüşmez diyorsun? Zazaki'nin kendi içinde buna benzer onlarca ses dönüşümü var, "wuşk (huşk)-wışk, şukur-şıkır, musluman-mıslıman, purt-pırt". (...) Bak tekrar söylüyorum, bir kuklacı olarak madde değişkliği yapman ve burada topluluğun sabrını zorlaman yasak! Yasaklara uymalısın. :)
Vitruan'a: Ben de Zazalara indirgemeyi doğru bulmuyorum, zaten onun için sizinle de paylaştım. Ama bir isminin de "Dımıli" olduğuna dair makalede bilgi var. O makale de İran kroniklerine vurgu yapmış. Dunbulilerin asıl beylik kuran güçlü kolu orada. Ama Dunbuli-Zaza ilişkisi altında biz "Dımıli" isminden dolayı ele almadık, tümü direkt "Dunbuli-Dumbuli-Zaza" ilişkisidir. Bunu da sizin yüzünüzden yaptım. Ama şimdi çelişkili davranışlar var. O zaman "Dımıli" (Zaza sinoniminin) de "Dunbuli"ye ait olduğu kabul ediliyorsa, Dunbuli ve Dımıli alakasızdır diye yazmak madde bütünlüğüne aykırıdır. Yani şahıs kendisiyle çelişiyor. Yok, "Dımıli" ayrı ise o zaman Deylemin de burada işlenmesi saçma. Verdiği kaynakları tahrif ediyor ayrıca, çoğu da sağda soldan kopyalıyor ve asıl kaynağı değil, aldığı yerin verdiği birincil referansı sanki kendisi görmüş gibi kullanıyor ve onlar da tahrifli. Mesela diyor ki "Kürt araştırmacı Mehrdad R. İzady de Zazaların önce Zazana bölgesinde yaşadıklarını,....." Nerede bu bilgi? Alıntılasın wikipediayı bırakacağım. Ayrıca bu şahıs anonim değil, kuklacı ve tahrifatçı. Artık bunun gibilere araka çıkmayalım. Benim deylem vs eklenmesine itirazım yok, ama konu bütünlüğüne uygun eklenir, bu nedir ya? Yani biz her seferinde bunların tonla kopyal-yapıştırlarını tek tek içinde birkaç doğru var diye ayıkayacak mıyız? Neribij (mesaj) 16.04, 25 Mayıs 2020 (UTC)Yanıtla
Neribij zaten Dımıli ve Dunbulinin farklı olduğuna dair bilgiler yazdım ve Dımıli ismini Deylemi ile ilişkilendirildiğini Dunbuli den faklı olarak ele alındığını bir çok araştırmacı dil bilimci tarafından ele alındığını bildirdim. Zaza ile olan ilişkisi bu iki adın benzer olmasıdır bu yönde eklediklerim kanıt değil midir. İzady'nin görüşü Uluslararası Zaza Dili tarihi sempozyumunda geçmektedir.(İzady nin kendi kitabı kaynak gösterilmi ve sayfa numaralarıda vardır kitap elimde var yanlış diyorsanız haklısınız.) OBJEKTİF veriler eklemeye çalıştım. Zaza-dunbuli ilişkisi dışında bir şeyler yok daha öncede söylediğim gibi benim de belirttiğim gibi; olmaması gereken yanlış olan bilgileri çıkarabiliriz sayfada olmamlıdırlar. (...) burda kaynakalrıyla bilgiler ekledim.. (...) Dımıli de olabilir dedim. Eleştirdiğim kaynak olarak gösterilmesinin yanlış olduğunu düşündüğüm ve Zazaları kürt göstermek hayat gayesi olan (...) Objektif olmayan kişilerdir, belkide (...) birisiniz onuda bilemeyiz kendini kaynak göstermiş biri olabilirsiniz.188.57.21.131 16.39, 25 Mayıs 2020 (UTC)Yanıtla
Değerli @Neribij ve anonim kullanıcı; tartışmanın üslubu git gide sertleşiyor, metindeki VP:N Ve VP:İÜYYKÜD ihlalleri içeren ibareleri kaldırdım, sizlerden ricam tartışmanıza daha alçak tonda devam etmeniz veya bir müddet kendinize soğuma süresi tanımanızdır. İyi bayramlar, iyi vikiler. chansey mesaj? 16.50, 25 Mayıs 2020 (UTC)Yanıtla |
- Teşekkürler. Sadece şahsın kendi "itirafına" dikkati çekiyorum. Yazdığına göre İzady'nin görüşü sempozyumda sunulan bir makalede geçmiş (hangi makale olduğunu ve yazarını da yazmamış) makaleyi yazan da kitabı referans vermiş. Ama anonim kullanıcı direkt Izady'i referans vermiş. Böylece, kaynakları düzgün kullanmadığını söylemiş oldu. Ayrıca o makaleyi artık referans verse de bu bir tahrifattır, Izady'nin kitabında "zazana" diye bir görüşü yoktur. Benzer çok örnek var ama artık tartışmayı bırakıyorum. Neribij (mesaj) 17.08, 25 Mayıs 2020 (UTC)Yanıtla
Neribij, Uluslararası Zaza Dili Tarihî sempozyumunda aynı şekilde geçmektedir. Sempozyumda sunum yapan kişi Burhanettin Dağ'dırve İzadynin kitabı kaynak gösterilmiştir yani yazarın kendi görüşü değil İzadynin kitabındaki görüşlerini İzady kitabı kaynak göstererek sunmuş. Kitabin sayfa numarasıni bile belirtmiş kitap elimde var yanlış diyorsanız o kısım çıkarılır. Bir şeyleri bahane edip geneli silemezsiniz. Ben kaç sefer bazı kişilerin objektif olmadığını ve kaynak gösterildiklerini belirttim ama silmedim.. Neyse bir şey demiyorum algı konusunda gerçekten elinize su dökülmez. iyi bayramlar.188.57.44.157 18.03, 25 Mayıs 2020 (UTC)Yanıtla
Bakın tek amacının algı olduğunu göreceksiniz son eklediği cümle bu: Siirt ili Baykan ilçesine bağlı köylerde yaşayan Zazaların halen kendilerine ve dillerine "Dımbıli" dediği tespit edilmiştir. Aklınca Zazalar ve Dunbuli aşiretinin aynı olduğunu belirtmek istiyor. 188.57.44.157 18.28, 25 Mayıs 2020 (UTC)Yanıtla
- Artık tartışmıyorum, kaynakları tahrif etmeden, usulüne uygun bir biçimde herkes katkı sunabilir. Tartışma sayfasında da hakaret, kişiselleştirme, yaftalama vs yapılmamasını önemle hatırlatırım. Neribij (mesaj) 18.39, 26 Mayıs 2020 (UTC)Yanıtla
Eklenen kaynakların tutarsızlığı ve taraflı olması
Eklenen kaynaklar ile çelişen ifadeler eklenen kaynaklarda Dunbuli aşireti için değil Dımıli adı için alternatif isimlerden söz ediyor. Kaynaklarda da görebilirsiniz. Lütfen dürüst olalım diğer sayfalarda olduğu gibi malsimanıj,bilal zilan vs. gibi kişilerin yazdıkları çizdikleri kaynak olarak sunulmuş belli kişiler tarafından...
"Bazı araştırmacılara göre Dunbuliler için kullanılan bir diğer isim ise "Dumuli" veya "Dımıli" olup" diye devam eden yazıya incelersek burada kaynak olarak sunulan kişilerin yazıları ne derece güvenilirdir orası ayrı olmak üzere çelişkili bilgiler vardır kaynaklarda dunbuli aşireti değil dımıli isminin benzer isimlerinde söz edilmiştir. 46.221.165.252 17.11, 20 Nisan 2021 (UTC)Yanıtla
Aşiretin kökeni Kürt mü Türk mü Zaza mı
Maddede aşiretin Zaza ilişki var, ayrıca türk ve kürt ile ilişkisi söz edilmiş peki özellikle Zaza ilişkisi eklendiyse bu aşirete Zaza aşiretidir diyelim o zaman. yada türk ve kürt aşiretiyse neden ayrı bir parantez açılmamış yada neden bazıları tarafından türklükle yada zazalıkla ilgili veriler siliniyor. ve taraflı kürt miliyetçisi güvenilir olmayan kaynaklar eklenip görüşlerini benimsememiz isteniyor. Ekleyen kişi yaptığı son değişiklikte ırkçılığı eklemiş kendisi ise karşı görüşleri silip kendisiyle çelişmiş. ??? 46.221.165.252 17.22, 20 Nisan 2021 (UTC)Yanıtla
Taraflılık sorunu mu yoksa kuklacılık ve vandalizm sorunu mu?
Daha önce kuklacılıktan engellenmiş kullanıcının maddeye taraflı şablonu ekleme talebi, şuradaki değişikliği geri almam sebebiyledir; halbuki göreceğiniz gibi dipnotlarda geçen kitap isimlerine varıncaya değin "Kürt" ismi silinip yerine "Zaza" konmuştur. Hakeza, "Minorsky, V. : "The Kurds", Encyclopaedia of Islam..."kaynağı, . "Minorsky, V. : "The Zazaki Turkomans", Encyclopaedia of Islam..." şeklinde değiştirilmiştir. "Ünlü Kürt şair Ahmed-i Hani" bile "Ünlü Zaza şair Ahmet Hani" şeklinde akıl-almaz bir şekilde değiştirilmiştir, vesair... Çıkarılan kaynaklı veriler ve tahrif edilen içerikler de cabası. Buradaki değişiklik daha önce bana karşı yasal tehditte bulunan ve sonra da "kuklacılık" yaptığı için yasaklanan diğer bir kullanıcı ile dönüşümlü olarak yapılmıştır. Yani işin içinde kuklacılık ile birlikte; vandalizm, kurdofobia ne derseniz artık var. Neribij (mesaj) 12.52, 4 Mayıs 2021 (UTC)Yanıtla
- SİLDİGİNİZ BİLGİLER BU SÜRÜMDE ARADAKİ FARKLARA BAKABİLİRSİNİZ Ki zaten birçok Kürt milliyetçisi kişilerin yazılarını bu sayfa dahil birçok sayfaya kaynak olarak sunmuşsunuz Olmaması gereken yazılar kaynak sunulmuş üstüne Yukarda belirttiğim sürümdeki görüşleri silmişsiniz. Taraflı olmadığını söylemek için gerçekten büyük çaba harcamaktasınız] Bazı araştırmacılar göre deniyor altından Kürt milliyetçisi kişilerin yazılarının kaynak olarak sunulduğu görülüyor ki yazılanlarda yanlış ("Bazı araştırmacılara göre Dunbuliler için kullanılan bir diğer isim ise "Dumuli" veya "Dımıli" olup" diye devam eden yazıya incelersek burada kaynak olarak sunulan kişilerin yazıları ne derece güvenilirdir orası ayrı olmak üzere çelişkili bilgiler vardır yazılarda dunbuli aşireti isminden değil dımıli isminin benzer isimlerinde söz edilmiştir.) Bir yörede köyde birkaç kişi dimbili diyormuş buda kaynak olarak sunuluyor bu kadar kolay mı kaynak vermek Zazaca sayfasına da sunulmuş. . ... 176.54.97.157 13.49, 4 Mayıs 2021 (UTC)Yanıtla
- Yazdıklarınızın gerçeklerle ilgisi yok. Kendi hayal dünyanızda Kurmanc (Kırdas) veya Kırd (Zaza) asıllı olup da Kürtlerle ilgili araştırma yapan herkesi "Kürt milliyetçisi" diye kodlamışsınız anlaşılan. Eklenen kaynakların bir kısmı akademik kaynaklardır, bir kısmı da tarihi klasik kaynaklardır, az bir kısmı da Türk milliyetçilerinin kaynağıdır (bu şekilde kendilerini deklare ettikleri için) ama onlar da bağlam içinde kullanılmıştır (Z.Gökalp, M. Şerif Fırat vb). Ayrıca yukarıda ispatlı olduğu halde, az önceki özette, o değişiklikleri yapmadığınızı iddia etmişsiniz. Anlaşılan ne yaptığınızı da bilmiyorsunuz. Sizinle artık uğraşmayacağım. Size hatırlatırım ki kuklacı olarak engellendiniz ve bu tür hassas değişklikleri yapmaya devam etmeniz uygun değil ve bu tür değişiklikler kullanıcılar tarafından her zaman geri alınabilir. Neribij (mesaj) 14.02, 4 Mayıs 2021 (UTC)Yanıtla
- Kaynak gösterilen kişilere ve kaynak isimlerini incelersek bu kişilerin Kürt milliyetçisi olduklarını görebilirsiniz. Ziya Gökalp kürtlerin türk olduğunu da iddia eden bir siyasetçi Türkçüdür neden kaynak olarak Kürtler sayfasına eklemiyorsunuz o zaman çünkü güvenilir değil. Alevi Zaza olan M. Şerif Fırat da Zazalar için Türk olduklarını belirtmiş bunuda belirmek gerekir o zaman. Zonexo (mesaj) 03.44, 14 Mayıs 2021 (UTC)Yanıtla
Madde ile alakasız ve tarafgir veriler
- Bazı araştırmacılara göre Dunbuliler için kullanılan bir diğer isim ise "Dumuli" veya "Dımıli" olup[6][7][8], Kürtçe'de "sinbore - simbore - simore", "şenbe - şembe - şeme"deki gibi nb sesinin m sesine dönüştüğü örneklerden hareketle Dunbuli kelimesinin de zamanla Dımıli/Dumuli kelimesine evrildiğini iddia etmişlerdir.[9] Kürt şair Ahmed-i Hani de bazı şiirlerinde Dunbulilerden "Dumil" veya "Dimil" olarak bahseder ve onları diğer Kürt aşiretleri ile birlikte anar.[10]
Yukarıdaki bölümün madde ile alakası yoktur, Dunbuliler için kullanılan isimden söz edilmiş oysaki ? kaynaklarda incelenirse Dımıli ismi için kullanılan isimlerden söz ediliyor çıkarılması gerekiyor. Kürt Şairin bir şiirinden bu bilgileri sonuç olarak çıkartmak alakasız bir durumdur. Şiirde Dumil ismi geçiyor ve kimi kastettiği bile belli değildir.
- Siirt ili Baykan ilçesine bağlı köylerde yaşayan Zazaların kendilerine ve dillerine halen "Dımbıli" dediği tespit edilmiştir.
Bu kısımda çıkarılmalıdır zira kayda değer bir durum değildir, bazı köylerde bazı kişilerin Dımbıli demesi kaynak olarak sunulamaz, farklı köylerde farklı bazı kişilerin farklı isimler kullanması da sunulamaz halen diye ekleme yapılmış bu algısal bir eklemedir. Ap açık görülmektedir.Zonexo (mesaj) 03.55, 14 Mayıs 2021 (UTC)Yanıtla
- Sebep? Burası "Dunbuli" aşireti sayfası; kelimenin diğer versiyonlarına birçok kaynak değinmiş... Şairin kimi kastettiği dipnotta açıkça belirtilmiş, Murteza Xan Dunbuli için yazılan bir şiirdir. Neribij (mesaj) 19.03, 14 Mayıs 2021 (UTC)Yanıtla
- Kaynaklar Dımıli ismi ile ilgili yazılardır. Birçok kaynak dediğiniz aynı tarz kaynaklar yada birbirinden beslenen yazılardır. Şairin kastettiği kişiden ve şiirden bu sonuca varılamaz.Zonexo (mesaj) 20.20, 14 Mayıs 2021 (UTC)Yanıtla
- Alakayı kuranlar akademisyenler ve araştırmacılardır + bunu da alandan yapılan araştırmalara ve tarihi belgelere dayandırıyorlar. Burası özgün araştırma yeri değil. Buyurun, iyi okumalar.. Neribij (mesaj) 20.37, 14 Mayıs 2021 (UTC)Yanıtla
- Kaynaklar Dımıli ismi ile ilgili yazılardır. Birçok kaynak dediğiniz aynı tarz kaynaklar yada birbirinden beslenen yazılardır. Şairin kastettiği kişiden ve şiirden bu sonuca varılamaz.Zonexo (mesaj) 20.20, 14 Mayıs 2021 (UTC)Yanıtla
Düzenleme
İngilizce sayfasına göre çeviri yaptım, daha düzenli ve fazla bilgi eklemeyi planlıyordum. Kesinlikle herhangi bir Vandalizm veya bilgi değişikliği yapmıyorum, olan bilgiyi düzenleyip ekleme yapmak istiyorum. Firatlal (mesaj) 11.52, 3 Temmuz 2021 (UTC)Yanıtla
- Merhaba Firatlal, ayrıca Dunbuli Prensliği maddesi de var. İngilizcesinde de aşiret ve prenslik ayrı maddeler halinde düzenlenmiş. Haberiniz olsun. Neribij (mesaj) 10.09, 7 Temmuz 2021 (UTC)Yanıtla