İçeriğe atla

NGC 1097

Koordinat:Sky map 02sa 77d 19s; 16-30º 27' 24″
Vikipedi, özgür ansiklopedi
NGC 1097
ESO VLT tarafından elde edilen NGC 1097 fotoğrafı.
Gözlem verisi (Dönem J2000)
TakımyıldızOcak
Sağ açıklık (α)02sa 46d 19,0s[1]
Dik açıklık (δ)-30° 16′ 30″[1]
Galaksi sınıfı(R'_1:)SB(r'l)bSy1[1]
Görünür büyüklük (V)9,5[1]
Görünür büyüklük (B)10,3
Yüzey parlaklığı (SB)13,8
Görünür boyut (V)9,3′ × 6,3′[1]
Özellikler
Grup veya kümeNGC 1097 Grubu (LGG 75)
Kırmızıya kayma (z)(+4,24 ± 0,01) ∙ 10-3[1]
Helyo dikey hız ()(+1.271 ± 3) km/s[1]
Mesafe45 milyon Iy[2]
Keşif
William Herschel (9 Ekim 1790)
Katalog belirtmeleri
NGC 1097 • GC 610 • IRAS 02441-3029 • 2MASX J02461905-3016296 • Arp 77 • ESO 416-G20 • H 5.48 • h 2495 • MCG -05-07-024 • PGC 10488 • SGC 024411-3028.9 • UGCA 41 • AM 0244-302 • HIPASS J0246-30
  Wikimedia Commons'ta ilgili ortam

NGC 1097 Ocak takımyıldızı bölgesinde yaklaşık olarak 45 milyon ışık yılı uzaklıkta bulunan çubuklu sarmal gökadadır. William Herschel tarafından 9 Ekim 1790 tarihinde keşfedildi.[3] Halton Arp tarafından görüntülenmiş ve Arp 77 olarak "Eşlikçileri küçük ama yüksek yüzey parlaklığına sahip sarmal gökadalar" kategorisi altında Tuhaf Gökadalar Atlası'na dahil edilmiştir.[4] Bu gökadanın Arp 77 olarak listelenmesine yol açan "nesne", hemen yanında yer alan eliptik gökada (PGC 10479) NGC 1097A'dır. NGC 1097 içerisinde SN 1992bd, SN 1999eu ve SN 2003B olmak üzere üç süpernova gözlenmiştir.

NGC 1097 içerisinde yıldız oluşum halkası. HUT. 0,9′ görünümü

Şili'de Avrupa Güney Rasathanesi'ne ait Çok Büyük teleskop (VLT) ve girişimölçüm (interferometri) tekniğini kullanan astronomlar, güney gökküre'de 45 milyon ışık yılı uzaklıkta NGC 1097'nin merkezinde, maddenin dev kütleli bir karadeliğe nasıl düştüğünü belirlediler. Ocak (Fornax) takımyıldızındaki galaksi, Aktif Galaksi Çekirdeği (Active Galactic Nucleus – AGN) denen bir türün, nisbî olarak küçük bir örneğidir. Bu türe ait galaksilerin ışığının büyük kısmı, merkezlerinde aktif durumda bulunan dev kütleli bir karadeliğe düşen gaz ve yıldızların yaydığı ışınımdan kaynaklanıyor.

NGC 1097 adlı galaksinin çekirdeğiyse nisbî olarak küçüktür. Merkezdeki karadeliğin, türün daha muhteşem örneklerinde görüldüğü gibi fazla gıda bulamadığı, dolayısıyla çevresindeki ışınımın ötekiler kadar güçlü olmadığı anlaşılıyor. Ama belki de bu sayede VLT, merkezdeki ışığın perdelenmesi tekniğini kullanarak, çevredeki gazın deliğe doğru sarmal yapılar hâlinde çekildiğini görüntüleyebilmiş. NGC 1097’nin çubuklu bir merkezi ve bunun içinde de yoğun yıldız oluşumunun görüldüğü belirgin bir halka var. Halkanın içinde de ana çubuğa neredeyse dik konumda ikinci bir çubuk görülüyor VLT’nin yeni görüntülerindeyse, 300 kadar yıldız oluşum bölgesi görülüyor. Bunlar, resimde beyaz noktacıklar hâlinde seçilebiliyor. Halkanın ortasında, küçük bir aktif çekirdek var. Ancak, galaksinin toplam ışığı görüntüyü belirsizleştiriyor ve dolayısıyla çekirdek ve yakın çevresinin detayları izlenemiyor. Görünümü netleştirmek için astronomlar, yıldız ışığını bastıracak bir maskeleme tekniği kullanmışlar. Sonuçta, merkezde parlak bir çekirdek, ama daha çok merkez bölgede toplanmış karmaşık lifsi yapılardan oluşan bir görüntü ortaya çıkmış. Bilgisayar modellemelerinin ortaya koyduğu yapıyla oluşan bu görüntüdeki lifler, sonunda AGN’ye yakıt sağlamak üzere merkeze doğru çökmekte olan soğuk toz ve gaz kütlelerini betimliyor. Astronomlara göre bu sarmal lifler, en içteki 300 ışıkyılı genişliğindeki bölgede birbirleri üzerine kıvrılıyorlar. Bu da merkezde gerçekten dev kütleli bir karadeliğin varlığını kanıtlıyor.[5]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ a b c d e f g "NASA/IPAC Extragalactic Database". NGC 1097 için sonuçlar. 14 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2006. 
  2. ^ "Feeding the Monster: New VLT Images Reveal the Surroundings of a Super-massive Black Hole". European Southern Observatory. 15 Ağustos 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mart 2008. 
  3. ^ Seligman, Courtney. [hhttp://cseligman.com/text/atlas/ngc10a.htm#1097 "NGC 1097 (= PGC 10488, and with PGC 10479 = Arp 77)"]. 22 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Eylül 2019. 
  4. ^ Arp, Halton (1966). "Atlas of Peculiar Galaxies". Figure 1. 25 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Eylül 2019. 
  5. ^ NASA basın bülteni, 17 Ekim 2005

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Liste

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=NGC_1097&oldid=32978000" sayfasından alınmıştır